विजेट आपके ब्लॉग पर

Wednesday, December 23, 2009

11. मगही उपन्यास "नरक सरग धरती" में प्रयुक्त मगही शब्द

नसध॰ = "नरक सरग धरती" (मगही उपन्यास) - डॉ॰ राम प्रसाद सिंह; प्रथम संस्करण 6 अक्टूबर 1992; प्रकाशकः मगही अकादमी, मगही लोक, तूतवाड़ी, गया; मूल्य - 50/- रुपये; कुल xv + 212 पृष्ठ ।

इ॰ = इत्यादि

देल सन्दर्भ में पहिला संख्या अनुच्छेद (section), दोसर संख्या पृष्ठ, आउ तेसर संख्या पंक्ति दर्शावऽ हइ ।

(अनुच्छेद १ से ४९ तक; कुल शब्द-संख्या - लगभग तीन हजार चार सौ)

क्र॰सं॰ अनुच्छेद पृष्ठ
पहला भाग

1 नानी के कहानी १-६
2 नानी के सपना ७-८
3 जीरवा के दोकान ९-१३

4 भिखना के चाचा उर्फ नारद १४-१६
5 नानी के दरद-कथा १६-२३
6 रमधार मिसिर के ठकुरबारी २३-२८

7 बरमा के दलान २८-३१
8 सुसमा आउ नगीना ३१-३६
9 निरबल के बल राम कि काम ? ३६-४३

10 रोझन के जूता ४३-४६
11 नगीना आउ सुक्खू ४६-५१
12 दूनो महतो ५१-५५

13 खदेरन के जालसाजी आउ भूत के अंत ५६-५९
14 खदेरन के हौसला टूट गेल ६०-६५
15 गाँव में तीन खुसी ६५-६८

16 तइयो नरक बचल रहल ६८-७१
17 रोहन के तिरभुज खेल ७२-७४
18 गाँव में नरक (कि नरक में गाँव) ७४-७५

19 सरग के देवदूत ७६-७९
20 गाँव में सहर घुसे लगल ८०-८२
21 गाँव दोगल हो गेल ८३-८७

22 आखिर चुनाव आ गेल ८७-९२
23 नानी टोला के मीटिंग ठकुरबारी पर ९२-९६
24 धरती माय के असीर्वाद ९७-१०३

25 गाँव बदल गेल १०३-१०९

दूसरा भाग

26 रिंग-रिंग के खेल ११३-११८
27 अस्पताल के तइयारी ११८-१२२
28 महतो के अनसन आउ डगदर १२२-१२५

29 सुक्खू के मील में दुर्घटना १२६-१३०
30 गाँव नहर पर १३०-१३४
31 नानी के गाँव आउ रिंग रिंग के खेल ? १३५-१३७

32 सुक्खू आउ बेला १३८-१४१
33 रग्घू के अल्हैत कि नेकलाइट ? १४१-१४५
34 गाँव में महामारी १४५-१४८

35 बेला कि सुक्खू ? १४९-१५२
36 गाँव में संडक आउ बिजली १५२-१५६
37 सहर से गाँव में १५६-१६१

38 बिन बिआहल बेटा-पुतोह १६१-१६३
39 अनकहल सचाई १६३-१७३
40 रग्घू के नेतागिरी १७३-१७९

41 काम के चक्का घहराय लगल १७९-१८४
42 रग्घू के चकर चाल १८४-१८८
43 नानी के मूरति १८८-१९२

44 नानी के मूरति आउ सुगिया १९२-१९६
45 भाई-बहन के अमर संबंध १९६-२०१
46 नानी के गाँव में पुलिश २०१-२०४

47 सुगिया काम सम्हारलक २०४-२०७
48 नानी के तेज नानी में २०७-२०९
49 उपसंहार २०९-२१२





1 अँइठल (~ चलना) नसध॰ 22:91.29)
2 अँखमुदौल (एक प्रकार के खेल) नसध॰ 8:35.20)
3 अँखिगर नसध॰ 23:93.30; 38:161.17)
4 अँचरा, अचरा नसध॰ 2:7.16; 29:130.11)
5 अँचार (भुँजिया आउ ~) नसध॰ 32:140.33)
6 अँटना, अँट जाना नसध॰ 10:45.9)
7 अंक (नारी के ~ में) नसध॰ 37:160.27)
8 अंगना नसध॰ 29:128.32)
9 अंगाड़ी नसध॰ 9:39.17)
10 अंगुरी नसध॰ 2:7.17)
11 अंगोछी नसध॰ 6:24.11)
12 अंट-संट (~ करना) नसध॰ 43:191.11)
13 अंडा (~ नियन दोकान सेना) नसध॰ 24:101.26)
14 अंडा-पौठिआ नसध॰ 8:33.6)
15 अंतरी-मंतरी (~ हीं से रोज फोन कलटर हीं आवऽ हे) नसध॰ 46:203.6)
16 अंदोलन (= आंदोलन) नसध॰ 33:143.2)
17 अंधड़ नसध॰ 8:33.6)
18 अंधविसवास नसध॰ 38:163.15)
19 अइंठन नसध॰ 12:53.8)
20 अइगुन (= अवगुण) नसध॰ 19:78.23)
21 अइसन नसध॰ 6:24.22)
22 अइसहीं नसध॰ 1:2.8)
23 अइसे (~ काहे कहइत हऽ बाबू जी ? हमरा तो पटना से जादे मन इहईं लगऽ हे ।) नसध॰ 37:158.11)
24 अईंठना (रस्सी ओतने अईंठाय के चाही जेतना में ऊ टूटे नऽ । यदि टूट गेल तो अईंठे से का फैदा ?) नसध॰ 37:160.3, 4)
25 अईठन (जोर जर गेल हे तइयो ~ बाकी हे) नसध॰ 7:30.18)
26 अउरत नसध॰ 29:129.28, 30)
27 अकबकाना, अकबका जाना नसध॰ 11:48.9; 25:106.8)
28 अकबार (= अखबार) नसध॰ 38:161.11)
29 अकलुष (~ संदर्भ आउ गुन कर्म के चिंतन) नसध॰ 35:151.7)
30 अकवन नसध॰ 19:76.16; 39:173.6)
31 अकवारी नसध॰ 3:9.25)
32 अकाल नसध॰ 16:69.10)
33 अकास (~ फट के गिर जाना) नसध॰ 2:7.14; 38:162.17; 47:207.9)
34 अकिल (= अक्कल, अक्ल) नसध॰ 1:4.1; 47:205.10)
35 अकिलगर (तोर मरद बड़ा ~ हउ) नसध॰ 14:64.28)
36 अकुताना (अकुतायल) नसध॰ 1:6.15)
37 अक्षते (= अछइते, छइते) (राम के ~ भरत कइसे सासन करतन ?) नसध॰ 10:45.17)
38 अगड़वम (बरमा बाबू केतना गिजा खा हथ, पेट ~ बनल रहऽ हइन) नसध॰ 9:37.26)
39 अगना (= अंगना) नसध॰ 37:158.14)
40 अगबही नसध॰ 6:24.11)
41 अगमजानी नसध॰ 5:21.3)
42 अगरबत्ती नसध॰ 39:173.10; 41:183.15)
43 अगवन, अगबन (अगवन तो कहलऽ कि देवास में चलइत ही आउ इहाँ आन के पुलिस बोलावे लगलऽ ?; अगबन तनी जान में जान अयलो । देह गरमा गेलो बाकि भीतरे कँपकँपी बनले हो ।) नसध॰ 11:50.19; 41:182.12)
44 अगवने नसध॰ 4:14.25; 7:29.20; 39:164.27)
45 अगहुड़ नसध॰ 26:115.25)
46 अगाड़ी (~ साल; मिसिर आउ खदेरन मांस भात गपकइत हलन आउ अगाड़ी के योजना बनावइत हलन) नसध॰ 9:41.27; 14:60.4)
47 अगाड़ी (= आगे) नसध॰ 1:3.17; 34:145.4; 38:162.25)
48 अगाड़ी-अगाड़ी नसध॰ 43:192.11)
49 अगिन (~ जरावन नियन साथे रहना) नसध॰ 37:160.28)
50 अगियाना, अगिया जाना नसध॰ 42:186.28)
51 अगुअई नसध॰ 5:20.13)
52 अगुआ नसध॰ 23:96.10)
53 अगे (~ माँई) नसध॰ 5:17.9)
54 अगोरना (अगोरले रहना; दुआरी ~) नसध॰ 2:8.9; 21:83.27; 23:94.7, 8; 37:157.7; 42:184.29)
55 अघोरी (बिन कमैले खाय के अधिकार केकरो न होय के चाहीं । ओइसन अदमी ~ होवऽ हथ) नसध॰ 27:120.5)
56 अचकचाना, अचकचा जाना नसध॰ 8:34.5; 35:151.22; 36:153.32; 49:210.15)
57 अचके नसध॰ 6:27.14)
58 अचरज नसध॰ 15:66.13)
59 अच्छा (अच्छा-अच्छा) नसध॰ 29:129.29)
60 अछते (हमरा ~ केकरो अनसन करे के जरुरत न हे; दिन अछते; दिनऽछते) नसध॰ 36:154.17; 39:170.28; 40:175.16; 42:184.29)
61 अजगुत, अजगूत नसध॰ 5:17.11; 35:150.9)
62 अजाद (=आजाद) नसध॰ 14:60.28; 36:156.3)
63 अजादी नसध॰ 8:36.8; 42:184.16)
64 अजायबघर नसध॰ 26:116.21)
65 अजोध्या (= अयोध्या) नसध॰ 10:45.16)
66 अज्ञाकारी (= आज्ञाकारी) नसध॰ 32:141.5)
67 अझुराना (बिहारशरीफ की मगही में 'ओझराना') (बकरी के खूँटा में लुगा अझुरा गेल; ऊ मिसिर के कहना में पड़के नगीना-सुक्खू से काहे ला अझुराय गेल हल) नसध॰ 3:9.27; 13:56.12; 29:126.10, 128.3)
68 अटपट (~ बकना) नसध॰ 13:58.8)
69 अट्टी-पट्टी नसध॰ 32:138.30)
70 अठ (अठ-अठ आना के टिकस खरीद के) नसध॰ 31:135.9)
71 अठन्नी-चवन्नी (पइसा अइसन टघराँव करके पसारल हल कि रिंग ~ से जादे दने ओला पइसा भिरु टघरबे न करे) नसध॰ 31:135.23)
72 अठमी नसध॰ 2:7.3)
73 अठारह (ई उनके करतब न हवऽ कि अइसन कटकटी में बाप-बेटा ~ रोपआ कमा के लौलऽ) नसध॰ 36:155.20)
74 अड्डा (~ जमाना) नसध॰ 35:150.16)
75 अतमा (= आत्मा) नसध॰ 30:133.23)
76 अतरा-पतरा नसध॰ 6:24.5)
77 अदउरी (~ पारना) नसध॰ 48:209.14)
78 अदमी (अपना जानते तऽ ~ खूबे करऽ हे बाकि ओतना होय तब नऽ ?) नसध॰ 5:18.25; 6:23.25)
79 अदरा (= आर्द्रा नक्षत्र) नसध॰ 6:23.10)
80 अदाह (आगु में बढ़का ~ जुटल हल) नसध॰ 19:77.8; 27:118.29, 120.16)
81 अध-अध (= आधा-आधा) (~ घंटा पर) नसध॰ 34:148.21)
82 अधफूटल नसध॰ 3:10.19)
83 अधरतिया नसध॰ 5:23.1; 32:140.23)
84 अधवैस नसध॰ 41:181.18)
85 अधसूखल (~ डंठा) नसध॰ 29:129.3)
86 अधार (= आधार) (अइसन बिना ~ के बात से उरझे से का फैदा ?) नसध॰ 10:46.11; 35:150.21)
87 अधिकार नसध॰ 33:143.22, 31; 38:161.24)
88 अधीर नसध॰ 5:21.10)
89 अधेड़ नसध॰ 24:97.13)
90 अधो (आधो) (अधो बात ओकरा समझ में न आयल) नसध॰ 20:81.27)
91 अनंद (=आनंद) नसध॰ 10:46.16; 37:158.12)
92 अनइस (= अनिष्ट, बुरा) (~ बुझाना) नसध॰ 6:27.5, 6; 22:88.16)
93 अनकहल (दुनिया में ढेर ~ बात सचाई के रूप धारण कर लेहे) नसध॰ 38:162.9-10; 39:163.30)
94 अनचके नसध॰ 1:3.23; 2:8.18; 3:13.11; 5:20.19; 34:147.10, 148.14)
95 अनचक्के (~ में) नसध॰ 39:166.16)
96 अनजान नसध॰ 32:139.31)
97 अन-दान नसध॰ 6:24.8)
98 अन-धन नसध॰ 1:4.15)
99 अन-धन-जन (हमनी के जमीदारी चल गेल तऽ ओकरे साथे रोब-दाब आउ ~ सब चल गेल) नसध॰ 7:29.14)
100 अनपढ़ नसध॰ 8:32.23)
101 अन-पानी (= अन्न-पानी) नसध॰ 23:93.7)
102 अनमनाहे नसध॰ 41:179.24)
103 अनमुनाहे नसध॰ 34:145.15; 43:188.15)
104 अनरथ (= अनर्थ) नसध॰ 12:55.5; 30:133.24; 37:160.7)
105 अनरीत (ऊ भूखले रह जायत बाकि ~ नऽ करत) नसध॰ 27:119.25)
106 अनसन (= अन्नशन) नसध॰ 22:90.17; 28:122.21, 22)
107 अनहोनी नसध॰ 29:127.29)
108 अनाथ नसध॰ 35:150.20)
109 अनादर नसध॰ 38:163.17)
110 अनाप-सनाप (~ बकना) नसध॰ 8:34.24)
111 अनिष्ठ (= अनिष्ट) नसध॰ 38:163.17)
112 अनुभव (अभिन्नता के ~) नसध॰ 32:139.21; 37:159.27)
113 अनुभो (= अनुभव) नसध॰ 22:89.16)
114 अन्ह (~ हो जाना) (जब बुधुआ ~ हो गेल तऽ पनघट पऽ फुसफुसाहट सुरुम भेल) नसध॰ 24:97.7; 41:183.11; 45:201.25)
115 अन्हमे (तब तक रोहन के साथे जमुनी पहुँच गेल आउ तुरते बिजुली नियन ~ गेल) नसध॰ 16:71.24)
116 अन्हरचटकी (गलत-सलत रेवाज आउ ~ के छोड़ देवे के चाही) नसध॰ 11:48.21; 47:206.17)
117 अन्हर-टोपनी (तोहनी के ~ लगा के तऽ ओहनी कोल्हू में जोतले रहऽ हथुन ?) नसध॰ 23:94.1)
118 अन्हार नसध॰ 37:159.11; 40:176.9, 18; 42:185.12)
119 अन्हारहीं नसध॰ 11:46.21)
120 अन्हारा (रात के ~ में) नसध॰ 2:8.9; 4:15.23; 30:134.18; 40:179.8; 43:190.30)
121 अन्हारे नसध॰ 12:55.10)
122 अन्हारे नसध॰ 3:11.12)
123 अन्हारे-पन्हारे नसध॰ 3:11.9)
124 अन्हेर (ओकर राज में देर हे बाकि ~ नऽ हे) नसध॰ 10:43.27; 43:191.6)
125 अपन नसध॰ 1:2.6)
126 अपनहूँ नसध॰ 6:25.2)
127 अपनाना (जब तक न अपनावल जायत) नसध॰ 40:174.1)
128 अपनापन (~ में डर आउ लाज का ?) नसध॰ 32:139.14)
129 अपरेसन नसध॰ 25:105.24)
130 अपसर (= अफसर) नसध॰ 25:107.14)
131 अपसोस (= अफसोस) नसध॰ 24:102.29, 103.5)
132 अपार (~ भीड़) नसध॰ 36:154.32)
133 अफवाह नसध॰ 38:162.12, 13, 15)
134 अफसर-फसर नसध॰ 25:107.15)
135 अब-तब (ऊ ~ में हे) नसध॰ 24:98.20; 30:133.15; 39:164.20)
136 अबर नसध॰ 1:4.10; 43:191.10)
137 अबरी नसध॰ 3:13.3; 4:14.22; 5:20.15, 17; 8:36.12; 22:88.20; 37:157.28)
138 अबहियो नसध॰ 1:1.26; 5:16.18, 19.11)
139 अबही नसध॰ 5:16.28)
140 अभाव नसध॰ 35:150.19)
141 अभिन्नता (~ के अनुभव) नसध॰ 32:139.21)
142 अमदनी (= आमदनी) नसध॰ 12:55.14; 30:132.5; 36:152.29)
143 अमावस नसध॰ 9:36.30)
144 अयँ (~, सूरुज चा अभी जीते हथ ?) नसध॰ 49:211.11)
145 अरतन-बरतन नसध॰ 44:196.6-7)
146 अरता (ताड़ीपर सैकड़न बीघा में अकवन के पेड़ हे ओकर रुइ बइसाख में उड़िया जा हे ओकरा बटोर के अरता बनावल जा सकऽ हे) नसध॰ 39:173.7; 41:183.14, 27)
147 अरती (= आरती) नसध॰ 10:46.8)
148 अर-बर (~ बकना) नसध॰ 9:40.1)
149 अरबराना, अरबरा जाना (तनी ठंढा से अरबरा गेली हल) नसध॰ 27:120.32)
150 अरवा नसध॰ 48:209.13)
151 अराम नसध॰ 5:17.12; 28:124.16; 35:149.12; 38:163.10; 48:209.7)
152 अरिआते (ओकरा ~ कसबा तक चललन) नसध॰ 26:115.18; 39:166.31)
153 अरियातना, अरिआतना (अरियात/अरिआत देना) नसध॰ 1:4.6; 33:145.7)
154 अरियाते (महतो जी ओहनी के ~ गाँव से तनी दूर ला गेलन) नसध॰ 10:45.5)
155 अलगही नसध॰ 13:56.6)
156 अलगे नसध॰ 6:23.19)
157 अलबता नसध॰ 28:124.19)
158 अलबते नसध॰ 24:100.13)
159 अलसायल नसध॰ 11:46.28)
160 अलाव नसध॰ 10:44.6; 27:118.19)
161 अल्हा-उदल (अल्हे-उदल नियन पहलवान) नसध॰ 26:113.23)
162 अल्हैत (अल्हैतियन) नसध॰ 26:115.1; 33:141.13)
163 अवतेमातर (= अइते ही, अइतहीं) नसध॰ 29:126.24)
164 अवरी, अबरी नसध॰ 1:3.1, 4:11)
165 अवाज नसध॰ 7:29.17; 47:206.7, 207.9)
166 अव्यवहारिक नसध॰ 37:161.5)
167 असंका (= आशंका) नसध॰ 10:46.5)
168 असमर्थ नसध॰ 32:139.6)
169 असरा (~ में रहना, ~ देखना) नसध॰ 1:6.14; 5:21.19; 35:152.9; 39:165.3)
170 असली नसध॰ 5:21.21; 33:144.9)
171 असहाय नसध॰ 38:162.26)
172 असाढ़ नसध॰ 6:23.10; 26:116.7)
173 असान (= आसान) नसध॰ 12:52.11)
174 असी (= अस्सी) नसध॰ 30:133.2)
175 असीरवाद नसध॰ 5:17.23)
176 असीर्वाद नसध॰ 11:48.16, 20; 24:97.29)
177 अस्त-व्यस्त नसध॰ 36:153.17)
178 अस्तित्व (अपन ~ के ज्ञान होना) नसध॰ 32:140.4; 35:150.22)
179 अस्थिर (= स्थिर) नसध॰ 9:40.29; 22:91.28)
180 अस्पताल नसध॰ 27:118.15, 119.13)
181 अहंकार नसध॰ 35:150.16)
182 अहथिर नसध॰ 32:139.10)
183 अहर ... पहर (ऊ अहर देखइत, पहर देखइत ओइसहीं खड़ा रहल बाकि ओकर मन के देवता न अयलन) नसध॰ 44:194.30-31)
184 अहर-पोखरा नसध॰ 40:174.13)
185 अहरा नसध॰ 9:43.3; 35:149.3; 37:158.2)
186 अहिंसक नसध॰ 40:178.11)
187 अहिवात (जुग-जुग अहिवात रहऽ) नसध॰ 5:22.2)
188 आँख (~ मड़राना; ~ खोल देना) नसध॰ 2:8.2; 27:120.12)
189 आँख मिचौली खेलना नसध॰ 48:208.18)
190 आँख में कान लगना (सब लोग के आंख में कान लग गेल कि कखनी सुगिया सूरुज चा के संदेस सुनावत) नसध॰ 48:208.16)
191 आँख-कान (~ मून के चलना) नसध॰ 9:37.23)
192 आँच (साँच के ~ का ?) नसध॰ 14:61.4)
193 आँटा-चाउर नसध॰ 21:84.11)
194 आईं-बाईं चकहाईं (देवे में ~ करऽ हलइन) नसध॰ 6:23.26)
195 आउ नसध॰ 3:11.20)
196 आखिर (जमीदार के दमाद आउ खेत में बनियार के साथे चउकी देवे ? हे तो आखिर कोइरीये नऽ ?) नसध॰ 37:158.10; 48:208.16)
197 आग (~ बबूला होना) नसध॰ 14:63.10)
198 आगर (आगरो) नसध॰ 6:25.20)
199 आगरही (=आग्रही) नसध॰ 38:162.20)
200 आगु (= आगे) नसध॰ 19:77.6, 7)
201 आग्रह (~ करना) नसध॰ 35:151.6)
202 आझो नसध॰ 5:22.24)
203 आटा (~भुँजना, ~पिसाना) नसध॰ 29:129.32; 32:138.6)
204 आठ नसध॰ 31:135.1)
205 आड़ (केवाड़ी के ~ में खड़ा होके सुने लगल) नसध॰ 7:30.4)
206 आढ़त (चार ~ पानी) नसध॰ 6:23.14)
207 आत्मबल नसध॰ 36:153.20)
208 आत्मा नसध॰ 36:153.22)
209 आदत नसध॰ 6:24.13)
210 आदर नसध॰ 38:161.18)
211 आदर्श (~ कायम करना) नसध॰ 35:151.3)
212 आदर्सवादी नसध॰ 28:124.24)
213 आदि (लैला-मजनू , सोहनी-मेहीवाल, सीरीं-फरहाद, हीर-राँझा ~ के आदर्श प्रेम) नसध॰ 35:151.4)
214 आध (~ पाव) नसध॰ 3:9.4)
215 आधा नसध॰ 37:157.26; 39:163.32)
216 आधारित नसध॰ 35:150.32)
217 आनना (= आना) (अगवन तो कहलऽ कि देवास में चलइत ही आउ इहाँ आन के पुलिस बोलावे लगलऽ ?; लेले आन के) नसध॰ 11:50.19; 27:118.29)
218 आन्हर नसध॰ 4:15.32; 38:161.17; 45:200.11, 14)
219 आन्ही (भाव के ~) नसध॰ 34:148.14)
220 आन्ही-बेयार नसध॰ 15:68.14)
221 आपस (~ में बिआह कर लेना) नसध॰ 37:159.23)
222 आफिस नसध॰ 28:123.6; 36:153.1, 2)
223 आम (चइत के भोरहरिया महुआ टपके, आम के टिकोरा बइसाख) नसध॰ 26:116.6)
224 आमरण (~ अनसन पर बइठना) नसध॰ 36:154.13)
225 आमरन (~ अनसन) नसध॰ 48:207.14)
226 आरती नसध॰ 6:28.6)
227 आरी (खेत के ~) नसध॰ 3:11.10; 10:45.23; 37:158.4; 39:173.7; 40:175.28; 41:181.22; 42:185.23)
228 आरीये-आरी नसध॰ 6:27.32)
229 आलसी नसध॰ 3:12.18)
230 आला (~ से दिल के धड़कन देखना) नसध॰ 28:123.13)
231 आलू नसध॰ 26:114.21; 36:155.21)
232 आलू-गोभी नसध॰ 27:119.20)
233 आवल नसध॰ 10:44.8)
234 आवल (बरमा जी अपन विषय पऽ ~ चाहलन; ई अर्थ में बिहारशरीफ के मगही में "आवे ल" के प्रयोग) नसध॰ 8:31.7)
235 आवा नसध॰ 6:26.31)
236 आसा नसध॰ 9:37.13)
237 आसिन नसध॰ 9:36.19)
238 आसेर (= आधा सेर) (कउवा के पाँख ~ ले आव) नसध॰ 19:76.15)
239 इंजीयर (= इंजीनियर) नसध॰ 25:107.3, 4; 28:123.8)
240 इंजोर नसध॰ 9:39.22; 35:149.30)
241 इंजोरा (~ पसरना) नसध॰ 35:150.1; 36:155.28; 43:190.30)
242 इंतजाम (ईंटा परायले हे, सिमेंट के इंतजाम महतो जी कर देतन) नसध॰ 27:121.26)
243 इंदर, ईंदर (~ भगवान) नसध॰ 6:23.11; 26.9)
244 इका (इका एने चौकिया पऽ बइठइत हियो, बुधओ हे) नसध॰ 24:98.31)
245 इचना (इचना-पोठिया) नसध॰ 24:98.2)
246 इछाइन (आज गाँव में ढेर घर ~ भे गेल हल । नानी टोला तो घरे-घरे मछरी-भात इया मछरी-रोटी चलल)) नसध॰ 30:132.23)
247 इज्जत (~ से रहना) नसध॰ 37:159.17; 40:177.11)
248 इतलाय (= इतल्ला) नसध॰ 46:203.3)
249 इनकर नसध॰ 27:119.20)
250 इनक्वाइरी (= enquiry) नसध॰ 46:202.22)
251 इनरा नसध॰ 2:8.19; 30:131.12)
252 इनसाल नसध॰ 6:23.9, 14)
253 इरखा (= ईर्ष्या) नसध॰ 28:125.14)
254 इलाज नसध॰ 27:121.16; 49:212.12)
255 इलेक्सन-फिलेक्सन नसध॰ 21:85.3)
256 इसारा नसध॰ 7:28.30; 33:144.28; 34:148.21; 36:153.18, 20)
257 इहईं नसध॰ 5:17.3; 37:158.11)
258 इहउँ नसध॰ 12:53.8)
259 इहाँ नसध॰ 3:9.16)
260 इहे नसध॰ 3:9.8)
261 ईका (= इका) (बाकि ओइसन करनी रहे तब नऽ ? ईका, तू हाली-हाली रोझन भाई कहइत हऽ आउ रोहन-रग्घू हमरा अगबने कहलक हे कि तू सठिया गेलऽ हे) नसध॰ 22:89.29)
262 ईटा, ईंटा नसध॰ 4:14.15; 27:121.26)
263 ईतरी (= ई तरी, इस तरह) नसध॰ 32:139.22)
264 उकटना (सात कुरसी के ~) नसध॰ 24:97.15)
265 उकटाना (छिपल बात उकटाना) नसध॰ 5:19.30)
266 उका, ऊका ("मुरगी के का हाल हउ ?" -"उका चार गो टन दे रह गेल । बकरियो के छेर-छेरी लेले हे । ओहू बचत कि तो न ।") नसध॰ 34:147.16; 37:157.25)
267 उकिल-बिकिल नसध॰ 6:26.18; 11:50.10-11)
268 उगरना (उगरल) नसध॰ 29:128.16)
269 उगिलना नसध॰ 3:9.24; 25:109.8)
270 उगिलाना नसध॰ 5:19.5)
271 उघरना, उघर जाना नसध॰ 45:198.17)
272 उघरवाना नसध॰ 6:24.23)
273 उघारना (दू घड़ी रात मार के पूरब भर से अलसायल चान मुँह उघारलक) नसध॰ 35:149.21)
274 उघारे-पघारे नसध॰ 10:44.31)
275 उघिआना (अँचरा पीठ पऽ उघिआयल हल; सउँसे गाँव तऽ उघिआयल चलइत हल) नसध॰ 5:16.26; 6:28.8)
276 उचकना (उचक-उचक के ताकना) नसध॰ 30:134.17)
277 उच्छत (बसवरिया कटकई तऽ कोई न बोललई तऽ पीपरा ला तूही बड़ा ~ होयत हऽ हूँ) नसध॰ 13:57.20)
278 उछिलना नसध॰ 4:15.23)
279 उजरका (-".. ओहनी सउँसे गाँव के बेमारी मेम तो अपन माय-बाप नियन सेवा करऽ हथ ।" ""करऽ हथुन तो ठीके न हवऽ । हमनी के चोन्हा का लगावऽ ह ? बाकि तनी हटिये के बइठऽ, कोढ़ी छूत के बेमारी हे, ओहू उजरका नऽ, गले ओला हवऽ ।") नसध॰ 41:180.21)
280 उजरना नसध॰ 35:149.12)
281 उजारना, उजार देना नसध॰ 11:48.31)
282 उज्जर (= उजला) (~ लुआ पेन्हले) नसध॰ 29:127.7)
283 उठवाना (एगो रहगीर से ओड़िया माथा पर उठववलक) नसध॰ 41:181.26)
284 उठावल (फैदा ~ चाहना, {बिहारशरीफ के मगही में} फैदा उठावे ल चाहना) नसध॰ 3:13.26)
285 उड़ना नसध॰ 35:149.25; 38:163.1)
286 उड़ाना नसध॰ 35:149.25)
287 उड़ियाना, उड़िया जाना नसध॰ 39:173.6)
288 उतरना नसध॰ 37:158.14)
289 उतरवारी नसध॰ 33:145.1)
290 उताउल (= उताहुल) नसध॰ 44:193.13)
291 उतारना (ऊ सही रूप में नर्स सबद के सही अर्थ अपन जीवन में उतार लेलक हे) नसध॰ 35:152.12)
292 उताहुल (~ होना) नसध॰ 16:71.20; 39:168.17; 43:190.11; 45:199.5)
293 उत्पात नसध॰ 30:133.28)
294 उत्पाती नसध॰ 30:133.17)
295 उद्वेगना (मन उद्वेगल चले) नसध॰ 5:22.11)
296 उधार-पइचा नसध॰ 19:76.13)
297 उनकर (रोझनी बोरसी लान के ~ सउँसे देह सेके लगल) नसध॰ 27:120.26)
298 उपटना (दमा उपट जा हे तऽ खोखते-खोखते बेदम हो जाही; रग्घू के फिनो पागलपन के दौर उपट गेल) नसध॰ 24:98.29; 49:212.4)
299 उपसंहार नसध॰ 49:209.17)
300 उपाय नसध॰ 38:162.16)
301 उपाय-पत्तर नसध॰ 19:76.9; 24:98.14; 30:131.8)
302 उबिछना (बिहारशरीफ के मगही में 'उपछना') (गेड़ा के पानी उबिछ के मछरी टोइआवे लगलन हल) नसध॰ 30:132.16)
303 उबियाना (उबिया जाना) नसध॰ 1:1.12; 34:145.23)
304 उमिर नसध॰ 6:23.21; 34:148.13)
305 उमीद नसध॰ 9:38.28)
306 उम्मीद नसध॰ 25:108.24)
307 उरुआ (~ के भयावन बोली) नसध॰ 26:118.14; 35:151.19)
308 उलटना-पलटना नसध॰ 32:139.3)
309 उलटे (हम का पुलिस बोलैवो मिसिर जी, ~ ओहनिये बोलावे ला कहइत हलो) नसध॰ 12:55.12)
310 उसकाना नसध॰ 1:2.3; 5:18.18)
311 उहइ नसध॰ 1:2.30)
312 उहईं नसध॰ 4:15.1; 37:158.21)
313 उहऊ नसध॰ 6:26.21)
314 उहाँ नसध॰ 4:14.24)
315 ऊ नसध॰ 1:2.6)
316 ऊड़ोत (सुगिया आँख से ~ हो गेल तइयो रग्घू ओनहीं टेटीला ताकइत रहल) नसध॰ 40:176.24)
317 ऊपात (= उत्पात) नसध॰ 41:180.21)
318 एक (~ से एकइस होना) नसध॰ 5:17.24)
319 एकइस (एक से ~ होना) नसध॰ 5:17.24)
320 एकटकिया (~ नोट) नसध॰ 26:117.10)
321 एक-ब-एक नसध॰ 4:15.22; 32:140.22; 49:210.31)
322 एकरा नसध॰ 5:21.24)
323 एकह (= एक-एक) (सब लोग फरही नियन ~ बोझ धान चुन लेलन आउ चदर गमछी में बकुचौले अपन देहात चल देलन) नसध॰ 46:204.1)
324 एकहगो, एकह गो नसध॰ 1:1.9; 49:212.24)
325 एकाध (~ तुरी) नसध॰ 20:80.23; 31:135.18)
326 एकारसी (चुपे-चुपे गूर-चुरा ऊपरे ~) नसध॰ 4:14.23; 16:69.14)
327 एगो नसध॰ 1:4.4)
328 एड़ी नसध॰ 29:128.29)
329 एतना (तोहनी ~ तरऽजुत काहे ला कैलऽ ? हम का मरल जाइत ही ?) नसध॰ 27:120.28)
330 एतबार, एतवार (कल कसबा में ~ के बजार लगऽ हे; गाँव में भी ~ के हर-फार न चले से छुट्टी मिल जाहे) नसध॰ 26:115.12; 37:158.21)
331 एत्ता (~ दिना से) नसध॰ 14:61.10)
332 एनही, एनहीं नसध॰ 7:28.24)
333 एनहीं (तनी ~ से बधार में खेसाड़ी देखइत चली ) नसध॰ 10:45.22)
334 एने नसध॰ 3:12.17)
335 एने-ओने (~ छितरायल हल; ~ काहे ला दउड़ल चलऽ हथुन) नसध॰ 7:28.27; 11:47.25)
336 एसो, एसों नसध॰ 6:23.13, 29; 13:59.30; 22:87.18; 35:149.11, 14)
337 एहनी नसध॰ 4:15.22)
338 एहसास नसध॰ 35:150.24)
339 एहिजा नसध॰ 26:117.16)
340 एहिजे नसध॰ 1:3.15)
341 एही नसध॰ 5:18.23)
342 एहू नसध॰ 6:26.6)
343 ओंघड़ाना (= लोघड़ाना) नसध॰ 31:135.25)
344 ओइसन नसध॰ 5:21.31)
345 ओक-बोक (~ करना) (बेला जीरवा के पानी चढ़ा रहल हल आउ ऊ हाली-हाली ~ करइत हल) नसध॰ 34:148.8)
346 ओकर नसध॰ 2:7.17)
347 ओकरा नसध॰ 1:1.3)
348 ओकाना (ओकयलन, ओका के) नसध॰ 6:24.21; 14:60.31)
349 ओझई नसध॰ 9:39.10)
350 ओझा नसध॰ 9:37.3)
351 ओझा-गुनी नसध॰ 9:40.20)
352 ओट (= वोट) (कातो इनसाल लेक्सन होतो बेटा । केकरा ~ देवे परत ?) नसध॰ 21:86.3, 5)
353 ओट-फोट (= वोट-फोट) नसध॰ 21:86.4)
354 ओटा (दलान के ओटा पऽ) नसध॰ 7:28.28; 45:198.29)
355 ओठंगाना नसध॰ 3:12.22; 39:165.7)
356 ओठकाना (केबाड़ी ~) नसध॰ 45:197.21)
357 ओठगना (ओठगल) नसध॰ 17:73.29)
358 ओठगाना नसध॰ 3:9.3)
359 ओठघनिया (सउँसे गाँव हमर दुख देख के तनी ~ दे दे हथ) नसध॰ 21:87.11)
360 ओड़िया (कल से सब कमासुत लोग ओड़िया, कुदारी, कड़रनी, बसुला लेके अस्पताल के जमीन पर जुट जो) नसध॰ 27:121.24; 41:179.23, 181.14, 23, 24)
361 ओतना (अपना जानते तऽ अदमी खूबे करऽ हे बाकि ~ होय तब नऽ ?) नसध॰ 5:18.25)
362 ओनहीं नसध॰ 40:176.25)
363 ओने नसध॰ 2:8.19)
364 ओराना (= समाप्त होना) (तीना तो ओरा गेलो भइया, तनी नोन-मिचाई ला देइत हिवऽ । एकह गो आउ खा लेइजा ।) नसध॰ 45:198.2, 6)
365 ओसरा (= ओसारा) नसध॰ 14:60.20)
366 ओसारा नसध॰ 6:26.21; 29:126.2)
367 ओहनी नसध॰ 1:1.10, 14, 15)
368 ओहसन नसध॰ 4:14.26)
369 ओहिजा नसध॰ 3:13.29)
370 ओहिजे नसध॰ 1:5.24; 4:14.16)
371 ओही नसध॰ 2:8.7)
372 ओहू नसध॰ 2:8.8; 3:10.26)
373 औखत (जे ~ पर काम दे हे ओही न भाई-बंधु हे) नसध॰ 39:169.23)
374 औडर (= ऑर्डर) नसध॰ 46:202.31, 203.17, 20; 47:204.29)
375 कंगरेस (= कांग्रेस) नसध॰ 30:130.30)
376 कंटोल (= कंट्रोल) नसध॰ 21:86.14; 47:205.9)
377 कंदा (जमुना के माय खाय बनावे ला ~ के तीना तरास रहल हल) नसध॰ 44:195.8)
378 कइल, कैल (ऊ जिनगी भर निर्वाह ~ चाहऽ हलन, {बिहारशरीफ के मगही में} "ऊ जिनगी भर निर्वाह करे ल/ करे लगि चाहऽ हला") नसध॰ 8:35.7, 8)
379 कइसन (कइसनो) नसध॰ 3:9.10)
380 कइसे नसध॰ 4:14.4)
381 कउची नसध॰ 3:11.25; 4:14.5; 5:17.31; 26:114.1; 30:131.28; 33:144.5)
382 कउड़ी नसध॰ 12:51.15)
383 कउन नसध॰ 7:30.8)
384 कउवा नसध॰ 8:36.12)
385 ककुलइनी (तोर ककुलइनियो दूर हो जतवऽ) नसध॰ 11:48.4)
386 ककुलाना (लोग गोड़ ककुलावइत पीछे सरक जाथ) नसध॰ 10:44.9)
387 कखनी (कल्ह ~ चलबऽ ?) नसध॰ 26:115.10, 116.13)
388 कचूमर (~ निकाल के छोड़ देना) नसध॰ 45:199.9)
389 कच्चा (गरमे-गरम ~ दूध पीना) नसध॰ 37:158.13)
390 कच्ची (~ खिअबहू कि पक्की ?) नसध॰ 9:38.9)
391 कछ-मछ (ऊपर से भगत-गुनी बनल हे आउ भीतरे-भीतरे ~ खा हे ) नसध॰ 13:56.25)
392 कजरी-उजरी नसध॰ 25:108.18)
393 कझावा (~ से ईटा ढोवाय लगल) नसध॰ 27:122.11)
394 कटकटी (ई उनके करतब न हवऽ कि अइसन ~ में बाप-बेटा अठारह रोपआ कमा के लौलऽ) नसध॰ 36:155.20)
395 कटोरा नसध॰ 41:181.30)
396 कटोरी नसध॰ 29:130.3)
397 कट्ठा (दू ~ बइगन) नसध॰ 30:133.17)
398 कठघेरा (सुक्खू पंचायत के ~ से बोलल) नसध॰ 13:58.1)
399 कठबोलिया (मीठबोलिया जहर आउ ~ अमरीत) नसध॰ 27:119.30)
400 कठमुरकी नसध॰ 2:7.7; 4:15.32; 5:21.8; 25:105.14; 44:195.25)
401 कड़कड़ाना (दस रोपेआ के कड़कड़ाइत नोट) नसध॰ 31:136.31)
402 कड़रनी (कल से सब कमासुत लोग ओड़िया, कुदारी, कड़रनी, बसुला लेके अस्पताल के जमीन पर जुट जो) नसध॰ 27:121.25)
403 कड़ाई नसध॰ 12:53.9)
404 कड़ाही नसध॰ 29:129.31)
405 कतराना (बोले से कतरा हलन) नसध॰ 6:24.26)
406 कतार नसध॰ 29:126.1)
407 कतिकउर (~ के घामा में मिचाई कोड़ के सुन्नर घरे आयल) नसध॰ 39:163.31, 170.30; 46:202.10)
408 कथा-व्यथा (अपन कथा-व्यथा एके साँस में सुना देलक) नसध॰ 28:124.3)
409 कदई (= कादो, कीचड़) (~ परा देना) (केकरो ~ परावे से आउ कुम्हार के आवा फोरे से पानी होवे लगे तऽ भेल ?) नसध॰ 6:26.30; 34:148.2; 41:181.25)
410 कदम (~ उठाना) नसध॰ 35:149.26)
411 कदर नसध॰ 7:29.7)
412 कनकन (अइसन मलमली आउ ~ सोरा हावा हमरा इयाद से न बहल हल) नसध॰ 27:118.17)
413 कनकनी (महतो के ई ~ में खाली गोड़ जाइत देख के उनका मया लगल) नसध॰ 10:45.7)
414 कनखी नसध॰ 11:48.13)
415 कनघटियाना (राह तऽ हमरो नऽ लोग चले देबे बाकि हम कनघटिअवले सब सुनइत बढ़ल जा हियो) नसध॰ 18:75.1)
416 कनस्टर (बिहारशरीफ की मगही में "कंटर") नसध॰ 29:126.3)
417 कनहूँ नसध॰ 4:14.1)
418 कनाथ (जै गोरेया बाबा, अबरी कनाथ कर लऽ, जोड़ा छौना चढ़ैबो) नसध॰ 39:165.13)
419 कनून (= कानून) (आजकल के अइसने ~ हे) नसध॰ 14:64.25)
420 कने नसध॰ 6:23.18; 14:64.2)
421 कपड़ा-उपड़ा नसध॰ 25:104.3)
422 कपार नसध॰ 5:17.21; 38:162.18; 49:212.30)
423 कफन नसध॰ 12:52.13)
424 कफन नसध॰ 5:17.16)
425 कबकबाना (पिल्लू नियन ~) नसध॰ 12:51.10; 37:157.14)
426 कबड्डी (एक-दू जगुन लइकन के ~ आउ चिक्का भी जमल हल) नसध॰ 30:132.27)
427 कबड्डी-चिक्की (फिन जवनकन के गोल कुबरल बाकि लइकवन के कबड्डी-चिक्की अभी लगले हल) नसध॰ 30:134.16)
428 कबरना, कबर जाना (अब उहाँ से भूतनी के बसेरा कबर गेलो) नसध॰ 11:48.32)
429 कबरिया (ओने खेत में रोपनी धानो रोपऽ हलन आउ ... से ~ आउ बोझढोहा के खुस कैले रहऽ हलन) नसध॰ 24:100.24)
430 कबाड़ीखाना नसध॰ 29:126.3-4)
431 कबीरदास (नानी तो ~ हल । कहऊँ ओकरा गंदा लोकल तो ओकरा में सीधे आग लगा देलक आउ बढ़िया लोकल तो ओकरा पर अमरित भी छींट दे हल ।) नसध॰ 43:188.26)
432 कब्जा (खेत पर ~ करना) नसध॰ 35:149.8)
433 कभी-कभार नसध॰ 17:72.29; 19:79.12, 22-23; 42:185.8)
434 कभी-कभी नसध॰ 29:126.32)
435 कम नसध॰ 38:161.25)
436 कमजोर नसध॰ 27:120.32)
437 कमाई नसध॰ 21:84.15)
438 कमाना (कमा के लाना) नसध॰ 36:155.20)
439 कमायल (ओकरा दोसर के ~ चोरावे के का अधिकार हई ?) नसध॰ 27:120.11)
440 कमासुत नसध॰ 9:37.15)
441 कमी नसध॰ 35:150.23)
442 कम्पाउंडर (बिहारशरीफ के ठेठ मगही में 'कम्पोटर') नसध॰ 28:124.17)
443 कम्पोटर (= कम्पाउंडर) नसध॰ 29:126.23, 28, 31; 34:147.20, 27, 148.18; 39:165.4)
444 करंट (बिजुली के ~ मारना) नसध॰ 32:139.2)
445 करइला नसध॰ 7:30.16)
446 करकस (= कर्कश) (उरुआ के ~ अवाज) नसध॰ 35:151.19)
447 करखाना (= कारखाना) नसध॰ 25:104.1, 7)
448 करतब (रोझन ऊ जमात के अपन करतब से एतना झुकौले हलन कि ..) नसध॰ 6:27.10; 29:128.23; 33:143.32)
449 करतापन (~ के भाव) नसध॰ 35:150.17)
450 करनी नसध॰ 7:31.2; 23:95.8; 43:188.17)
451 करम नसध॰ 7:30.22; 43:188.21)
452 करमजोगी नसध॰ 6:24.30; 38:162.21)
453 करमात नसध॰ 8:31.30; 26:115.5; 34:145.23)
454 करवइया नसध॰ 9:42.31)
455 करवट (~ बदलना) नसध॰ 8:35.11; 38:162.17, 163.27)
456 करवाई (= कार्रवाई) नसध॰ 33:143.5, 10)
457 करार (~ कराना) नसध॰ 42:185.16)
458 करिया (कुचकुच ~; ~ कोठरी) नसध॰ 1:1.24; 6:26.4; 43:191.17)
459 करिस्मा नसध॰ 12:55.27)
460 करीगर (= कारीगर) नसध॰ 43:190.28)
461 करुआ (~ तेल) नसध॰ 27:120.25)
462 करुआइन नसध॰ 5:22.28)
463 करुणा (~ विलाप) नसध॰ 36:154.27)
464 करेंट (~ मारना) नसध॰ 29:130.12)
465 करेजा (~ धरक-धरक करना) नसध॰ 5:16.27)
466 करोध (= क्रोध) (~में आन्हर होना) नसध॰ 4:15.19; 45:200.11)
467 कर्म-द्रष्टा नसध॰ 49:212.22)
468 कर्म-पंथ नसध॰ 49:212.26)
469 कल (~ न परना) नसध॰ 8:35.3)
470 कलंकनी नसध॰ 42:187.1)
471 कलकतिया (रोहन ~ हे) नसध॰ 22:91.1)
472 कलकत्ता (जस ~ तस नानी टोला - कोई नऽ केकरो पूछे ओला) नसध॰ 25:109.11; 30:130.28, 29)
473 कलटर, कल्टर (= कलट्टर, कलेक्टर) (अंतरी-मंतरी हीं से रोज फोन कलटर हीं आवऽ हे) नसध॰ 45:199.6, 20; 46:202.30, 203.5, 6)
474 कलम साही नसध॰ 9:39.6)
475 कलमस (= कल्मष) नसध॰ 45:196.26)
476 कलमुँहा नसध॰ 4:14.24)
477 कलेयान (= कल्याण) नसध॰ 46:203.3)
478 कल्पना (~ में भी न सोचना) नसध॰ 38:162.11)
479 कल्याण नसध॰ 47:206.31)
480 कल्ह नसध॰ 1:6.13; 6:23.9; 40:176.22, 23)
481 कल्हे नसध॰ 5:22.29)
482 कसके (~ बिगड़ जाना; कस-कसके फूँकना) नसध॰ 1:2.21; 29:129.2)
483 कसम (हमरो ~ खिआवल गेल हे कि ..) नसध॰ 27:122.17)
484 कसरत नसध॰ 9:42.6)
485 कसवा नसध॰ 6:26.2)
486 कसवाना (दोकान के माल कसवा के) नसध॰ 11:47.22)
487 कस्तरी नसध॰ 29:130.7)
488 कहँरना नसध॰ 27:118.20, 120.28)
489 कहईं नसध॰ 8:32.7)
490 कहऊँ, कहउँ (= कहीं) नसध॰ 3:12.13; 4:16.4; 7:30.2)
491 कहना (का कहियो मिसिर जी) नसध॰ 7:30.1)
492 कहनी (बाप के कहल सब ~ इयाद आ गेल) नसध॰ 24:102.11)
493 कहनी-करनी नसध॰ 30:132.1)
494 कहल (हम अपन ~ फेर लेलियो मुखिया जी) नसध॰ 9:39.8)
495 कहल-सुनल नसध॰ 19:78.15-16)
496 कहलाम (= सिद्धांत) नसध॰ 49:209.28)
497 कहाउत (= कहावत) नसध॰ 45:198.4)
498 कहिना (कहिनो) नसध॰ 1:2.26; 3:11.2; 5:21.28)
499 का (= क्या) नसध॰ 1:1.26)
500 का जनी नसध॰ 26:114.5)
501 का जानी नसध॰ 21:87.10)
502 का तो नसध॰ 5:18.1; 17:74.1)
503 काँइयाँ नसध॰ 3:12.29)
504 काँटा नसध॰ 6:24.24, 25.8)
505 काँत (दू ~ आउ नऽ खेले देवऽ भिखन भाई ? ई तो बढ़िया खेल हे ।) नसध॰ 31:136.2, 4)
506 काँप (बढ़ल धान में निहुर के धान सोहे से काँप लग-लग जा रहल हल से देह चनछनाय लगल हल बाकि रमेसर सरद-गरम सहले हल ।) नसध॰ 39:170.31)
507 काँपी नसध॰ 8:35.31)
508 काँस (~ फुला के बरखा अपन बुढ़ारी के खबर जना देलक) नसध॰ 9:36.20)
509 कांटी, काँटी नसध॰ 10:43.24, 28)
510 काइल नसध॰ 9:39.8)
511 कागज नसध॰ 26:117.15)
512 कागज-पत्तर नसध॰ 13:59.11)
513 काजर (~ करना) नसध॰ 9:37.1)
514 काट-कपट करना नसध॰ 41:183.26)
515 काटना (जे रोपत से काटत) नसध॰ 30:131.33)
516 काटा‍ (= काँटा) नसध॰ 31:135.15)
517 काठ नसध॰ 27:119.8)
518 कातिक नसध॰ 40:178.1)
519 कातो नसध॰ 9:40.24; 21:84.26; 24:99.23; 26:113.8; 30:131.28; 31:137.6)
520 कान (~ काटना) नसध॰ 40:175.4)
521 कान पातर नसध॰ 1:6.8)
522 कान-पट (~ लगा के सुनना) नसध॰ 24:97.6)
523 काने-काने (~ सउँसे समाज में फैल जाहे) नसध॰ 38:161.14)
524 कान्हा (= कंधा) नसध॰ 6:28.16; 16:70.7; 19:76.30; 49:212.24)
525 काबू (अरे जब ला करवऽ बाबू-बाबू, तब ला करऽ अपन काबू, अपन हाथ गोड़ पऽ भरोसा रखऽ, सब कुछ हो जयतो ।) नसध॰ 9:38.26)
526 काम (~ लगना) (कल से अस्पताल में ~ लग जयतो, सब ठीक हो जायत) नसध॰ 27:120.33)
527 काम-किरिया नसध॰ 12:51.20)
528 काम-धाम नसध॰ 9:42.18; 29:128.27; 41:184.10-11)
529 कायथ नसध॰ 39:171.4)
530 कायम नसध॰ 35:151.1)
531 कारन (हमरा ~ अपने के कष्ट उठावे परल)) नसध॰ 28:123.21)
532 कारीख नसध॰ 29:129.7)
533 कार्य (रचनात्मक ~) नसध॰ 37:160.24)
534 काल नसध॰ 30:133.5)
535 काली (~ जी सवार होना, ~ बन जाना, ~ माय आना, ~ जी आना) नसध॰ 1:2.23; 2:7.22; 5:18.1, 19.15)
536 काहाँ नसध॰ 8:32.22)
537 काहे नसध॰ 1:2.26; 8:32.6; 30:131.17)
538 काहे से कि नसध॰ 10:46.5, 14; 13:56.5; 25:106.15; 26:118.6; 29:127.27, 128.1; 32:139.14; 40:174.4; 42:184.18; 48:209.22)
539 कि (= या) (गाँव में नरक कि नरक में गाँव) नसध॰ 18:74.17; 27:121.4)
540 किकुरल (मच्छी मारइत चलऽ हे, पेट जतले ~ रहऽ हे) नसध॰ 24:101.11)
541 किछारे (नदी ~) नसध॰ 37:158.22)
542 किरपा नसध॰ 5:18.3)
543 किरिंग (~ फूटना, बिना ~ फूटले उठबे नऽ करे) नसध॰ 2:7.29; 30:132.14)
544 किरिन (= किरिंग) (~ फूटना) नसध॰ 34:145.15; 41:181.27; 44:192.27)
545 किरिया (~ खाना) नसध॰ 11:49.32)
546 किलकाँटा नसध॰ 46:202.24)
547 किसमत, किस्मत (~ के सिकंदर, ~ के खेल) नसध॰ 31:135.17; 37:156.13)
548 किसान-मजूर (लगऽ हे कि इनसाल ~ में कहीं तकरार न हो जाय) नसध॰ 35:152.3)
549 किसिम नसध॰ 33:144.28)
550 कीमती नसध॰ 28:123.19; 36:153.11)
551 कीरा (हम तोरा ला बरोबर मन में ~ पोसले रहली । हमरा केतना पाप भेल ।) नसध॰ 24:102.24; 39:164.24)
552 कीर्तन-उर्तन नसध॰ 25:108.11-12)
553 कीर्तन-भजन नसध॰ 25:108.16)
554 कील-काँटा (ई चमार हउ कि हरिजन के ~ हउ) नसध॰ 27:121.4)
555 कुंजी (ताला ~) नसध॰ 1:4.7)
556 कुइयाँ नसध॰ 24:97.23)
557 कुकरम नसध॰ 43:189.13)
558 कुकरमी नसध॰ 43:189.3, 16)
559 कुचकुच (~ करिया) नसध॰ 1:1.24)
560 कुटकुटाना नसध॰ 4:14.20, 15.12)
561 कुटनी (~ बुढ़िया) नसध॰ 1:5.22)
562 कुटाई-पिसाई नसध॰ 21:84.11-12)
563 कुत्ता (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.14)
564 कुदना (अंगना में ओहनी कुदलन तो मिसिर जी के घर में डिबरी बरइत देख के अचकचा गेलन) नसध॰ 16:70.11)
565 कुदार (लोहार के भट्ठी में फार-कुदार पजे लगल हल) नसध॰ 6:28.8)
566 कुदारी (कल से सब कमासुत लोग ओड़िया, कुदारी, कड़रनी, बसुला लेके अस्पताल के जमीन पर जुट जो) नसध॰ 27:121.24; 48:209.15)
567 कुनमुनाना नसध॰ 3:13.7; 27:122.18-19)
568 कुनेत नसध॰ 30:133.31)
569 कुबारना (= कबारना) नसध॰ 26:114.21)
570 कुबेर (खेत में चउकी देइत तनी ~ हो गेल हल) नसध॰ 37:158.1)
571 कुम्हार नसध॰ 6:26.31)
572 कुरचना (लइकन कुरचइत-खेलइत काली जी दने चल गेलन) नसध॰ 11:46.25)
573 कुरसी (सात ~ के उघारना) नसध॰ 3:9.10)
574 कुरीत नसध॰ 12:52.11)
575 कुलगन नसध॰ 15:67.5)
576 कुलछन (बेटी ~ निकल जाहे तऽ येही सब हो हे बाकि अब तऽ नौजवान के जवाना हे) नसध॰ 15:66.26)
577 कुलटा नसध॰ 14:63.12)
578 कुलबुलाना नसध॰ 5:17.28)
579 कुहरना (अबरी रग्घू के सब तरक भुहा गेल आउ जमुना के कुहरले नियन बोलल) नसध॰ 37:157.28)
580 कूटना नसध॰ 6:26.12)
581 कूड़ी नसध॰ 9:42.24)
582 कूदना (अपना बले कूदना) (अपना बले कूदइत हल कि खूँटा के भरोसे हल) नसध॰ 12:55.8)
583 के (=कौन) (लइका बनल हऽ गाँव में ~ न जानवऽ ?; ई ~ न जाने, तोर लोहा तो कसबा के लोग माने लगलन हे) नसध॰ 8:34.6; 40:175.5)
584 केकर नसध॰ 1:4.11)
585 केकरो नसध॰ 5:20.16, 22.31)
586 केतना (केतनो) नसध॰ 2:7.10)
587 केतारी नसध॰ 33:143.19; 36:156.5)
588 केरा (= केला) नसध॰ 16:70.2)
589 केवाड़ी (~ बन करना) नसध॰ 4:15.19)
590 कै (= कई) नसध॰ 7:28.27)
591 कै (= वमन) (~ करना) नसध॰ 9:40.31; 38:163.21)
592 कैची नसध॰ 1:1.20)
593 कैटी (~ बान्ह के) नसध॰ 3:12.17)
594 कैदा (= कायदा) नसध॰ 33:143.5)
595 कोंचना नसध॰ 9:39.30)
596 कोंची नसध॰ 3:10.31)
597 कोइरी (जमीदार के दमाद आउ खेत में बनियार के साथे चउकी देवे ? हे तो आखिर कोइरीये नऽ ?) नसध॰ 37:158.10)
598 कोख, कोंख (चमइन भिरु ~ लुकाना) नसध॰ 34:147.24)
599 कोट (= कोर्ट) नसध॰ 47:205.25, 27; 48:209.18)
600 कोठरी (करिया ~) नसध॰ 43:191.17)
601 कोड़ना (खेत जोत-कोड़ के रब्बी बुन देलन) नसध॰ 9:43.6; 33:142.10)
602 कोढ़ नसध॰ 12:51.24)
603 कोढ़िया नसध॰ 41:181.18)
604 कोढ़ी (-".. ओहनी सउँसे गाँव के बेमारी मेम तो अपन माय-बाप नियन सेवा करऽ हथ ।" ""करऽ हथुन तो ठीके न हवऽ । हमनी के चोन्हा का लगावऽ ह ? बाकि तनी हटिये के बइठऽ, कोढ़ी छूत के बेमारी हे, ओहू उजरका नऽ, गले ओला हवऽ ।") नसध॰ 41:180.21)
605 कोतवाल (उलटे चोर ~ के डाँटे) नसध॰ 49:211.28)
606 कोताही नसध॰ 49:212.13)
607 कोना नसध॰ 17:73.20, 21, 22, 23; 49:212.19, 22, 23)
608 कोयरी नसध॰ 40:178.10)
609 कोर (धोती के ~) नसध॰ 4:14.30)
610 कोरव (चमइन भिरु ~ छिपावऽ हें ।) नसध॰ 1:3.9)
611 कोरसिर (कोरसिस ?) (खदेरन बहु तुरते सब समान जुटावे के ~ में लग गेल) नसध॰ 19:76.20)
612 कोरसिस नसध॰ 2:8.2)
613 कोस नसध॰ 30:133.2)
614 कोहड़ौरी (सेवइ, पापड़, तिलौरी, दनौरी, कोहड़ौरी आउ बहुत काम हे जे बइठला में कैल जा सकऽ हे) नसध॰ 39:173.11)
615 कौड़ी (~ खेल) नसध॰ 11:49.9)
616 कौर (बिहारशरीफ के मगही में "कोर") (आज दू ~ चढ़ा के खा लेलन आउ ओसारे में खरहने खटिया पर लोघड़ गेलन) नसध॰ 36:156.11)
617 कौलेजिया नसध॰ 1:3.27)
618 क्रियासील नसध॰ 32:139.10)
619 क्वाटर (= क्वार्टर) नसध॰ 25:104.30)
620 खंघारना नसध॰ 41:181.30)
621 खंजड़ी नसध॰ 26:117.8)
622 खंडित नसध॰ 35:150.23)
623 खंढ नसध॰ 11:49.19)
624 खंती, खनती नसध॰ 9:42.23; 41:179.23)
625 खंती-कुदारी नसध॰ 27:122.10)
626 खखन (= खक्खन, तत्क्षण) (~ में ऊ हाथ के बचल, बिआह के बेरा के रुपौठी नारद के दे देलक) नसध॰ 19:76.28)
627 खखुआना नसध॰ 3:12.13; 5:19.29)
628 खखुआयल (इहे बेविचार फैलावऽ हे । गाँव ओलन ~ रहऽ हथ हसोत-हसोत के ले जा हथ ।) नसध॰ 25:107.32)
629 खखोरना नसध॰ 3:12.23)
630 खचखचाना (खचखचाइत अदमी भरल हलन) नसध॰ 26:117.4; 40:177.15)
631 खचड़ा (पीपरा तर ओला ~ हो) नसध॰ 19:77.21)
632 खजाना नसध॰ 13:58.11)
633 खटखटाना (केवाड़ी ~) नसध॰ 32:140.12)
634 खटना (दू अदमी बरोबर खटइत हलन) नसध॰ 27:122.13)
635 खटमीठ (~ गोली, ~ सवाद) नसध॰ 3:13.18; 31:136.25)
636 खटवास-पटवास (~ ले लेना) नसध॰ 44:194.14)
637 खटिया, खटिआ नसध॰ 2:7.3; 28:124.33; 42:186.8)
638 खटोला नसध॰ 5:16.10)
639 खट्-खट् नसध॰ 25:107.22)
640 खड़ी (माय-बेटी मिल के ~ में पतरा माटी सानलन आउ देवार के दरार में ठूस-ठूस के भर देलन) नसध॰ 18:75.23)
641 खढ़िया नसध॰ 11:49.25)
642 खतम नसध॰ 8:31.27)
643 खतरा (~ से खाली न होना) नसध॰ 28:122.31)
644 खतिआन (नकसा-खतिआन) नसध॰ 13:59.12)
645 खदबदी नसध॰ 5:20.27)
646 खदीबदी (बिन ~ के नाँचना) नसध॰ 17:73.28)
647 खदेरना नसध॰ 24:100.10)
648 खनई नसध॰ 21:84.14)
649 खनदान नसध॰ 5:21.16; 30:134.1; 37:158.16; 39:173.27)
650 खनदानी (~ खेत) नसध॰ 5:18.22; 37:158.15)
651 खनी (रात ~) नसध॰ 8:36.10)
652 खबर (~ जना देना) नसध॰ 34:147.9)
653 खमखमाना (मुसकाइत कोठरी में घुसलन तऽ सउँसे गाँव के खमखमाइत उहाँ देखलन) नसध॰ 15:66.13, 67.7; 26:118.4; 27:122.10; 36:153.14; 43:190.14)
654 खम्भा (बिजली के ~ गड़ना) नसध॰ 36:154.23; 49:212.19)
655 खरचना (खरचे परना) नसध॰ 1:1.11)
656 खरचा-बरचा नसध॰ 13:59.4)
657 खरहन (आज दू कौर चढ़ा के खा लेलन आउ ओसारे में खरहने खटिया पर लोघड़ गेलन) नसध॰ 36:156.11)
658 खरिहानी नसध॰ 8:35.26)
659 खरी-भूसा (एक पाह आउ लगा दे । फिनो तो घरे चलके ~ खो आउ रात भर पघुरो ।) नसध॰ 37:158.3-4)
660 खरीयत नसध॰ 1:2.21; 36:153.12)
661 खरीयत नसध॰ 3:11.7; 40:176.12; 42:187.7)
662 खर्चा नसध॰ 38:161.11)
663 खलिये (= खाली ही) नसध॰ 7:29.25)
664 खस्ता (~ हाल) नसध॰ 12:53.27)
665 खाड़ (= खड़ा) नसध॰ 3:10.19)
666 खाड़ा (जमुना के गुमसुम ~ देख के सुक्खू बोलल) नसध॰ 39:166.5)
667 खाड़ा-खाड़ा नसध॰ 3:12.23)
668 खानना (खानल गड़हा) नसध॰ 31:136.12)
669 खाना (~ बनाना) नसध॰ 38:163.5)
670 खानी, खनी (घूरइत ~; दिन ~) नसध॰ 3:11.17; 44:193.4)
671 खा-पका जाना नसध॰ 30:130.23)
672 खाय (साँझ खानी जब ~ तइयार हो जाय तऽ ... आउ बाद में मरद के खिया के अपने माय-बेटी ~ नसध॰ 10:44.3; 29:128.31, 129.24)
673 खायल-पीयल (~ भी हराम हो जा हल, {बिहारशरीफ के मगही में} "खाय-पीये ल भी हराम हो जा हलइ" या "खाना-पीना भी हराम हो जा हलइ") नसध॰ 5:19.3)
674 खाली (= केवल) नसध॰ 3:11.14; 14:60.20; 30:132.10; 36:153.30; 39:174.6)
675 खाही-सुते भर (जने चलथ तने दूनो साथे चलथ । खाली ~ अलगे रहथ ।) नसध॰ 14:60.20)
676 खिचड़ी (जेहल के खिचड़ी खाना/ खिलाना) नसध॰ 33:143.2; 39:165.23)
677 खियाना नसध॰ 5:16.20)
678 खिलना (अकास में ~) (सुगिया बरहोर के धर के लटक गेल आउ रग्घू ओकरा धर के एतना जोर से धसोरलक कि ऊ अकास में खिल गेल बाकि ओकर हाथ से बरहोर छूट गेल) नसध॰ 40:176.11)
679 खिलाफ नसध॰ 47:204.29; 49:211.1)
680 खिस, खीस (~ बरना) नसध॰ 2:7.16; 34:145.29)
681 खिसिया देना नसध॰ 1:2.7)
682 खिसियाना (खिसिया के बोललन) नसध॰ 7:29.7)
683 खिसोरा जाना (= खिसुड़ा जाना) (दाँत बिदोर देबे तऽ खैनी खायल करिया दाँत ओकर सुक्खल मुँह पऽ खिसोरा जाय) नसध॰ 22:91.24)
684 खिस्सा नसध॰ 1:5.1)
685 खिस्सा-उस्सा नसध॰ 24:100.16)
686 खुट-खाट (~ करना) नसध॰ 29:126.6)
687 खुटखुटाना (केवाड़ी ~) नसध॰ 32:140.20)
688 खुदबुदाना (अभी अनमुनाहे हल बाकि नहर पर के पीपर तर के चिरईं खुदबुदाय लगलन हल) नसध॰ 43:188.5)
689 खुर-खार (ऊ दिन भर कुछ ~ करते रहथ आउ खदेरनी अपन घरही रह के बनावे खाय) नसध॰ 32:138.21)
690 खुरचालू (ऊ बड़ी ~ हो । तोरा साथे दोसरो बझा लौतो ।) नसध॰ 40:175.13)
691 खुरपा नसध॰ 2:7.17)
692 खुरपा (खुरपा-बकुआ) नसध॰ 26:116.23)
693 खुलल (~ मैदान में) नसध॰ 26:117.8)
694 खुलासा (बुझौनिया का बुझावइत हें खदेरन, खुलासा कह न) नसध॰ 12:55.2; 28:123.3)
695 खुस नसध॰ 28:124.26)
696 खुसामद नसध॰ 7:29.15)
697 खुसी नसध॰ 7:29.4)
698 खुसुर-फुसुर, खुसूर-पुसूर नसध॰ 9:42.19; 16:71.22)
699 खूँखार नसध॰ 49:211.3, 6)
700 खूँटी नसध॰ 26:116.24)
701 खून नसध॰ 28:122.26)
702 खूभिया (~ आउ पेड़ा) नसध॰ 30:130.18)
703 खूसट (~ बूढ़ा) नसध॰ 1:4.4; 25:109.5)
704 खेत-बधार नसध॰ 26:114.30)
705 खेत-बारी नसध॰ 39:169.25)
706 खेती-बारी नसध॰ 1:4.28; 33:143.2; 37:161.8; 41:182.21)
707 खेप नसध॰ 43:191.28)
708 खेल (पढ़े फारसी बेचे तेल, देखो रे किस्मत के खेल) नसध॰ 37:156.13)
709 खेल-तमासा नसध॰ 30:130.27)
710 खेलाना नसध॰ 1:4.27)
711 खेलौनिया नसध॰ 1:4.27)
712 खेसाड़ी (तनी एनहीं से बधार में ~ देखइत चली ) नसध॰ 10:45.22)
713 खेसारी नसध॰ 7:29.29)
714 खेसारी (= खेसाड़ी) नसध॰ 33:141.25)
715 खैनी (खदेरन खैनी आउ चुनौटी हरमेसे अपन धोती में खोसले रहऽ हल) नसध॰ 14:60.17)
716 खैर (~ कह कि गाँव में सूरुज महतो नियन अदमी हलथुन न तो इन साल सावन के हैजा में केतना घर साफ हो जयतो हल) नसध॰ 28:125.8)
717 खोंखना (खोंखइत-खोंखइत बेदम होना) नसध॰ 9:40.29)
718 खोंय-खोंय नसध॰ 9:39.30)
719 खोखी नसध॰ 9:39.31)
720 खोज खबर (~ लेना) नसध॰ 3:11.24; 29:129.19)
721 खोजना (चार बरस से घर-बर खोजइत-खोजइत मर गेलियो) नसध॰ 7:30.1)
722 खोजाई नसध॰ 31:136.14)
723 खोता नसध॰ 11:48.31; 26:116.14)
724 खोता, खोंथा नसध॰ 6:25.17)
725 खोपियागिरी नसध॰ 1:6.9)
726 खोरहना, खोरह जाना (एसो एके तुरी अदमी आउ गोरु-डांगर के बेमारी फैल गेल हे । ईसरी महतो के सब बैल खोरह गेलन हे ।) नसध॰ 34:146.27)
727 खोरहल (~ बैल) नसध॰ 34:148.4)
728 खोरहा (बैल-गाय के ~ आउ बकरी-मुरगी के टुनकी) नसध॰ 34:148.26)
729 खोराक नसध॰ 3:13.4)
730 गँवई (एहनी ~ अबहियों जंगली हथ) नसध॰ 20:81.19)
731 गँवारु (~ गीत) नसध॰ 20:80.20)
732 गंदा-साफ नसध॰ 38:163.23)
733 गइंता (गइंता-कुदारी) नसध॰ 14:64.12)
734 गइता नसध॰ 9:42.23)
735 गगरा नसध॰ 4:14.7)
736 गजगजाना (गीत से घर ~) नसध॰ 20:80.14; 36:155.12)
737 गटर-गटर (पानी ढार के ~ एक लोटा खींच लेलक) नसध॰ 39:163.32)
738 गटी नसध॰ 39:166.24)
739 गट्टा (चार ~ बीड़ी) नसध॰ 21:87.10)
740 गट्ठ (आवे लगतउ तो ~ के ~) नसध॰ 31:137.2)
741 गठजोरी, गेठजोरी नसध॰ 49:211.5, 23)
742 गड़गड़ाना (ताली गड़गड़ायल) नसध॰ 15:67.21)
743 गड़ना (= गाड़ना) (बिजली के खम्भा गड़ना, बिजली के खम्भा गड़ाय लगना) नसध॰ 36:154.23, 155.11)
744 गड़ना (आँख में ~) नसध॰ 1:2.31)
745 गड़ना (फूल लगैबऽ तऽ फूलैतो आउ काँटा रोपवऽ तऽ गड़तो) नसध॰ 6:25.8)
746 गड़पना, गड़प लेना नसध॰ 30:131.32)
747 गड़बड़झाला नसध॰ 24:99.28)
748 गड़बड़ी नसध॰ 29:126.18)
749 गड़ल (ऊ तऽ एहनी के बात सुन-सुन के ~ जाइत हल) नसध॰ 25:106.29)
750 गड़हा (खानल ~) नसध॰ 31:136.13)
751 गड़हेठी (जमीदार से लड़इत-लड़इत ~ के हड्डी टूट गेलो हे) नसध॰ 12:52.4)
752 गड़ाना (आँख गड़ौले जमीन पर चूअइत लेहू के देखइत हल) नसध॰ 32:140.15)
753 गड़ीवान (= गाड़ीवान) नसध॰ 26:115.29)
754 गढ़ना (घास ~) नसध॰ 2:7.17)
755 गतान (जब ऊपरही के लोग बह बिला गेलन तऽ हमनी के का ~ हो) नसध॰ 16:69.15)
756 गते नसध॰ 1:2.17; 3:13.5)
757 गते-गते नसध॰ 4:16.1; 8:33.2; 39:165.8; 40:173.31)
758 गद से (~ बइठ जाना) नसध॰ 9:42.15; 27:120.24; 39:171.27)
759 गदराना, गदराय लगना (बदरी ~, अन्हारा ~, बूट ~) नसध॰ 6:26.17; 16:71.16; 33:145.2)
760 गदहबेर (= गोधूलि वेला) नसध॰ 25:107.12)
761 गदहा (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.13)
762 गद् गद् (~ बइठ जाना) नसध॰ 36:153.23)
763 गनउरा (धूर-गनउरा) नसध॰ 8:32.2)
764 गनेस नसध॰ 34:145.30)
765 गपकना (मिसिर आउ खदेरन मांस भात गपकइत हलन आउ अगाड़ी के योजना बनावइत हलन) नसध॰ 14:60.4)
766 गबड़ा (एक-दू तुरी तो उठ के ऊ नगदी के गौठा में गेल बाकि ओकरा हुवा न हल कि खड़ा भी होय । से टेनिया के माय अगने में गबड़ा खान देलक ।) नसध॰ 39:164.9)
767 गबहु (ओहनी सब डरपोक हे । रात होवे के डरे आज ओहनी लड़की के होस्टल में रह गेल हे । गबहु हे सब ।) नसध॰ 40:176.1)
768 गबारुपन नसध॰ 20:81.26)
769 गमकना, गमके लगना नसध॰ 41:181.20)
770 गमछा (बिन गमछे के) नसध॰ 6:24.12)
771 गमछी नसध॰ 32:140.32)
772 गमना (ऊ सहर के हवा-पानी गमले हल) नसध॰ 41:180.29)
773 गरगटाइन (~ धुआँ) नसध॰ 19:77.14; 29:129.3-4; 37:159.14)
774 गरजनई नसध॰ 30:134.9)
775 गरटाइन (~ धुआँ) नसध॰ 9:40.27)
776 गरदसा (~ उतर जाना) नसध॰ 1:5.24)
777 गरमाना, गरमा जाना (तनी आउ भिरु चल आवऽ सूरुज भाई, गरमा जयबऽ) नसध॰ 27:119.5)
778 गरमाना, गरमा लेना (इटवा पर बइठ के गोड़वा गरमा लऽ) नसध॰ 27:119.7)
779 गरमे-गरम (~ कच्चा दूध पीना) नसध॰ 37:158.13)
780 गरवइया नसध॰ 9:36.22; 48:208.19)
781 गरसना (ई जात-पात हमनी के परान तक गरसले हे) नसध॰ 12:54.12)
782 गरह (लगऽ हे इनसाल गाँव पर सनिचरा के ~ हे) नसध॰ 34:147.29)
783 गरिआना (ऊ ताव में मिसिर जी भी पहुँचल आउ उनका गरिआवइत सीधे चमटोली पहुँच गेल) नसध॰ 14:63.30; 37:157.12)
784 गरीब नसध॰ 8:32.23)
785 गरीब-गुरबा नसध॰ 5:22.20; 14:60.25; 27:119.14, 15; 34:146.7)
786 गरीब-नेबाज नसध॰ 27:119.18)
787 गरीब-नेवाज नसध॰ 30:134.7)
788 गरीबी (~ आउ विपत तऽ अइसन हे भइया जे अदमी के अदमी बना देहे आउ अदमी भिरु रहल चाहऽ हे) नसध॰ 12:54.9)
789 गर्दा नसध॰ 3:9.2)
790 गल (बिहारशरीफ के मगही में "गन") (जो खेल ~; तू जो, अपन काम कर ~) नसध॰ 36:156.7; 44:194.5)
791 गलत-सलत नसध॰ 11:48.21)
792 गलती (भारी ~ कर देना) नसध॰ 38:163.26)
793 गलती-सलती नसध॰ 26:115.9)
794 गलना (आजकल तू दिनोदिन गलइत जाइत हँऽ) नसध॰ 27:119.9; 41:182.30)
795 गलिये-गलिये नसध॰ 26:114.25)
796 गली-गुची नसध॰ 35:149.30)
797 गली-गुच्ची (गलीओ-गुच्ची नऽ बुझाउ ?) नसध॰ 4:15.17-18)
798 गवत (~ पानी) नसध॰ 9:36.27)
799 गवाँना नसध॰ 28:125.21)
800 गवाना (अल्हा ~) नसध॰ 28:125.24)
801 गस (~ मार देना) (ई खुसखबरी आन के मरद के सुनौलक तऽ ओकरा एक-ब-एक ~ मार देलक) नसध॰ 14:65.2)
802 गहँकी नसध॰ 3:9.19)
803 गहगहाना (नानी के टोला गहगहाय लगल) नसध॰ 22:91.15)
804 गहगही (गाँव में पनरह रोज तक ~ रहल) नसध॰ 22:91.26)
805 गहमागहमी नसध॰ 20:82.15)
806 गहराई (परेम के ~) नसध॰ 37:160.21, 23)
807 गाँज (= पूँज) नसध॰ 8:35.26)
808 गाँजा (~ के दम लगाना) नसध॰ 28:123.9)
809 गाँथना नसध॰ 26:117.10)
810 गाँथना नसध॰ 9:37.2)
811 गाँव-गँवई नसध॰ 20:80.22)
812 गाँव-गिराव नसध॰ 25:103.22-23)
813 गाँव-जेवार नसध॰ 8:32.21)
814 गाजना (कौलेजिया मने-मने गाजइत हल कि ओकर परेम-कहानी अब मेहरारू के पेट से निकल के मरदाना के कपार में घुस गेल हे) नसध॰ 14:62.30; 37:159.16)
815 गान्ही (= गाँधी) नसध॰ 12:52.30; 21:84.29)
816 गाय (~ दूहना) नसध॰ 37:158.13)
817 गारना (धोती गार के) नसध॰ 4:15.3)
818 गार-नार (~ जुवान जोड़ी) नसध॰ 7:30.28)
819 गाल नसध॰ 33:143.20)
820 गाहे बेगाहे नसध॰ 5:17.7)
821 गिजा (~ खाना) नसध॰ 6:23.20)
822 गिटपिट नसध॰ 18:75.20, 21)
823 गिटिर-पिटिर (सब लोग ढेर रात तक एही ~ कर के चल देलन) नसध॰ 14:63.7-8)
824 गिट्टी (पत्थल के ~) नसध॰ 36:155.10)
825 गिड़गिड़ाना नसध॰ 36:154.12)
826 गिध नसध॰ 30:131.11)
827 गिरफतार नसध॰ 47:205.29, 31)
828 गिरफदार (= गिरफ्तार) नसध॰ 46:203.20, 21; 47:204.25, 28, 205.26, 206.18)
829 गिरल (~ माटी) नसध॰ 41:181.24)
830 गिरल-परल (गिरले-परल डोमन बूढ़ा बोललन) नसध॰ 21:86.18)
831 गिरह (~ बान्हना) (अपना नियन आऊ अपना में तो काफी फरक हे । अपना नियन लोकऽ हवऽ, हवऽ नऽ, एकरा तू गिरह बान्ह लऽ आउ हम कहिवऽ से करल करऽ ।) नसध॰ 40:174.24)
832 गिरहथ नसध॰ 7:31.9)
833 गिरहथी (= गिरहस्ती) नसध॰ 38:162.6)
834 गिरहस्ती नसध॰ 7:31.13)
835 गिरोह (हमनी अबरी थाना में रपट कर देबो कि रघुआ चोर डकैत के ~ बनौले हे) नसध॰ 34:146.13)
836 गिलपिल में पड़ना नसध॰ 1:1.4; 13:56.11; 16:70.16; 22:90.19; 28:122.30; 45:201.22)
837 गिलावा नसध॰ 27:122.12)
838 गिलास (= क्लास) (स्कूल में तेसरा ~ तक पढ़ल हल) नसध॰ 3:12.2)
839 गिलास (= ग्लास) नसध॰ 28:122.23)
840 गीत-उत नसध॰ 25:108.18)
841 गुंडा, गूंडा नसध॰ 26:118.2; 42:186.4, 5)
842 गुंडागिरी, गूंडागिरी नसध॰ 42:186.6)
843 गुजर-बसर नसध॰ 3:13.1)
844 गुट-पुट नसध॰ 9:42.21)
845 गुठली (आम के आम आउ ~ के दाम) नसध॰ 31:135.11)
846 गुड़कना (गुड़कइत-गुड़कइत जा के डुबकी मार देलक) नसध॰ 9:36.16)
847 गुड़गुड़ (~ अवाज) नसध॰ 30:131.12)
848 गुड़गुड़ाहट (~ डूबे के गुड़गुड़ाहट) नसध॰ 8:36.13)
849 गुड़िया (साँझे मसवा के दू ~ जादे खा लेलऽ हल ?) नसध॰ 13:56.23)
850 गुदगुदाना नसध॰ 5:18.11)
851 गुदगुदाना (बढ़ाई सुनके तनी गुदगुदयलन) नसध॰ 7:29.12)
852 गुदस्त (जिनगीये ~ कर देना) नसध॰ 25:108.28; 27:119.27)
853 गुदाल नसध॰ 4:14.24; 26:118.3)
854 गुन (बाप ओला ~ तऽ कुछ आइए जतई) नसध॰ 12:55.9, 27; 40:173.32, 174.5)
855 गुन-अइगुन (ओइसन ~ अब के चिन्हऽ हे ?) नसध॰ 43:188.28)
856 गुनना (कहानी सुने से नऽ, गुने से होवऽ हे) नसध॰ 5:18.8)
857 गुनाह नसध॰ 48:208.27)
858 गुनी-ओझा नसध॰ 12:54.30)
859 गुने (येही ~) नसध॰ 3:9.18)
860 गुपचुप (~ पता लगावे ला भेजना) नसध॰ 28:124.32)
861 गुप-चुप (बरमा-मिसिर के ~ खतम भेल तब खदेरन कहलन) नसध॰ 12:54.29)
862 गुपुत (= गुप्त) नसध॰ 3:12.4)
863 गुम (~ परना) नसध॰ 14:62.29)
864 गुमसाइन (~ गरमी) नसध॰ 6:26.17)
865 गुमसुम (सुबह से साँझ हो गेल, कुछो ~ नऽ सुनाई परल) नसध॰ 14:62.20; 26:115.7; 47:206.10)
866 गुर (खेल के ~ ऊ बढ़िया से समझ गेल हल) नसध॰ 26:118.1)
867 गुर-चुरा (इहाँ तऽ तरे-तरे ~ ऊपरे एकारसी रहऽ हे) नसध॰ 16:69.14)
868 गुरदा नसध॰ 28:122.25)
869 गुरमट्टी नसध॰ 8:32.27)
870 गुरुराइन (= गुरुआइन) नसध॰ 30:132.30)
871 गुलकोज (= ग्लूको‍ज़) नसध॰ 19:79.16; 39:165.8)
872 गुलछर्रा (~ उड़ाना) नसध॰ 16:71.12)
873 गुलामी नसध॰ 17:72.28)
874 गुह-मूत (~ करना) (आउ तोर चाची न हउ कि ई बेचारी लइकी के हमरा सेवा करे ला - ~ करे ला लगा देले हें) नसध॰ 29:127.10; 39:166.8)
875 गूंग नसध॰ 23:93.10, 12; 48:208.12)
876 गूंगी (~ सधना/साधना) (बड़ा जबरदस्त भूत हो । ~ सधले हो । तुरत बोलतो ।; नानी अब ~ साध लेलक हे । कभी-कभार बोलऽ हे ।) नसध॰ 19:77.16; 23:92.18)
877 गूड़ (सब ~ माटी हो जाना) नसध॰ 3:10.18; 33:141.28)
878 गूर-चुरा (चुपे-चुपे ~ ऊपरे एकारसी) नसध॰ 4:14.23)
879 गूलर (~ नियन फूल जाना) नसध॰ 29:129.4)
880 गे नसध॰ 1:2.8, 3.21)
881 गेंदा (मन ~ नियन उछिले लगना) नसध॰ 29:128.9)
882 गेठजोरी नसध॰ 49:211.23)
883 गेठरी नसध॰ 10:43.24; 25:105.16, 18)
884 गेठी (~ बान्हना) नसध॰ 23:96.14)
885 गेड़ा (~ लगाना) (नहर में पानी सूखे लगल हल । से लइकन के जमात मछरी मारे ला नहर में जहाँ-तहाँ ~ लगावे लगलन हल) नसध॰ 30:132.15, 16)
886 गेदा-गेदी (जमुनी, नमस्ते, कह, कइसे अयले ? दूनो ~ तोरे नऽ हो ?) नसध॰ 25:106.16)
887 गेलना (आज सुन्नर गेलना सुखुआ हमनी से बदला लेवे ला बेला के लिया लौलक हे । ऊ जरूर जहर दे देता । अच्छा एकह गो के बीस बरसा जेहल के खिचड़ी न खिया देली तो हम्मर नाँव रग्घू नऽ ।) नसध॰ 39:165.21)
888 गेहुमन (~ साँप) नसध॰ 20:80.20)
889 गैस-बत्ती नसध॰ 9:39.21)
890 गोजी नसध॰ 3:12.20)
891 गोटी (दूर के गोटी) नसध॰ 40:174.17)
892 गोट्टी नसध॰ 39:166.24)
893 गोड़ (~ पूजना, ~ लागना, एक ~ पर खड़ा होना) नसध॰ 1:2.9; 2:8.10, 11; 29:127.25)
894 गोड़ लागी नसध॰ 7:30.10)
895 गोड़-उड़ नसध॰ 23:92.21)
896 गोड़थारी नसध॰ 12:52.2)
897 गोतनी नसध॰ 40:175.2)
898 गोतरो (~ चार करे से का फैदा हे ? सबके अपन-अपन करतब करे के चाही ।) नसध॰ 45:201.18)
899 गोदी नसध॰ 5:22.7)
900 गोबर नसध॰ 9:36.21)
901 गोभी (गोभी-भंटा-मुरई-आलू) नसध॰ 26:114.21)
902 गोर (उहाँ के गोरकी माटी से देवाल खूब बढ़िया लिपा हल आउ गोर चमके लगऽ हल) नसध॰ 41:179.31)
903 गोरकी (~ माटी) नसध॰ 41:179.23, 30, 181.15; 43:190.17)
904 गोरखिया नसध॰ 34:148.2)
905 गोरू-डांगर नसध॰ 13:57.25; 34:146.26)
906 गोरेया बाबा (जै ~, अबरी कनाथ कर लऽ, जोड़ा छौना चढ़ैबो) नसध॰ 39:165.13)
907 गोल (फिन जवनकन के गोल कुबरल बाकि लइकवन के कबड्डी-चिक्की अभी लगले हल) नसध॰ 30:134.15)
908 गोली (फिनो एगो सूई घोपलक आउ दू चार गो गोलिया दे देलक) नसध॰ 28:125.2)
909 गोवाही (= गवाही) नसध॰ 46:203.19; 47:205.27; 48:209.23)
910 गोहराना नसध॰ 5:21.17; 14:63.5)
911 गोहराना (मने मने ठाकुर जी के गोहरावइत हलन) नसध॰ 6:26.23; 40:177.1)
912 गोहा (ओकर ~ नहर के ऊपरे धूरी में छछनइत मछरी पकड़ के ओकर गाल चिर देवे तो मछरी के मुँह फाट जाय आउ ओकरा में लम्बा डेढुकी के घास समा देवे) नसध॰ 30:132.19, 22)
913 गोहुम (= गोधूम, गेहूँ) नसध॰ 20:80.13; 29:126.1; 39:168.22)
914 गोहुमन (~ साँप) नसध॰ 20:80.11)
915 गौठा (एक-दू तुरी तो उठ के ऊ नगदी के गौठा में गेल बाकि ओकरा हुवा न हल कि खड़ा भी होय । से टेनिया के माय अगने में गबड़ा खान देलक ।) नसध॰ 39:164.8)
916 गौना नसध॰ 9:40.19)
917 घंघोटना, घंघोट लेना (रग्घू बहू आउ टेनिया के माय एक दने हो गेलन । ओहनी दूनो बुधिया के घंघोट लेलन ।) नसध॰ 41:181.10)
918 घंटा (पनघट पऽ घंटन बतिआइत साँझ भे गेल) नसध॰ 16:71.9)
919 घइला नसध॰ 24:97.17, 26; 39:163.31)
920 घटन पूजा नसध॰ 12:53.18)
921 घठियाँ (= घटिया) नसध॰ 11:48.24)
922 घड़ा (सौ ~ पानी पर जाना) नसध॰ 32:139.19)
923 घड़ी (= समय, क्षण) नसध॰ 2:7.13)
924 घनघनाना (ढोलक घनघनाय लगल) नसध॰ 40:177.17)
925 घबराना (कोई घबराय के बात न हे) नसध॰ 29:127.19)
926 घर बसाना नसध॰ 5:22.14)
927 घरइता (दाल-भात ~ खाय, हत्या लेले पहुना जाय) नसध॰ 37:156.23)
928 घरघराना (चक्का ~) नसध॰ 48:209.11-12)
929 घरजेवई नसध॰ 5:22.17-18)
930 घरनी नसध॰ 38:163.24; 39:172.20; 41:184.5)
931 घर-बर नसध॰ 7:30.1)
932 घरर-घरर नसध॰ 27:122.20)
933 घरहूँ (= घर पर भी) नसध॰ 3:13.6)
934 घराना (केतनो हथिन तो मलिकारे घराना के न हथिन हो) नसध॰ 37:156.15)
935 घरी (= घड़ी) नसध॰ 6:26.27; 40:175.30)
936 घरे नसध॰ 3:11.19; 4:14.31)
937 घर्र-घर्र नसध॰ 25:107.22; 27:122.20)
938 घसकना नसध॰ 4:14.31)
939 घसगाढ़ा (घसगढ़वन) नसध॰ 1:2.31)
940 घहराना (घंटा ~) नसध॰ 26:113.17; 41:179.19)
941 घाघ (खेल में ~) नसध॰ 3:13.27; 31:136.6; 40:176.16; 44:194.22)
942 घाट (सात ~ के पानी पीना) नसध॰ 30:133.2; 34:147.25)
943 घामा (कतिकउर के ~ में मिचाई कोड़ के सुन्नर घरे आयल) नसध॰ 39:163.31, 170.30)
944 घाव (~ धोना) नसध॰ 41:181.29, 30)
945 घिघिआना नसध॰ 1:4.23; 5:20.20; 39:164.14)
946 घिड़सिर (बेला तब तक हाथ धोवे ~ के नीचे बनल गोड़ पौर भिजुन पहुँच गेल हल) नसध॰ 45:198.24)
947 घिन (~ बरना) (ओकायत तऽ अइसन कि ~ बरे लगत) नसध॰ 14:61.1; 20:80.20; 23:93.2; 38:163.21; 41:182.27, 28, 29)
948 घिनाना नसध॰ 41:182.1)
949 घिरनी (~ नियन नाचना) नसध॰ 17:73.26; 32:138.25)
950 घीव (गूड़-घीव) नसध॰ 7:29.22; 14:61.1; 29:129.31)
951 घुँघरु नसध॰ 26:115.21, 116.1)
952 घुटना (घुट-घुट के रहना) नसध॰ 5:17.19)
953 घुट्ठी नसध॰ 29:126.21, 26)
954 घुड़मुड़िआना, घुड़मुड़ियाना नसध॰ 25:104.30; 30:134.19; 38:163.4)
955 घुन-पिन (~ करना) नसध॰ 23:93.13)
956 घुनपिस (नानी टोला पऽ रोज ~ चल रहल हल; कुछ लइकन अलगे जमात बनाके ~ करइत हउ) नसध॰ 22:87.18-19; 33:142.28; 47:206.11)
957 घुमरी-पटउवा (एक प्रकार के खेल) नसध॰ 8:35.20)
958 घुमल नसध॰ 42:185.26)
959 घुमाना (बैल मच्छड़ उड़ावे ला पोछी घुमावइत हलन) नसध॰ 37:159.13)
960 घुर जाना (ऊ तीर नियन जमात में एक फेरा घुर गेल) नसध॰ 48:208.32)
961 घुरमुड़ियाना (लड़े ओला जाल सेवार से अझुरा जा हे आउ कभी-कभी ओकरे से घुरमुड़िया के मर जा हे) नसध॰ 12:52.12)
962 घुरमुस (~ छोड़ना) नसध॰ 3:10.13)
963 घुल-घुल के (~ मर जाना) नसध॰ 1:1.18)
964 घुसना नसध॰ 16:70.5; 35:151.20)
965 घुसर-फुसुर नसध॰ 17:73.16-17)
966 घुसल (~ चलना) नसध॰ 41:181.18)
967 घुसाना (बेमारी ~) नसध॰ 41:181.19)
968 घुसियाना (ओहनी दूनो परानी घरे पोरा में घुसिया के रात काट देलन) नसध॰ 10:45.3)
969 घुसुर-पुसुर नसध॰ 3:9.22)
970 घुसेड़ना नसध॰ 6:28.17)
971 घूघा (~ तानना) नसध॰ 5:20.18)
972 घूमना (घूमना-फिरना) नसध॰ 24:98.29)
973 घूरना नसध॰ 5:17.26; 38:163.16)
974 घूरना, घूर जाना (= लौटना, लौट जाना) नसध॰ 38:163.16; 39:165.21, 167.8)
975 घूरल (~ आना) नसध॰ 39:167.26)
976 घूस्सा (मारलें न सार के दू ~) नसध॰ 12:55.6)
977 घेंघा (~ में काँटा उखड़ना; जंतर अपन ~ में डाललक) नसध॰ 9:36.22; 14:62.6)
978 घेंची नसध॰ 3:9.2; 35:151.20; 40:176.14, 177.22)
979 घेरना (घेरले) नसध॰ 29:126.20)
980 घेरा नसध॰ 26:117.3)
981 घेरावा नसध॰ 26:117.2)
982 घोंघा नसध॰ 13:56.1)
983 घोंट, घोट (दू ~ दूध, दू ~ पानी) नसध॰ 27:120.27; 29:127.2)
984 घोटाना, घोटा जाना (लगल कि सबके परान घोटा जायत) नसध॰ 9:40.28)
985 घोपना (सूई ~) नसध॰ 28:125.1; 39:165.7)
986 घोरना (सतु घोर के पीना; मस्ती ~) नसध॰ 4:16.3; 26:116.1)
987 चंचल नसध॰ 26:116.30)
988 चंडाल नसध॰ 30:130.24)
989 चंदा नसध॰ 40:173.32)
990 चइत (= चैत) नसध॰ 26:116.5)
991 चउकी (~पर पसारल पइसा देख के ओकर मन ललच गेल; खेत में ~ देना) नसध॰ 31:135.21; 37:156.28)
992 चउठ (~ के चान पीअराय लगल हल) नसध॰ 16:71.16)
993 चउदह नसध॰ 36:155.18)
994 चउपाई नसध॰ 6:26.11)
995 चउराहा (भीड़ भरल ~) नसध॰ 32:139.13)
996 चउहट (भर भादो मेहरारुन के ~ गावइत-गावइत घेंघा में काँटा उखड़ गेल) नसध॰ 9:36.22)
997 चउहट-कजरी नसध॰ 25:108.20)
998 चकचकाना नसध॰ 25:105.30)
999 चकड़ (= चक्कर) (ई सब चकड़बा छोड़बऽ कि नऽ खदेरन चा । हमनी के पुलिस तो नऽ-नऽ बोलावे परत?) नसध॰ 11:50.17)
1000 चकर-चाल, चक्कर-चाल (महतो दोसरा ला दिन रात जान देइत हथ आउ तोरा उनको में चकर-चाले बुझा हउ) नसध॰ 28:125.16; 34:147.23-24; 42:184.12; 43:191.2)
1001 चक्कर नसध॰ 30:131.4)
1002 चक्का नसध॰ 27:122.19; 29:126.1; 41:179.18)
1003 चटकना, चटक जाना नसध॰ 29:126.21)
1004 चटचट (थपड़ी से ~ मच्छड़ मारना) नसध॰ 5:16.9)
1005 चटचटाइन नसध॰ 3:9.2)
1006 चटचटाना नसध॰ 3:9.4)
1007 चटपट नसध॰ 7:30.26)
1008 चटपटाना (जीभ चटपटावइत) नसध॰ 31:136.22)
1009 चटपटी (~पाचक, ~ जबान) नसध॰ 31:135.10, 136.27)
1010 चटपटीदार (एक पुड़िया ~ फकी) नसध॰ 36:152.23)
1011 चटर-चटर (मिसिर जी खड़ाऊँ पऽ ~ करइत ठकुरवारी में चल अयलन) नसध॰ 12:55.30)
1012 चटाक् नसध॰ 33:143.19)
1013 चट्-चट् नसध॰ 29:126.24)
1014 चढ़ल नसध॰ 26:116.17)
1015 चढ़ाना (लड्डू चढ़वे परल; पानी ~) नसध॰ 6:27.18; 34:146.24, 148.8)
1016 चतुर-बउरही (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली डंटा देके भूम्हरी में सुता के चुतर पर पैना से सोटवा दे हली । कुल ~ भुला जा हल ।) नसध॰ 34:145.26)
1017 चदर (= चद्दर, चादर) (ऊ सोचनी में ~ तान के खटिया पऽ पर रहल) नसध॰ 14:65.4; 33:145.3)
1018 चद्दर नसध॰ 10:44.30)
1019 चनछनाना (बढ़ल धान में निहुर के धान सोहे से काँप लग-लग जा रहल हल से देह चनछनाय लगल हल बाकि रमेसर सरद-गरम सहले हल ।) नसध॰ 39:170.32)
1020 चनबुदरी (= चनगुदरी, चमगादड़) नसध॰ 26:118.13)
1021 चपाना (खरीयत हल कि खदेरन के ~ ओकरा में नऽ चपायल हल न तो ...) नसध॰ 29:126.11)
1022 चभकाना (सब के बैल नाद पर सान्ही चभका रहलन हल) नसध॰ 37:159.11)
1023 चभर-चभर (बैल बान्हलक तो ओहनी नाद में सउँसे थोथून डुबा के ~ सान्ही खाय लगलन) नसध॰ 37:159.13)
1024 चमइन नसध॰ 3:10.1; 34:147.24)
1025 चमकना नसध॰ 35:149.22)
1026 चमटोली, चमरटोली नसध॰ 4:14.5; 34:147.1)
1027 चमार नसध॰ 7:30.8)
1028 चरगन (सुन के जीव ~ भेल रहऽ हे; अगिला गड़ीवान के मुँह में ~ परल हल) नसध॰ 21:85.22; 23:93.6; 26:115.29; 29:128.4; 30:130.20; 34:148.29)
1029 चरना-चोथना (गोरू-डांगर गरमी में ओहिजे चर-चोथ के सुस्ता हलन) नसध॰ 13:57.25)
1030 चरमराना नसध॰ 49:212.21)
1031 चरर-मरर नसध॰ 8:33.5)
1032 चर्चा (~ के विषय बनना) नसध॰ 37:160.19)
1033 चल बसना नसध॰ 34:148.25)
1034 चलल (झपटल ~ जाइत हलन) नसध॰ 10:44.25)
1035 चलाँक (= चालाक) नसध॰ 18:75.27)
1036 चलाँकी (= चालाकी) नसध॰ 42:185.11)
1037 चलान नसध॰ 46:203.8)
1038 चलित्तर (तिरिया ~) नसध॰ 17:72.11)
1039 चहचहाना नसध॰ 21:86.30)
1040 चहना (हमर एगो ~ हे कि ढेर दिना से अस्पताल के नेव देल हे ...) नसध॰ 27:121.7)
1041 चा (= चाचा) (खदेरन ~) नसध॰ 8:33.8)
1042 चाँटा (~ मारना) नसध॰ 25:104.27)
1043 चाउर (~ मेराना) नसध॰ 6:23.25; 29:128.31)
1044 चाउर-दाल नसध॰ 30:134.6)
1045 चाची नसध॰ 29:127.10)
1046 चाटना नसध॰ 30:133.11)
1047 चान नसध॰ 2:7.3; 35:149.21; 44:195.9)
1048 चाननी (= चान्दनी) नसध॰ 35:149.29, 151.7)
1049 चानी (= चाँदी) नसध॰ 26:115.26)
1050 चाम (= चमड़ा) नसध॰ 23:96.18)
1051 चार नसध॰ 36:155.17)
1052 चार-पाँच नसध॰ 29:126.24)
1053 चारहुन (= चारों) नसध॰ 34:145.16)
1054 चारा (रिंग-रिंग के खेल में घाघ भिखना मछरी बझावे के लमहर ~ फेकलक) नसध॰ 31:136.6)
1055 चारू, चारु (~ बगल) नसध॰ 11:50.9; 19:77.2)
1056 चाल (रग्घू के एकरा में कुछ भीतर ~ बुझायल) नसध॰ 28:124.27)
1057 चाही (= चाहिए) नसध॰ 3:9.17)
1058 चिंतन (अकलुष संदर्भ आउ गुन कर्म के ~) नसध॰ 35:151.8)
1059 चिंता (फिकिर-चिंता) नसध॰ 27:119.10)
1060 चिक्का (एक-दू जगुन लइकन के कबड्डी आउ ~ भी जमल हल) नसध॰ 30:132.27)
1061 चिखना (चिखना के साथे घरे के बनल दारू ढारइत हलन । से ऊ अल्हैतचा भिर एक चुक्कड़ बढ़ा के कहलन) नसध॰ 42:188.1)
1062 चिचिआना नसध॰ 4:14.21; 42:185.16)
1063 चिट्ठी नसध॰ 35:151.23)
1064 चिड़चिड़ा नसध॰ 5:22.28)
1065 चिढ़ना (फटेहाली से चिढ़ल) नसध॰ 7:29.2)
1066 चिढ़ाना नसध॰ 24:97.16)
1067 चित्त (~ तइयो उनके, पट तइयो उनके) नसध॰ 6:26.10)
1068 चित्ते (~ लोघड़ जाना) नसध॰ 27:120.24)
1069 चिन्हना नसध॰ 4:15.29)
1070 चिन्हा, चिह्ना नसध॰ 8:35.24, 25; 39:165.10)
1071 चिपरी (मेहरारु ~ पर आग जोरे लगलई) नसध॰ 20:80.17)
1072 चिबाना नसध॰ 4:14.9)
1073 चिरईं-कउवा नसध॰ 26:116.14)
1074 चिरई-चिरगुन नसध॰ 6:27.28; 26:118.11)
1075 चिरना (नरेटा चिर-चिर के गाना) नसध॰ 26:113.9)
1076 चिराइन (~ महक से घर भर गेल) नसध॰ 19:77.18)
1077 चिरारी (गाँव के दखिन भर अहरा पर के ~ गोरु-डँगर के हड्डी से भर गेल) नसध॰ 35:149.3)
1078 चिहुँकना, चिहुँक जाना नसध॰ 6:27.14)
1079 चीनिया बेदाम नसध॰ 3:9.17)
1080 चील नसध॰ 17:72.7)
1081 चीलिम नसध॰ 3:10.26)
1082 चुकना (हमनी के पवित्तर काम में चुके के नऽ चाहीं) नसध॰ 14:61.7)
1083 चुक्कड़ (चिखना के साथे घरे के बनल दारू ढारइत हलन । से ऊ अल्हैतचा भिर एक चुक्कड़ बढ़ा के कहलन) नसध॰ 42:188.1, 4)
1084 चुगलई नसध॰ 4:15.28)
1085 चुचुर-माचुर (~ धान काट के लोग ले लौलन आउ कूट-काट के काम चलावे लगलन) नसध॰ 9:43.17)
1086 चुटकी नसध॰ 9:42.26)
1087 चुटरी नसध॰ 3:9.7)
1088 चुटी (एकाधगो चुटरी निकल के पीछे से ओकर देहो पऽ चढ़ जाय आउ ~ नियन सुर सुराय लगे तऽ ..) नसध॰ 21:83.7)
1089 चुतर (= चूतड़) (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली डंटा देके भूम्हरी में सुता के ~ पर पैना से सोटवा दे हली) नसध॰ 34:145.25)
1090 चुनौटी (खदेरन खैनी आउ चुनौटी हरमेसे अपन धोती में खोसले रहऽ हल) नसध॰ 14:60.17)
1091 चुप (~ न रहल जाना) नसध॰ 36:153.11)
1092 चुपचाप नसध॰ 36:153.10)
1093 चुपे-चुपे, चुपे नसध॰ 3:10.9; 8:33.16)
1094 चुल्हा-भड़सार (जो सब ~ में, हमरा का लेबें ?) नसध॰ 9:41.22)
1095 चूटी (सउँसे गाँव ~ नियन बाध में रेंगे लगल) नसध॰ 6:28.11; 21:83.9)
1096 चूड़ी (चूड़ी-टिकुली) नसध॰ 26:116.23)
1097 चूतड़ नसध॰ 11:49.9)
1098 चूना (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.13)
1099 चूना (केकरो पर चू जाना) नसध॰ 1:4.22, 5.3)
1100 चूरमुर (~ आउ मीठा दूनो एके साथे कइसे होते ?) नसध॰ 40:175.21)
1101 चूराना, चूरा जाना (बाकि गिरला पऽ हड्डी-पसली चूराइयो जा हे) नसध॰ 8:34.12)
1102 चूरी (= चूड़ी) नसध॰ 2:7.25)
1103 चूल्हा-चौंकी नसध॰ 32:140.6)
1104 चूहल (~ करना) नसध॰ 1:1.25)
1105 चेउकना (= चौंकना) (सुनके रोझन चेउकलन) नसध॰ 14:64.7)
1106 चेतना (आजे से चेते के नऽ चाही?) नसध॰ 9:37.22)
1107 चेताना (चेता के) नसध॰ 26:116.18)
1108 चेला नसध॰ 30:132.30)
1109 चेहरा नसध॰ 26:117.15)
1110 चेहाना, चेहा जाना नसध॰ 22:89.7)
1111 चैन नसध॰ 6:24.30)
1112 चोन्हा (?) (-".. ओहनी सउँसे गाँव के बेमारी मेम तो अपन माय-बाप नियन सेवा करऽ हथ ।" ""करऽ हथुन तो ठीके न हवऽ । हमनी के ~ का लगावऽ ह ? बाकि तनी हटिये के बइठऽ, कोढ़ी छूत के बेमारी हे, ओहू उजरका नऽ, गले ओला हवऽ ।") नसध॰ 41:180.20)
1113 चोर नसध॰ 27:119.24)
1114 चोर-छिनार (चोरो-छिनारो के सोर से न सिकाइत होहे कि धान सोहे से ?) नसध॰ 39:169.6)
1115 चोरबजारी नसध॰ 3:12.12)
1116 चोरबत्ती नसध॰ 25:107.25)
1117 चोराना (चोरावल) नसध॰ 3:11.14; 33:143.26)
1118 चोरी नसध॰ 37:156.20)
1119 चोरी-चमारी नसध॰ 12:51.15; 30:132.7)
1120 चोरी-भिखमंगी नसध॰ 27:120.14)
1121 चोला (~ बदलना) नसध॰ 9:37.30)
1122 चोली नसध॰ 26:117.10)
1123 चौंरी (केतना घर में तो नानी के ~ बन्हाय लगल हे, पूजा होवे लगल हे) नसध॰ 43:189.19)
1124 चौखम्भा नसध॰ 49:212.19, 20, 22)
1125 चौगान नसध॰ 9:39.25; 23:93.16)
1126 चौड़ाई (लम्बाई-चौड़ाई) नसध॰ 26:117.2)
1127 चौथाई नसध॰ 26:117.2)
1128 चौपट नसध॰ 30:133.14)
1129 चौपाल नसध॰ 5:16.13)
1130 चौपाल नसध॰ 6:24.4)
1131 चौरंगी (~ बजार) नसध॰ 25:104.7)
1132 चौरासी नसध॰ 30:133.2)
1133 छछनना (परान छछने लगल) नसध॰ 5:22.7)
1134 छटपटायल नसध॰ 9:41.18)
1135 छटर-पटर नसध॰ 6:26.27)
1136 छत नसध॰ 35:151.18)
1137 छनछनाना नसध॰ 32:140.4)
1138 छप (~ से उड़ जाना) नसध॰ 1:5.12)
1139 छपछपाना नसध॰ 6:27.21)
1140 छपछपाहट नसध॰ 8:34.19)
1141 छप् (~ से कटा जाना) नसध॰ 32:138.24)
1142 छप्-छप् नसध॰ 26:113.16)
1143 छप्-छप् नसध॰ 6:27.26)
1144 छप्पर नसध॰ 16:70.25, 26)
1145 छरदेवाली (= चहारदिवारी) नसध॰ 44:193.22-23)
1146 छरपट (मार छेकुनी के ~ छोड़ा देना) नसध॰ 1:3.15)
1147 छरपना, छरपल चलना नसध॰ 23:92.26, 96.22; 26:114.30; 41:180.12)
1148 छरपल नसध॰ 41:181.15)
1149 छव (~ इंच) नसध॰ 30:133.22)
1150 छव-पाँच (रग्घू ई ~ में परल सोचइत कसबा के नौकरी पर चलल जाइत हल) नसध॰ 32:138.15; 45:199.26)
1151 छहुरी (~ खाना) (रहगीर बइठ के ~ खा हलन) नसध॰ 13:57.25; 24:100.22; 37:156.27; 39:171.2, 6)
1152 छाछात (= साक्षात्) नसध॰ 21:83.19)
1153 छाटल (~ छिनार) नसध॰ 14:63.17)
1154 छाती नसध॰ 28:125.1)
1155 छानबीन नसध॰ 47:205.27)
1156 छाना, छा जाना (मसान नियन सांति छा जाना) नसध॰ 36:153.24)
1157 छाव (पेट के ~ देखाना) नसध॰ 12:55.10)
1158 छावल (फूस से ~ माटी के घर) नसध॰ 41:179.21)
1159 छिटना नसध॰ 5:16.10)
1160 छितराना (एने-ओने छितरायल हल) नसध॰ 6:23.19; 7:28.27)
1161 छिनना (कम खेत ओलन से खेती कइसे छिनबही ?) नसध॰ 33:144.11)
1162 छिनरो (तोरा इहे लोकलो हल छिनरो ? अब तू बिअहला बिना बिगड़इत हऽ । अच्छा, करा दे हिवऽ ।) नसध॰ 45:198.10)
1163 छिनार (नानी तऽ छाटल ~ हे) नसध॰ 14:63.17, 19)
1164 छिपना (छिपल बात उकटाना) नसध॰ 5:19.30)
1165 छिपनी (बेला दूगो ~ में हलुआ रखके सुक्खू आउ खदेरन के सामने रख देलक) नसध॰ 29:130.1)
1166 छिपल नसध॰ 6:24.7)
1167 छिपाना (छिपौले रहना) नसध॰ 38:163.19)
1168 छिपाना, छिपावल जाना (जेकरा छिपावल जाय ऊ न छीपे आउ जेकरा लुकावल जाय ऊ परघट हो जाय) नसध॰ 38:161.15)
1169 छिल छिल के (~ गारी देना) नसध॰ 8:31.25)
1170 छिलबिलाना (पेड़ पर बगुला के झुंड आन आन के बइठे लगलन । ओकर बीट से रग्घू के कपड़ा छिलबिला गेल ।) नसध॰ 40:178.25)
1171 छीपा (ऊ घड़ी ~ में साज-धाज के भात, तीना, पुरी-कचौड़ी नऽ लावें) नसध॰ 23:93.22; 32:140.30)
1172 छुछुआना (खाली मिसिर-बरमा एने-ओने छुछुआइत चलऽ हलन) नसध॰ 9:43.12; 24:98.1; 37:157.6)
1173 छुछून्दर (ओकर हाल साँप नियन हो गेल हल जे ~ के मुँह में रखले हे आउ डरे नऽ निगलते हे नऽ उगिलते हे) नसध॰ 25:109.8)
1174 छुटकारा नसध॰ 38:162.16)
1175 छुट्टी नसध॰ 8:31.19; 37:158.21; 38:163.6)
1176 छूछ (~ पड़ना) नसध॰ 32:139.29)
1177 छूछुन्दरई (कहावऽ हे मुखिया के बेटा, पढ़ऽ हे कौलेज में आउ करत ~ ?) नसध॰ 14:62.9)
1178 छूतिहर (~ जात) नसध॰ 9:40.13)
1179 छूतिहरपन नसध॰ 9:40.14)
1180 छेकुनी नसध॰ 1:2.21; 41:181.26)
1181 छेद (~ करना) (हम तो ओहनी के कमासुत दल में अइसन ~ करब कि ओहनी से कहिनो नऽ भरायत) नसध॰ 12:55.26; 23:94.24)
1182 छेमा (= क्षमा) नसध॰ 47:205.15)
1183 छेर-छेरी ("मुरगी के का हाल हउ ?" -"उका चार गो टन दे रह गेल । बकरियो के ~ लेले हे । ओहू बचत कि तो न ।") नसध॰ 34:147.16)
1184 छेरना (सबके कह दे कि जेकर बकरी छेरइत हे उ अस्पताल पर से दवाई ले आवे) नसध॰ 34:147.19)
1185 छैल-छबिली (गाँव के एगो राँड़ ~ जमुनी हे) नसध॰ 16:69.27)
1186 छोकड़ी (कौलेजिया ~) नसध॰ 1:3.27; 25:105.23)
1187 छोकरी नसध॰ 1:2.22)
1188 छोट (के बड़ के ~) नसध॰ 29:128.14)
1189 छोटकी (~ बहिन; ~ कलकत्ता) नसध॰ 11:47.1; 25:105.32; 34:146.20)
1190 छोट-मुट नसध॰ 10:44.15)
1191 छोड़ाना नसध॰ 26:118.4)
1192 छोलनी नसध॰ 1:5.11)
1193 छोह (सुरुज महतो के दया ~ से भरल हिरदा पघिल गेल) नसध॰ 36:154.27)
1194 छौड़ा नसध॰ 1:4.27)
1195 छौड़ी नसध॰ 3:12.8)
1196 छौना (एके साथे दूगो ~ चढ़वा देबो) नसध॰ 9:40.7; 39:165.14, 15)
1197 जँतना (एहनी कपार पऽ घइला आउ काँख तर डोरी जँतले घरे चल गेलन) नसध॰ 24:98.4)
1198 जँतसार (~ के गीत) नसध॰ 20:80.15, 81.25)
1199 जंगल में मंगल करना नसध॰ 3:11.20)
1200 जंगल-झार नसध॰ 24:100.4, 10)
1201 जंगलीपन नसध॰ 20:81.16)
1202 जंगिआयल (~ रीत-नीत) नसध॰ 38:163.18)
1203 जंगीआना (जंगीआयल बकसा) नसध॰ 3:9.13)
1204 जंजाल (जीव के ~) नसध॰ 30:131.2)
1205 जंजीर नसध॰ 49:211.9)
1206 जंतर नसध॰ 14:61.23, 24, 26)
1207 जइसन नसध॰ 5:21.31)
1208 जउन नसध॰ 4:14.3; 5:18.8)
1209 जखनी नसध॰ 7:29.10)
1210 जग (= यज्ञ) नसध॰ 10:44.15)
1211 जगना (जगल) नसध॰ 30:131.19)
1212 जगरनाथपुरी नसध॰ 10:44.12-13, 14)
1213 जगहा (ऊ जगहा पर) नसध॰ 25:107.29)
1214 जगुन (दोसर ~ जाना) नसध॰ 3:9.18, 12.14; 37:159.20; 43:191.27)
1215 जजमनिका नसध॰ 13:56.4, 59.2)
1216 जड़ी (खाय-कमाय के ~; रोशन महतो के बेमारी ~ पकड़ लेलक हल) नसध॰ 26:114.29; 27:121.1; 39:173.9)
1217 जतरा नसध॰ 8:31.19)
1218 जतले (मच्छी मारइत चलऽ हे, पेट ~ किकुरल रहऽ हे) नसध॰ 24:101.11)
1219 जदि (= यदि) नसध॰ 28:122.25; 36:153.11; 42:187.7)
1220 जनइ, जनई (हम तऽ अब ओने जनइये छोड़ देलियो; नानी भिरु भी जनई छूट गेल) नसध॰ 21:85.6; 23:92.17)
1221 जनम नसध॰ 23:95.16, 17)
1222 जनमना (जनमल) नसध॰ 5:18.19; 40:179.4, 5)
1223 जनवार (= जानवर) नसध॰ 12:53.3)
1224 जनसेवा नसध॰ 37:160.24)
1225 जना (सब जना गाड़ी आवे के डेर पहिलहीं टिसन पर पहुँच गेलन) नसध॰ 26:116.16; 46:203.24)
1226 जनाना (= जानकारी देना) नसध॰ 5:16.21, 20.31)
1227 जनाना (= दिखाई देना) नसध॰ 26:115.27)
1228 जनानी नसध॰ 3:11.20; 36:153.2)
1229 जनावर (अदमी ~ सब पर आफत आवल हे) नसध॰ 34:147.30; 38:162.29)
1230 जने (जने ... तने) (जने चलथ तने दूनो साथे चलथ । खाली खाही-सुते भर अलगे रहथ ।) नसध॰ 14:60.19)
1231 जने-तने नसध॰ 9:43.19)
1232 जबाना (= जमाना) (~ लद जाना) नसध॰ 5:19.4; 25:107.9)
1233 जबुन (आज तू दिन-रात महतो के गरिआवइत रहऽ, निमनो काम के ~ बतावइत रहऽ आउ हमनी चुपचाप तोर बात में हूँकारी भरल करियो) नसध॰ 37:157.12)
1234 जमकड़ा (ओकर ~ अभी भी नानी हीं लगऽ हे) नसध॰ 13:56.17)
1235 जमना (जमल) नसध॰ 26:117.5)
1236 जमात नसध॰ 5:20.31)
1237 जमानत नसध॰ 47:205.29)
1238 जमीदार नसध॰ 5:21.11; 37:157.23)
1239 जमीदारी नसध॰ 6:23.20)
1240 जमीन (गोड़ के नीचे के ~ धँसना) नसध॰ 13:59.16)
1241 जमौकड़ा नसध॰ 22:91.16; 24:100.15)
1242 जम्हुआ जाँत देना नसध॰ 1:3.21)
1243 जर-जर (सुरुज महतो के ~ सरीर में न जानी कहाँ से एतना ताकत आ गेल हल) नसध॰ 36:154.31)
1244 जरना (= जलना) नसध॰ 12:54.6; 37:157.3)
1245 जरनी (नगीना अपने हाथ से खेती करे लगल तो एकरा में तोरा ~ का हो ?) नसध॰ 37:157.14)
1246 जरल नसध॰ 5:19.8)
1247 जराना (= जलाना) नसध॰ 12:54.6; 34:148.6)
1248 जरावल नसध॰ 34:148.13)
1249 जरिये (के ~) नसध॰ 37:159.31)
1250 जरुर, जरूर नसध॰ 5:18.9; 38:162.15)
1251 जरुरत नसध॰ 36:153.28)
1252 जरूरी नसध॰ 38:163.17)
1253 जवनका (जवनकन) नसध॰ 38:161.30)
1254 जवनकी नसध॰ 1:3.15; 24:97.20, 23; 41:179.25, 181.15; 47:204.23)
1255 जवाइन नसध॰ 9:37.8)
1256 जवान (~ लइकन) नसध॰ 36:155.5)
1257 जवाब नसध॰ 28:123.1)
1258 जस (= यश) नसध॰ 35:150.21)
1259 जहाज नसध॰ 38:163.3)
1260 जहिना (जहिना ... तहिने) नसध॰ 7:31.10)
1261 जाँता (सास-पुतोह ~ पर गोहुम पीस रहलन हल) नसध॰ 20:80.13; 49:211.12)
1262 जाँता-ढेंकी (~ के जरुरते खतम हो गेलो; ~ के गीत) नसध॰ 21:84.10; 24:100.29)
1263 जागरन नसध॰ 47:207.9)
1264 जाड़ा-गरमी नसध॰ 27:119.8)
1265 जात (~ से काट देना; ~ देना) नसध॰ 34:147.1; 37:158.25, 27)
1266 जात-पात नसध॰ 5:21.16)
1267 जात-भाई नसध॰ 13:56.5; 45:199.4)
1268 जातरी नसध॰ 40:178.30)
1269 जादही, जादहीं नसध॰ 3:12.15)
1270 जादू नसध॰ 38:162.7)
1271 जादू-टोना नसध॰ 12:51.14-15; 40:179.3)
1272 जादे नसध॰ 2:8.17; 3:12.10, 13.17; 5:16.8)
1273 जान (~ हाथ पऽ लेना) नसध॰ 22:89.15)
1274 जानलेवा नसध॰ 42:186.26)
1275 जाल नसध॰ 12:52.12)
1276 जिद्द (~ रोपना) नसध॰ 8:32.17)
1277 जिनगी (~भर; ~ देना) नसध॰ 5:17.9; 27:120.13)
1278 जिन्दा नसध॰ 9:42.12)
1279 जिन्दाबाद नसध॰ 36:153.4)
1280 जिला (~ प्रसासन) नसध॰ 28:122.29)
1281 जिलाधीस नसध॰ 28:122.29)
1282 जीआना (भगवान कउन दिन देखे ला हमनी के जीअवले हथ) नसध॰ 27:118.24)
1283 जीभ (जीभिया खींच लिअउ ?) नसध॰ 4:14.24)
1284 जुकुर (सेवा करे ~, सहाय ~) नसध॰ 5:20.11; 43:191.15)
1285 जुग (= युग) (जुग-जुग अहिवात रहऽ) नसध॰ 5:22.1)
1286 जुगा (= जुआ) नसध॰ 11:47.16, 20, 22, 24; 26:117.19)
1287 जुगाड़ (~ जुटना, ~ देखना, ~ बइठना) नसध॰ 7:30.24, 31.8; 8:32.7)
1288 जुग्गा नसध॰ 12:51.15)
1289 जुटना (जुटल) नसध॰ 4:15.22)
1290 जुटल नसध॰ 9:43.3)
1291 जुटाना (रोजगार के साधन ~) नसध॰ 37:157.4)
1292 जुमना, जुम जाना नसध॰ 27:122.11)
1293 जुर-पानी (मुखिया जी, सरकार से कुछ ~ लगावऽ न; ओकरा बिआह करे के कुछ ~ लगा देतई हल तऽ ..) नसध॰ 9:38.25; 22:91.3)
1294 जुवान नसध॰ 1:2.17, 4.2)
1295 जूठे हाथे नसध॰ 3:11.29)
1296 जून (नानी के टोला पर आधा अदमी एके ~ खाके रह जा हथ) नसध॰ 29:128.22; 41:184.2)
1297 जे (जेकरा भाग में ~ रहऽ हे ओही हो हे) नसध॰ 5:18.25)
1298 जे से (= जेकरा से) (नारद के मिसिर जी मंतर पढ़ौलन हल ~ ऊ खदेरन के पीछलग्गा बन गेल हल) नसध॰ 14:61.19)
1299 जेकर (~ लाठी ओकर भइस) नसध॰ 5:18.30; 27:122.1)
1300 जेकरा (~ भाग में जे रहऽ हे ओही हो हे) नसध॰ 5:18.24)
1301 जेठ (भरला भादो सुखला ~) नसध॰ 6:24.30; 34:145.12)
1302 जेतना नसध॰ 6:24.6)
1303 जेलर नसध॰ 49:212.11)
1304 जेवनार नसध॰ 44:196.16, 197.6)
1305 जेवार नसध॰ 24:97.30)
1306 जेहल (जेहल के खिचड़ी खाना/ खिलाना) नसध॰ 33:143.2; 39:165.22; 49:209.24, 210.28, 211.9)
1307 जै-छै (= जय-क्षय) नसध॰ 45:199.5)
1308 जोग नसध॰ 6:23.10)
1309 जोगिन नसध॰ 5:17.27)
1310 जोगी नसध॰ 38:163.23)
1311 जोजना (= योजना) नसध॰ 39:172.31, 173.13, 21; 47:204.28)
1312 जोड़ी (नाग-नागिन नियन ~, गार-नार जुवान ~, ~ बइठाना) नसध॰ 5:21.14; 7:30.28, 31.2; 49:212.18)
1313 जोत-जमीन नसध॰ 49:210.22)
1314 जोतना (जे जोतऽ हइन से खा हइन) नसध॰ 9:39.7)
1315 जोर (= जोड़) (~ जर गेल हे तइयो अईठन बाकी हे) नसध॰ 7:30.18; 23:94.11)
1316 जोर (सुतरी के पुराना ~ बान्हल) नसध॰ 3:9.2)
1317 जोस (= जोश) (~ में आना) नसध॰ 36:153.8)
1318 जौर (सब लोग इस्कूल पऽ ~ होवे; कहल जाहे कि दुख सबके ~ कर दे हे) नसध॰ 24:99.10; 35:149.6)
1319 ज्वायन (~ करना) (टरेनी करके नर्स अभी पहिले-पहिल नानी टोला के स्वास्थ्य-केन्द्र पर ~ कैलक हल) नसध॰ 28:124.21)
1320 झँकना (झँकइत गाँव टनटना के उठ गेल हल) नसध॰ 9:43.11)
1321 झँखना (तू अब बइठ के दोकनियाँ पऽ झँखइत काहे ला रहऽ हें ? साथे-साथ दोसर काम कर ।) नसध॰ 21:84.8; 42:184.23)
1322 झंझट (~ मोल लेना) नसध॰ 25:106.19)
1323 झखुरा नसध॰ 1:5.24)
1324 झट दे (= झट से) नसध॰ 3:9.7; 5:17.21)
1325 झड़प नसध॰ 9:43.20)
1326 झपकना (झपकल) नसध॰ 23:92.10)
1327 झपटल (~ चलल जाइत हलन) नसध॰ 10:44.25)
1328 झपिलाना नसध॰ 4:15.2)
1329 झबिया (मेहरारु के झबिया बेच दे) नसध॰ 13:59.1)
1330 झमठगर (बढ़का ~ पेड़) नसध॰ 25:108.4)
1331 झरना (= झड़ना) (तेज झरल तेयाग से) नसध॰ 43:189.6)
1332 झल बठका बोतल नसध॰ 39:165.1)
1333 झलमलाना नसध॰ 32:140.33)
1334 झांकी (~ मारना) (नगीनवाँ तऽ तनी झांकियो नऽ मारे, बेटियो नऽ ताके कि बाप मरऽ हथ कि जीअ हथ) नसध॰ 23:95.28; 28:124.8)
1335 झाड़ना नसध॰ 11:49.9)
1336 झाड़-फूक नसध॰ 9:41.9)
1337 झाड़ी नसध॰ 26:118.12)
1338 झार (खेत के आरी पर बरखा में ~ बड़े बड़े हो जा हे, ओकर बढ़नी बन सकऽ हे) नसध॰ 39:173.8)
1339 झारना (गोड़ ~) नसध॰ 26:118.9)
1340 झार-फूँक नसध॰ 12:51.13)
1341 झींगी नसध॰ 7:30.16)
1342 झींगुर नसध॰ 35:149.23)
1343 झुकना (रोझन ऊ जमात के अपन करतब से एतना झुकौले हलन कि ..) नसध॰ 6:27.10)
1344 झुकना, झुँकना (= ऊँघना) नसध॰ 2:7.4; 4:15.10)
1345 झुझुआना नसध॰ 38:163.20)
1346 झुन-झुन नसध॰ 26:117.6)
1347 झुरिआना (झुरिआयल) नसध॰ 3:9.20)
1348 झुल्ला (तू मेहरारुन के ~ सिये के काम कर) नसध॰ 21:84.16, 23)
1349 झूठ-सच (मतारी दू पइसा ला दिनभर झूठ-सच करइत रहऽ हई आउ बेटा बाघ हो गेलई हे) नसध॰ 12:55.6)
1350 झोंका नसध॰ 6:26.13)
1351 झोअर (रग्घू पेड़ के ऊपरे चढ़के ~ में बइठ गेल आउ मूलर-मूलर कसबा से आवे ओलन सब लोग के देखइत हल) नसध॰ 40:178.19)
1352 झोकना (आँख में धूरी ~) नसध॰ 28:125.23)
1353 झोकाना (चूल्हा ~) नसध॰ 29:129.10)
1354 झोड़ार (बँसवरिया के झोड़ार में) नसध॰ 3:9.21; 4:15.4)
1355 झोल फोलाने (~ में) नसध॰ 30:131.15)
1356 झोला जाना नसध॰ 3:11.9)
1357 टऽ टऽ (बढ़ जा बेटा, एक फेरा आउ ! तनी लपक के, ठउरे, वाह ! ~) नसध॰ 37:158.6-7)
1358 टंगरी (हमरा हीं जथुन हल तो टंगरिया न तोड़ देतिअइन हल) नसध॰ 41:180.24, 25)
1359 टंडइली (~ करना) नसध॰ 1:4.8)
1360 टउआना नसध॰ 1:4.29; 41:184.1; 42:185.18)
1361 टकटकाना (अकास दने टकटकावइत रह गेलन) नसध॰ 9:36.19)
1362 टघरना (पइसा अइसन ~ करके पसारल हल कि रिंग अठन्नी-चवन्नी से जादे दने ओला पइसा भिरु टघरबे न करे) नसध॰ 31:135.24)
1363 टघराँव (पइसा अइसन ~ करके पसारल हल कि रिंग अठन्नी-चवन्नी से जादे दने ओला पइसा भिरु टघरबे न करे) नसध॰ 31:135.23)
1364 टट-उपट (दूनो दल ~ गाँव में डटल रहलन) नसध॰ 20:82.15)
1365 टन (~ दे रह जाना) ("मुरगी के का हाल हउ ?" -"उका चार गो ~ दे रह गेल । बकरियो के छेर-छेरी लेले हे । ओहू बचत कि तो न ।") नसध॰ 34:147.16)
1366 टनकना, टनक जाना नसध॰ 29:128.30)
1367 टनटन (रोझन के ई बुढ़ारी में भी कइसन ~ अवाज निकल रहल हे) नसध॰ 27:118.27)
1368 टनटनाना (मन ~) नसध॰ 4:15.10; 30:133.1)
1369 टपकना (चइत के भोरहरिया महुआ टपके, आम के टिकोरा बइसाख; अवाज कान में ~) नसध॰ 26:116.5; 32:180.24)
1370 टपर-टपर (~ रोना) नसध॰ 46:204.7-8)
1371 टपाटप (घोड़ा चले ~ करके) नसध॰ 26:113.17)
1372 टप्-टप् (~ लेहू चूना) नसध॰ 32:138.28)
1373 टरटराना नसध॰ 35:149.23)
1374 टराना नसध॰ 2:8.19)
1375 टरेनी (ट्रेनिंग) नसध॰ 26:113.21, 22, 28, 30, 114.13, 18; 28:124.20)
1376 टसर-टसर (~ रोना) नसध॰ 5:21.8; 48:207.25, 208.30)
1377 टाँड़ नसध॰ 6:23.26)
1378 टांगल नसध॰ 26:117.3)
1379 टानना (पइसा ~) नसध॰ 3:12.25)
1380 टाम गाड़ी (= ट्राम) नसध॰ 20:82.21)
1381 टालना नसध॰ 35:151.6)
1382 टिकस (= टिकट) नसध॰ 25:104.25, 105.2; 26:116.30, 117.1)
1383 टिकसी (= टैक्सी) नसध॰ 25:105.3)
1384 टिकुली (चूड़ी-टिकुली) नसध॰ 26:116.23)
1385 टिकोरा (आम के ~) नसध॰ 26:116.6)
1386 टिटकारना (नगीना बोल के टिटकार रहल हल - "ठउरे घुर जो बेटा, एक पाह आउ लगा दे ..") नसध॰ 37:158.2)
1387 टिटनस (~ के सूई) नसध॰ 32:138.31)
1388 टिमटिमाना नसध॰ 28:123.11)
1389 टिसन (= स्टेशन) नसध॰ 25:104.29, 105.3; 26:115.27)
1390 टीका (माटी के ~) नसध॰ 9:42.27; 26:118.3)
1391 टीन नसध॰ 3:9.7)
1392 टीस (~ मारना) नसध॰ 29:128.29)
1393 टुअर नसध॰ 32:140.31; 42:187.15)
1394 टुकड़ी (टुकड़ी-टुकड़ी होके जीना) नसध॰ 38:162.27)
1395 टुकुर-टुकुर (~ देखना) नसध॰ 2:7.7; 27:118.25; 37:157.18)
1396 टुघरना (बतकही करइत ढेर रात चल गेल आउ लोग अपन-अपन घरे दने टुघरे लगलन) नसध॰ 22:90.11; 24:99.16)
1397 टुनकी (~ समाना) (नानी टोला पर बकरी आउ मुरगी के ~ समायल हे) नसध॰ 34:146.27)
1398 टुभकना, टुभुकना नसध॰ 1:5.16; 4:15.4)
1399 टूटना (साँप भी मरल आउ लाठी भी न टूटल) नसध॰ 7:29.22)
1400 टेट (ओकर ~ में समान खरीदे ला दसगा दसटकिया हल) नसध॰ 26:117.20; 27:121.18)
1401 टेटीला (~ ताकना) नसध॰ 40:176.25)
1402 टेढ़ (~ के टेढ़े) नसध॰ 34:146.11)
1403 टेहटारु (मुखिया दूगो ~ लइकन के कहलन कि जो ... नानी के बोलौले आव) नसध॰ 9:39.22)
1404 टैक्टर (= ट्रैक्टर) नसध॰ 30:130.25)
1405 टैम (= टाइम) (अच्छा तऽ उपाय कर, भूत भागवे करत, ~ भले कुछ लेले) नसध॰ 19:76.14; 21:84.16)
1406 टोइआना (गेड़ा के पानी उबिछ के मछरी टोइआवे लगलन हल) नसध॰ 30:132.16, 18-19)
1407 टोकना नसध॰ 5:21.1)
1408 टोटरम (= टोटका) नसध॰ 6:27.4)
1409 टोना (टोके देखना) नसध॰ 29:126.21)
1410 टोपरा (दस विगहा के ~ हे ओही देइत हिवऽ) नसध॰ 15:67.19)
1411 टोला नसध॰ 1:1.16)
1412 टोला-टाटी नसध॰ 8:36.5)
1413 टोला-परोसा नसध॰ 2:7.29)
1414 टोह नसध॰ 3:11.16; 26:116.15)
1415 ठंढा (~ परना) (एसो एतना ~ पर रहल हे कि लोग दिन भर देह पर कम्बल इया चदर लपेटले रहइत हे) नसध॰ 27:118.16)
1416 ठंढाना, ठंढा जाना नसध॰ 6:28.18)
1417 ठंढायल (बहरी से जादे ~ आवइत हऽ, सीत में सउँसे गोड़ बोथा हो गेलवऽ हे) नसध॰ 27:119.6)
1418 ठउरे (नगीना बोल के टिटकार रहल हल - "ठउरे घुर जो बेटा, एक ~ आउ लगा दे ..") नसध॰ 37:158.3)
1419 ठकुरवारी नसध॰ 5:16.10)
1420 ठग नसध॰ 8:33.10; 24:100.14)
1421 ठगना नसध॰ 34:147.24)
1422 ठठरी (देह सूख के ~ हो गेलो) नसध॰ 27:119.10)
1423 ठनका नसध॰ 6:27.13)
1424 ठनाक दे नसध॰ 6:27.13)
1425 ठप (काम ~ पर जाना) नसध॰ 36:153.17)
1426 ठरा (= ठर्रा) नसध॰ 40:174.4)
1427 ठाठ (गवई ~, सहरिया ~, ~ से) नसध॰ 21:87.13; 41:184.5)
1428 ठाठ-बाट (सहरी ~) नसध॰ 25:107.12)
1429 ठाबुस (पीअर-पीअर ~ तारा-ऊपरी चढ़ल टर्र-टर्र करइत हलन) नसध॰ 6:27.24)
1430 ठिठुरना (जाड़ा से ठिठुरइत एगो बूढ़ा मिलल) नसध॰ 10:44.26)
1431 ठिसुआना, ठिसुआ जाना नसध॰ 6:24.17)
1432 ठीके में (= सचमुच) नसध॰ 14:60.15)
1433 ठीठ (~ लगना) (मालिक, मलकिनी जब धान सोहतन तो लोग का कहत ? रग्घू के तो पहिलहीं से अपने पर ठीठ लगल हे आउ इनका देख के तो ऊ आउ सोर मचावे लगतन) नसध॰ 39:169.4)
1434 ठुकमुकाना नसध॰ 8:34.27)
1435 ठूलना (बर के बरहोर धर के ठूलुवा नियन ठूले लगल) नसध॰ 40:175.30, 31)
1436 ठूलुवा (बर के बरहोर धर के ~ नियन ठूले लगल) नसध॰ 40:175.30, 31)
1437 ठेंगराना, ठेंगरा जाना (बिहारशरीफ के मगही में "ढेंगराना", "ढेंगरा जाना") नसध॰ 30:131.6)
1438 ठेंघना (ठेंघ-ठेंघ के गोजी के सहारे चलना) नसध॰ 3:13.8; 41:181.27)
1439 ठेकना (मिसिर जी जजमनिका छूट जाय के डर से भिरु ठेकिए नऽ रहलन हे ) नसध॰ 13:56.4)
1440 ठेकाना नसध॰ 12:55.16; 24:99.4)
1441 ठेकाना (ठेकौलक) नसध॰ 49:211.18)
1442 ठेकी (केवाड़ी भीतरही से बन कर लेलन आउ ~ लगा लेलन) नसध॰ 16:70.16, 21, 22, 23)
1443 ठेर (~ सिखाना) (हमरा ~ मत सिखाव, हम ~ सीखले ही । सहर में तोहनी के एको दिन बास होतो । चले आउ बाले के लुर हो ?) नसध॰ 41:181.7)
1444 ठोंगा नसध॰ 39:173.10; 41:183.14, 184.5)
1445 ठोर (= ओंठ) नसध॰ 26:115.9)
1446 ठोर (तीन चार अदमी आउ ओहिजा अपन ~ लेले असरा में हलन कि कदई में हेलावे के कखने मोका मिले) नसध॰ 34:148.3)
1447 डंट (= डाँट) (अबर अंट-संट कैलक तो पुलिस के ~ परतई) नसध॰ 43:191.11)
1448 डंटा (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली ~ देके भूम्हरी में सुता के चुतर पर पैना से सोटवा दे हली) नसध॰ 34:145.25)
1449 डंठा (माटी के चूल्हा में मकई के ~ झोंकइत खदेरन बहु के आँख लोरायल हल) नसध॰ 29:129.1)
1450 डंड-परनाम (लड़इत रहला पर भी मिल गेला पर ~ होवऽ हल, हाल-चाल लोग पूछऽ हल) नसध॰ 30:134.4)
1451 डउँघी (दिन में ~ पर लटकल चनबुदरी उड़े लगलन हल) नसध॰ 26:118.13; 40:178.23; 44:195.26)
1452 डगदर नसध॰ 23:94.8)
1453 डगदर-बइद नसध॰ 30:133.30)
1454 डगदरी नसध॰ 29:129.23; 45:199.31)
1455 डगमगाना, डगमगा जाना नसध॰ 28:123.16)
1456 डरपोक नसध॰ 40:176.1)
1457 डरे (= डर से) (येही ~, बाप के ~ ) नसध॰ 6:24.26; 8:34.7)
1458 डाँट (~ सुनना; ~ खाना) नसध॰ 28:123.8; 32:141.7)
1459 डाइन नसध॰ 9:36.29)
1460 डाइन-कवाइन नसध॰ 26:114.25, 27)
1461 डागदर नसध॰ 28:124.1)
1462 डागदर-फागदर नसध॰ 28:124.7)
1463 डाढ़ी (= दाढ़ी) नसध॰ 25:104.18)
1464 डाढ़ी-मोछ नसध॰ 25:104.21)
1465 डिटोल (= डिटॉल) नसध॰ 29:126.18)
1466 डुबाना (डुबा के) नसध॰ 37:159.12)
1467 डूबकी (~ मारना) नसध॰ 9:36.16)
1468 डेंगा (~ देखाना) नसध॰ 5:19.29)
1469 डेग (दू-चार ~ चल के) नसध॰ 5:20.9)
1470 डेढ़नच (अरे सार कह न । ~ का लगौले हें ?) नसध॰ 26:114.12)
1471 डेढुकी (ओकर गोहा नहर के ऊपरे धूरी में छछनइत मछरी पकड़ के ओकर गाल चिर देवे तो मछरी के मुँह फाट जाय आउ ओकरा में लम्बा ~ के घास समा देवे) नसध॰ 30:132.21)
1472 डेरा नसध॰ 29:130.12; 35:152.15; 39:165.16)
1473 डेराना (= डरना) (अबहियो ऊ बड़ा डेरा हलन) नसध॰ 6:24.23)
1474 डेवड़ी (= ड्योढ़ी) नसध॰ 12:52.1)
1475 डोमनी नसध॰ 11:50.6)
1476 डोरा (~ में लहसुन गाँथ के घेंघा में पेन्हा दिहीं; सुगिया पर ~ डाल आउ रखनी रख ले) नसध॰ 9:37.2; 40:175.18)
1477 डोरिअवले (एहनी दूनो के काहाँ ~ ले जाइत हहूँ ?) नसध॰ 43:190.23)
1478 डोरिआयल (~ चलना) नसध॰ 42:187.24; 45:198.18; 46:204.21)
1479 डोल (~ डूबे के गुड़गुड़ाहट) नसध॰ 8:36.13; 29:126.3)
1480 डोलना, डोल जाना नसध॰ 36:153.6)
1481 ढँकनी (~ भर पानी में डूब के मर जाना) नसध॰ 45:200.8)
1482 ढकर-कोंय (फिन ~ लाठा-कूड़ी दिन-रात चले लगल) नसध॰ 9:43.5)
1483 ढकार (गरमे-गरम कच्चा दूध पीके ~ लेना) नसध॰ 37:158.14)
1484 ढकोसला नसध॰ 13:57.16)
1485 ढनमनाना (ढनमनायल चलना) नसध॰ 24:101.10)
1486 ढलना नसध॰ 35:151.19, 21)
1487 ढहना (ढहल) नसध॰ 25:107.28, 29)
1488 ढारना नसध॰ 39:163.32; 46:202.10)
1489 ढिंढोरा (~ पिटा जाना) नसध॰ 13:56.26)
1490 ढिबरी (दलान में ढिबरियो न बरल हल) नसध॰ 5:16.14; 5:70.11)
1491 ढुकना, ढुक जाना नसध॰ 39:167.11)
1492 ढुलना, ढूलना (ढुलुआ ~) नसध॰ 25:108.6, 7; 40:176.3)
1493 ढुलाना नसध॰ 40:176.7, 8)
1494 ढुलुआ, ढुलुवा (~ ढुलना) नसध॰ 25:108.6, 7; 40:176.3, 4)
1495 ढूकना, ढूक जाना (तोरा सब चीज में सक के बेमारी ढूक गेलो हे) नसध॰ 28:125.6)
1496 ढूह (जब जोगी के समाधि लग जा हे तो उनकर देह पर दीआँ ~ बना दे हे तइयो उनका कुछो पता न चले) नसध॰ 32:139.28)
1497 ढेर (~ साल के बाद; गिट्टी आउ ईंटा के ~ लगे लगल) नसध॰ 2:8.5; 36:155.10)
1498 ढेरी (गोबर के ~) नसध॰ 9:36.21)
1499 ढेला (~ फेंकना, मिसरी के ~) नसध॰ 6:27.25; 8:33.13)
1500 ढोगा (= ठोंगा ?) नसध॰ 48:209.12)
1501 ढोढ़ी नसध॰ 9:37.1)
1502 ढोल (ढोलो बजा दे हियो) नसध॰ 9:38.14)
1503 ढोलक नसध॰ 9:38.3; 27:121.2)
1504 ढोल-झाल नसध॰ 20:81.1)
1505 ढोवाना (सब माल बैलगाड़ी से ढोवा हल) नसध॰ 26:115.20)
1506 तऽ, त नसध॰ 1:1.27)
1507 तंग-उँग नसध॰ 3:13.2)
1508 तइयार नसध॰ 27:119.15, 16)
1509 तइयो नसध॰ 1:2.2; 4:14.8; 5:16.27, 18.14; 6:24.20, 25, 25.11; 7:30.18, 23; 9:36.26; 10:43.31; 17:74.15; 19:76.3; 20:81.4, 28; 22:88.15; 25:107.1, 25; 32:139.28; 33:141.25, 30; 36:156.2; 39:173.26; 42:185.6, 187.22)
1510 तकरार (लगऽ हे कि इनसाल किसान-मजूर में कहीं ~ न हो जाय) नसध॰ 35:152.4)
1511 तका (= त का) (~ हमरे किसमत में फेरी-लदनी लिखल हे) नसध॰ 30:131.5; 39:166.1, 15, 167.19; 40:175.1; 49:210.20)
1512 तक्कड़ (हम तऽ परदा उघार हो गेलियो । बाकि एक ~ भीड़ के भी देख लेइत हियो) नसध॰ 13:57.17)
1513 तड़के (दूसरा दिन ~ ) नसध॰ 26:115.16)
1514 तड़तड़ाना (तड़तड़ाइत पसेना) नसध॰ 39:164.1)
1515 तनखाह नसध॰ 29:128.10)
1516 तनदेही (लूक लगल लइकन के तनी ~ से देखे के चहीं) नसध॰ 34:146.22)
1517 तन-मन (~ से) नसध॰ 38:163.22)
1518 तनी (~ देरी) नसध॰ 1:1.5)
1519 तनी-मानी नसध॰ 3:12.20; 8:36.12; 40:174.13)
1520 तनीय देर में (= थोड़ी ही देर में) नसध॰ 15:67.18)
1521 तने (जने ... तने) (जने चलथ तने दूनो साथे चलथ । खाली खाही-सुते भर अलगे रहथ ।) नसध॰ 14:60.19)
1522 तन्दुरुस्ती (~ बिगड़ना) नसध॰ 38:163.7)
1523 तन्मय नसध॰ 40:177.30)
1524 तपताहर नसध॰ 10:44.8)
1525 तपना (कदर हो हल तोर बाप के समय में जब उनकर जमीदारी तपल हल) नसध॰ 7:29.8)
1526 तपस्या नसध॰ 35:151.31; 37:160.27; 45:198.23)
1527 तपाक (~ से बोलल) नसध॰ 25:105.12)
1528 तबहिये नसध॰ 6:24.27)
1529 तबीज (= ताबीज) नसध॰ 19:76.24)
1530 तबेल (~ में रखना) नसध॰ 31:137.22)
1531 तमतमाना (रग्घू खिसे तमतमाइत घरे दने भाग गेल) नसध॰ 28:125.25)
1532 तमाकुल नसध॰ 3:10.3, 12.17)
1533 तमाकू (देखें 'तमाकुल') (~ के बुकनी) नसध॰ 4:14.19, 20, 15.2, 14)
1534 तमासबीन नसध॰ 36:154.30)
1535 तमासा नसध॰ 40:176.15)
1536 तम्बू नसध॰ 26:116.24; 36:152.24)
1537 तय (~ करना) नसध॰ 47:205.28)
1538 तरऽजुत (तोहनी एतना ~ काहे ला कैलऽ ? हम का मरल जाइत ही ?) नसध॰ 27:120.28)
1539 तरक-वितरक नसध॰ 6:25.11)
1540 तरकारी नसध॰ 17:72.14)
1541 तरज (सिलेमा के ~ गाना) नसध॰ 25:108.14)
1542 तर-तइयारी नसध॰ 26:115.7)
1543 तरवा के लहर कपार पर चढ़ना नसध॰ 1:3.11; 16:70.17; 45:199.17)
1544 तरास (~ लगना) नसध॰ 39:164.5)
1545 तरी (ई तरी = इस तरह, येही तरी = इसी तरह) नसध॰ 3:13.22, 28; 41:184.10)
1546 तरुआर (= तलवार) नसध॰ 26:113.13)
1547 तरेगन नसध॰ 35:149.27)
1548 तरे-तरे (इहाँ तऽ ~ गुर चुरा ऊपरे एकारसी रहऽ हे) नसध॰ 16:69.13)
1549 तलबी (पंचायत बइठल ... सुक्खू के ~ भेल) नसध॰ 13:57.28)
1550 तलवार नसध॰ 36:153.21)
1551 तवाही नसध॰ 15:67.29)
1552 तह नसध॰ 29:128.16)
1553 तह-तोप (ऊपरे चिकन तऽ सगरो चिकन। ऊपरे से बराबर ~ कैले रहे के चाही ।) नसध॰ 18:75.26; 24:99.29)
1554 तहिआना (तहिअवलन) नसध॰ 29:126.30)
1555 तहिना नसध॰ 1:5.12)
1556 तहिने (जहिना ... तहिने) नसध॰ 7:31.10)
1557 ताकत नसध॰ 36:153.21)
1558 ताकना नसध॰ 35:151.20)
1559 ताकिद नसध॰ 36:155.12)
1560 ताधिना नसध॰ 26:117.6)
1561 तापना (आग ~) नसध॰ 10:46.3)
1562 ताबड़तोड़ नसध॰ 39:164.5)
1563 तार (= ताड़) नसध॰ 6:27.13)
1564 तारा-ऊपरी (पीअर-पीअर ठाबुस ~ चढ़ल टर्र-टर्र करइत हलन) नसध॰ 6:27.24)
1565 ताल (पेड़ पर चिरई गाना गावऽ हे, हावा ~ दे हे) नसध॰ 37:158.23)
1566 ताव (ऊ ताव में मिसिर जी भी पहुँचल आउ उनका गरिआवइत सीधे चमटोली पहुँच गेल) नसध॰ 14:63.30, 64.12)
1567 ताव चढ़ाना नसध॰ 3:12.24)
1568 ताव में आना नसध॰ 1:2.5)
1569 तास (= ताश) नसध॰ 16:71.3; 28:123.10)
1570 ताह जनम नसध॰ 49:209.19)
1571 तितली नसध॰ 42:184.13, 16, 17)
1572 तिरपित (= तृप्त) नसध॰ 6:27.15)
1573 तिरभुज (= त्रिभुज) नसध॰ 17:73.20)
1574 तिरमिराना नसध॰ 17:73.19; 39:164.1; 41:181.22; 46:202.11)
1575 तिरस्कार नसध॰ 42:186.27)
1576 तिरिया (~ चलित्तर) नसध॰ 17:72.11)
1577 तिलक (= दहेज) नसध॰ 1:4.5)
1578 तिलौरी (सेवइ, पापड़, तिलौरी, दनौरी, कोहड़ौरी आउ बहुत काम हे जे बइठला में कैल जा सकऽ हे) नसध॰ 39:173.11)
1579 तीनडड़िया नसध॰ 27:122.6; 38:162.17-18)
1580 तीना (तीना-उना) नसध॰ 3:9.13; 23:93.23)
1581 तीसी (तोरी-तीसी के बोरा) नसध॰ 29:126.2)
1582 तुड़ना नसध॰ 28:122.23)
1583 तुरते नसध॰ 3:12.19)
1584 तुरी (एके ~, एक-दू ~) नसध॰ 1:3.31; 39:164.7)
1585 तुरी-तुरी नसध॰ 40:177.13)
1586 तुरुप (= ट्रंप) (~ फेंकना) (रग्घू सुनके लजा गेल तऽ ऊ फिनो एगो ~ फेंकलक) नसध॰ 28:125.10)
1587 तू नसध॰ 2:7.19)
1588 तूड़ना (= तोड़ना) नसध॰ 1:2.3)
1589 तूम्मा (~ नियन फूलना) नसध॰ 1:2.28)
1590 तेगा नसध॰ 26:113.16)
1591 तेज (~ प्रकाश) नसध॰ 35:151.13)
1592 तेयाग (= त्याग) नसध॰ 28:123.18; 37:160.23)
1593 तेल (पढ़े फारसी बेचे तेल) नसध॰ 7:30.23; 37:156.13)
1594 तेल-पानी (~ करना) नसध॰ 3:12.26; 23:96.5)
1595 तेल-मेल (~ लगाना) नसध॰ 5:17.10)
1596 तेलाइन (सगरो ~ महके) नसध॰ 20:82.20)
1597 तेलिन नसध॰ 3:9.15)
1598 तेलिया (~ मसान के हड्डी) नसध॰ 19:76.17)
1599 तेसर नसध॰ 1:5.1)
1600 तेसरा नसध॰ 3:12.1)
1601 तेहइया नसध॰ 6:23.28)
1602 तै (= तय) (~ होना) नसध॰ 9:42.17)
1603 तोंद नसध॰ 6:23.19)
1604 तोंदइल (तोंदइलवा) नसध॰ 7:30.16)
1605 तोड़ना (अनसन ~) नसध॰ 28:123.22)
1606 तोप नसध॰ 36:153.21)
1607 तोरा नसध॰ 1:1.25)
1608 तोरा-मोरा (~ होना) (ओही सब के ठकुरबारी बोलौलक हल आउ इहाँ तऽ ~ होवे लगल) नसध॰ 23:96.9)
1609 तोरी (आँख तर ~ फूला गेल) नसध॰ 29:127.2)
1610 तोरी (तोरी-तीसी के बोरा) नसध॰ 29:126.2; 44:195.21)
1611 तोरो (~ में) नसध॰ 1:2.1)
1612 तोहनिये नसध॰ 3:9.9)
1613 तोहनी नसध॰ 1:2.9, 18)
1614 तोहमत (~ लगाना) नसध॰ 28:125.16; 42:186.12, 30)
1615 त्याग नसध॰ 37:160.21)
1616 थउसना (दोकान तो अब थउसले जाइत हे) नसध॰ 26:115.13)
1617 थकल नसध॰ 11:46.28)
1618 थकल-माँदल नसध॰ 8:35.9)
1619 थकल-मातल नसध॰ 16:71.19)
1620 थपड़ी नसध॰ 5:16.9)
1621 थपथपाना नसध॰ 9:38.2)
1622 थपेड़ा नसध॰ 35:151.10)
1623 थप्पड़ नसध॰ 23:94.25; 33:142.13; 36:156.8)
1624 थम्हना (भार ~) नसध॰ 30:132.31)
1625 थसकुरिया (~ मार के बइठ जाना) नसध॰ 17:74.8)
1626 थसकुरिये (~ गिर जाना) नसध॰ 4:14.16)
1627 थाप (ढोलक के ~ आउ अल्हा के मान से रात के सन्नाटा भी सन् हो गेल हल) नसध॰ 27:121.2)
1628 थारी नसध॰ 9:41.7)
1629 थिरकन नसध॰ 45:198.21)
1630 थिरकना नसध॰ 45:198.20)
1631 थूक (~ गिरा के चटाना) नसध॰ 30:133.10)
1632 थूकना नसध॰ 30:133.11)
1633 थू-थू करना नसध॰ 41:182.13)
1634 थेटर (= थियेटर) नसध॰ 20:80.24)
1635 थोंथ, थोथ (हार के ~ लटकौले घूर जाइत हलन) नसध॰ 26:117.14; 31:135.18)
1636 थोड़े नसध॰ 5:21.31)
1637 थोथून (~ लटकना) नसध॰ 33:144.17; 37:159.12)
1638 दउड़ल (= दौड़ते हुए) नसध॰ 5:16.19; 29:127.23)
1639 दउड़ल-दउड़ल नसध॰ 6:26.29)
1640 दखल (~ कराना) नसध॰ 37:157.27)
1641 दतउन, दतुवन, दतवन, दतमन नसध॰ 3:12.7, 19, 20; 4:14.2)
1642 दत्तक (~-पुत्र) नसध॰ 38:162.7-8)
1643 ददिया सास (लगे कि नानी ~ हे आउ कौलेजिया ओकर पुतोह हे) नसध॰ 14:63.7)
1644 दन-दन (टोइया-टोइया के ~ मछरी पकड़ लेवे) नसध॰ 30:132.19)
1645 दनदनाना (दनदनायल) नसध॰ 5:16.11)
1646 दनादन नसध॰ 28:125.1)
1647 दने (घरे ~ , दोसर ~) नसध॰ 1:6.16; 8:33.15)
1648 दनौरी (सेवइ, पापड़, तिलौरी, दनौरी, कोहड़ौरी आउ बहुत काम हे जे बइठला में कैल जा सकऽ हे) नसध॰ 39:173.11)
1649 दफे (एके ~) नसध॰ 1:4.12; 3:12.10)
1650 दब (= खराब) नसध॰ 3:12.13)
1651 दबा-वीरो नसध॰ 39:165.2)
1652 दम (~ साध के अइसन फूँक मारलन कि आग भभक गेल) नसध॰ 27:119.1)
1653 दमाद नसध॰ 37:158.9; 38:162.1, 3; 41:180.17)
1654 दयवंती नसध॰ 24:97.30, 98.26)
1655 दया (सुरुज महतो के ~ छोह से भरल हिरदा पघिल गेल) नसध॰ 36:154.27)
1656 दर (दरे पर चोर पकड़ा जाना) नसध॰ 32:139.19)
1657 दरअसल नसध॰ 6:27.10)
1658 दरब (ऊ अदमी, अदमी कहाँ जे दरबे के सरबे माने ?) नसध॰ 29:128.16, 17)
1659 दरसन (अइसन अउरत के ~ अब कहाँ हो हे) नसध॰ 35:150.11)
1660 दरार नसध॰ 18:75.21, 23)
1661 दरी नसध॰ 9:39.19)
1662 दरोजा (~ में बीछल पोरा पऽ सुता के घरे के कम्मल लान के ओढ़ा देलन) नसध॰ 10:45.1)
1663 दलदली (~ पैदा करना) नसध॰ 27:118.18)
1664 दलान (~ में ढिबरियो न बरल हल) नसध॰ 5:16.14; 7:28.22; 41:184.4)
1665 दलाल नसध॰ 22:88.18; 33:142.30)
1666 दवाई (फीस न लेबहू कि दवइयो के दाम न लेबहूँ; जेकरा अस्पताल से ~ न लेवे के मन हे ओकरा हम पूरजा लिख देबो) नसध॰ 28:124.28, 30)
1667 दवा-बीरो नसध॰ 28:124.26; 34:147.21; 39:166.3; 41:181.1, 183.2)
1668 दसईं (~ आउ हथिया एके दिन चढ़ल) नसध॰ 9:36.28; 17:72.24)
1669 दस-कट्ठी (मजुरी के अलावे ~ न देले हथुन ?) नसध॰ 23:93.21)
1670 दस-कोसी (ओकर जूता ~ में मसहूर हे) नसध॰ 24:101.21; 33:142.23)
1671 दसखत नसध॰ 22:90.15)
1672 दसटकिया नसध॰ 26:117.20)
1673 दस-बीस नसध॰ 37:157.23)
1674 दसमी नसध॰ 9:37.13)
1675 दसवाँ (~ भोज के करावऽ हे ?) नसध॰ 9:38.16)
1676 दसहारा (कल हथिया आउ ~ चढ़ जाइत हे) नसध॰ 9:38.23)
1677 दहजना (गरीबन के दहजइत रहऽ हलन) नसध॰ 12:53.10)
1678 दहया (= दइया, दैव) नसध॰ 20:80.11)
1679 दहिना (~ हाथ) नसध॰ 36:155.2)
1680 दाँत खिसोरा जाना नसध॰ 1:2.1)
1681 दाखिल (पहिले के जमीदार बाप ~ हो हलन) नसध॰ 5:22.15)
1682 दाल (~ गलना; दाल-भात-तीना) नसध॰ 22:89.8; 24:98.11)
1683 दाव (~ लगना) नसध॰ 22:89.10)
1684 दावा (= दवा) (गाँव के हावा सहर के ~ से जादे फैदा करऽ हे) नसध॰ 37:158.17)
1685 दावा (अपन-अपन घर ला ~ खाने लगलन) नसध॰ 14:64.13)
1686 दावा (रग्घू के एगो नया अल्हैत जमात बनलो हे जे एसो हमनी के खेत पर ~ करे के तइयारी कर रहलो हे) नसध॰ 35:152.1)
1687 दिक (~ करना) नसध॰ 22:90.16)
1688 दिक्कत नसध॰ 22:88.23)
1689 दिगर (सुरुज महतो के तो बाते ~ हे) नसध॰ 38:161.27)
1690 दिद (अँखिगर के ~ बइठे तो ...) नसध॰ 38:161.17)
1691 दिन (दिन-रात) नसध॰ 34:147.21; 37:157.12)
1692 दिन जबाना (आजकल ~ कइसन हे ?) नसध॰ 28:125.12)
1693 दिनऽछते (= दिन अछते) नसध॰ 30:132.25; 45:196.21-22)
1694 दिना (बड़ी दिना से, ढेर दिना से) नसध॰ 1:1.1, 5.7)
1695 दिल (~ बइठ जाना) नसध॰ 13:59.16)
1696 दिसा (बिना गाँजा पीले ओकरा दिसे न उतरऽ हल, ~ फिरना) नसध॰ 3:11.5; 8:31.29; 34:145.15; 38:163.21; 39:167.30, 171.27; 40:175.26; 42:185.23)
1697 दिसा-फरागत नसध॰ 30:131.15; 40:176.27; 43:188.15)
1698 दीआ (= दीया, दीपक) नसध॰ 34:148.13)
1699 दीआँ (जब जोगी के समाधि लग जा हे तो उनकर देह पर ~ ढूह बना दे हे तइयो उनका कुछो पता न चले) नसध॰ 32:139.28; 35:149.24)
1700 दीदा फूटना नसध॰ 4:15.17)
1701 दुआर (घर-दुआर) नसध॰ 7:30.25)
1702 दुख (~ बुझाना) (ई बात सुनके मिसिर जी के ~ बुझायल; कहल जाहे कि ~ सबके जौर कर दे हे) नसध॰ 27:120.6; 35:149.6)
1703 दुख-दलिद्दर नसध॰ 9:43.18)
1704 दुख-सुख नसध॰ 5:22.3)
1705 दुखाना (दुखैलो हल) नसध॰ 1:2.32)
1706 दुखाल (ओकर मन ~ हवऽ) नसध॰ 15:65.18)
1707 दुखिया नसध॰ 6:24.6)
1708 दुदेसिया (बरमा आउ रमधार मिसिर तो दाव के ~ हथ) नसध॰ 46:202.18)
1709 दुबर-पातर नसध॰ 39:171.4)
1710 दुबराना नसध॰ 39:166.29)
1711 दुम (~ हिलावइत चलना) नसध॰ 14:60.11)
1712 दुरदसा नसध॰ 4:15.10)
1713 दुरदिन (= दुर्दिन) नसध॰ 30:134.5)
1714 दुरा नसध॰ 4:14.6)
1715 दुलहा नसध॰ 5:21.13, 24)
1716 दुलहा-दुलहिन नसध॰ 15:68.4)
1717 दुसना (= दोष देना) (तोरा कोई नऽ दुसतो बाकि हमरा तो रहतो नऽ चले देतो) नसध॰ 18:74.29)
1718 दू नसध॰ 3:9.5)
1719 दू नम्बर के नसध॰ 3:12.12)
1720 दू-तीन नसध॰ 28:123.9)
1721 दूध (गरमे-गरम कच्चा ~ पीना) नसध॰ 37:158.14)
1722 दूर नसध॰ 35:150.12)
1723 दूरदर्सन (= दूरदर्शन) नसध॰ 38:161.11)
1724 दूरा नसध॰ 1:5.22)
1725 दूरी नसध॰ 35:150.15)
1726 दूहना (गाय ~) नसध॰ 37:158.13)
1727 देअ-उअ (कहिना से काम करे लगलथुन हे ? कुछ ~ हइन ?) नसध॰ 21:83.23)
1728 देखना (पढ़े फारसी बेचे तेल, देखो रे किस्मत के खेल) नसध॰ 37:156.13)
1729 देखरेख नसध॰ 28:123.32-33)
1730 देखावटी नसध॰ 4:15.19)
1731 देल (बिआह ~ चाहतथुन, {बिहारशरीफ के मगही में} "~ देवे ल चाहथुन") नसध॰ 8:32.23)
1732 देवता नसध॰ 29:129.15)
1733 देवसिया नसध॰ 9:39.31)
1734 देवार (माय-बेटी मिल के खड़ी में पतरा माटी सानलन आउ ~ के दरार में ठूस-ठूस के भर देलन) नसध॰ 18:75.23)
1735 देवाल नसध॰ 3:11.26; 39:165.6)
1736 देवाली (= दिवाली) नसध॰ 43:190.29)
1737 देवास (~ लगाना) नसध॰ 9:39.27)
1738 देवास-फेवास नसध॰ 9:40.21)
1739 देवीथान नसध॰ 8:35.28; 20:81.13; 24:100.21; 25:108.4)
1740 देह (देह में आग लगना) नसध॰ 11:49.2; 37:158.16)
1741 देहात नसध॰ 16:70.32)
1742 देहाती नसध॰ 28:124.16)
1743 देहारी नसध॰ 7:29.24)
1744 दोकान (दोकनियाँ) नसध॰ 1:1.6; 3:9.16)
1745 दोकान-उकान नसध॰ 25:108.10)
1746 दोगला नसध॰ 21:87.1)
1747 दोगुना नसध॰ 26:117.21)
1748 दोस (= दोष) नसध॰ 24:102.27; 37:156.22)
1749 दोसर (दोसरा से) नसध॰ 1:1.13; 3:10.32)
1750 दोसरका नसध॰ 3:10.25; 26:113.9)
1751 दोहर नसध॰ 33:145.3)
1752 दोहराना नसध॰ 36:153.9)
1753 दौर (गाँव में हैजा आउ लूक के भेयंकर ~ चलइत हल) नसध॰ 34:148.24)
1754 धउगना (चाची के खबर न होतइन, जान गेला पर तो ऊ धउगल अथुन) नसध॰ 29:126.13, 15, 127.12)
1755 धउगल (~ आना, ~ चलना) नसध॰ 41:181.21)
1756 धड़ाम दे (~ गिर जाना) नसध॰ 45:201.26)
1757 धत् (~ सार, तोरा के पूछइत हउ रे ?; ~ तेरी, हम ई का कह देली हल ?) नसध॰ 36:156.6; 39:167.21; 40:177.3)
1758 धन (~ हे ऊ भूतहा बसवारी जहाँ रात तो रात दिनो में हाला-हाली लोग जाय के हिम्मत न करे) नसध॰ 8:36.8)
1759 धब-धब (~ चोट लगना) नसध॰ 40:177.23)
1760 धरक-धरक (करेजा ~ करना) नसध॰ 5:16.27)
1761 धरधराना (रबियो हो गेल तब धरधरा जायत) नसध॰ 9:41.27)
1762 धरना (धैले रहऽ हल) नसध॰ 8:35.4)
1763 धरम नसध॰ 6:25.12)
1764 धरातल नसध॰ 35:150.28)
1765 धराना नसध॰ 5:20.8)
1766 धरासायी (~ हो जाना) नसध॰ 37:160.27)
1767 धसोरना (भीतरे धसोर देना; धसोर के गिरा देना) नसध॰ 7:28.25; 17:73.25, 74.11; 25:106.12; 40:176.11)
1768 धान नसध॰ 6:26.12)
1769 धारण (~ करना) नसध॰ 38:162.10)
1770 धावा (~ बोलना) नसध॰ 37:156.25)
1771 धीपल नसध॰ 1:5.11)
1772 धुआँना (धुआँइत आग) नसध॰ 27:118.20)
1773 धुनना (मेहरारु आउ जादे कपार धुने लगल) नसध॰ 9:40.4)
1774 धुन-पिस नसध॰ 26:115.2)
1775 धुरपट (~ छोड़ाना) नसध॰ 11:50.25)
1776 धूर-गनउरा नसध॰ 8:32.2)
1777 धूरी नसध॰ 3:9.4; 8:31.26)
1778 धेयान नसध॰ 5:17.27; 46:203.7)
1779 धैल (लोटा में ~ पानी) नसध॰ 9:40.32)
1780 धैले (बरमा जी माथा पऽ हाथ ~ पलगड़ी पऽ लोघड़ गेलन) नसध॰ 12:55.30; 40:179.8)
1781 धोआयल (पानी में ~ चाननी छत पर पसर गेल) नसध॰ 35:149.29)
1782 धोकड़ी नसध॰ 8:33.12; 15:68.6; 25:107.20; 29:126.30)
1783 धोकरी (= धोकड़ी) नसध॰ 14:61.25)
1784 धोखा नसध॰ 28:124.32)
1785 धोखेबाज नसध॰ 13:56.12)
1786 धोती-लुग्गा नसध॰ 23:93.22)
1787 धोबनी (~ चिरई) नसध॰ 9:36.21)
1788 धौल, धौला (= धवल) नसध॰ 26:115.24)
1789 न जानी (= न जाने) नसध॰ 4:14.4; 29:127.26; 30:134.16; 36:155.26)
1790 नऽ, न (= नहीं) नसध॰ 1:1.21)
1791 नइया नसध॰ 30:132.31)
1792 नउआ (नउआ-ब्राह्मन) नसध॰ 7:30.7)
1793 नकसलाइट नसध॰ 25:108.25)
1794 नकसा-खतिआन नसध॰ 13:59.12)
1795 नखड़ा नसध॰ 11:49.2)
1796 नगदी (बिहने भेला नगदी में पानी भरल हल) नसध॰ 6:27.24)
1797 नगीच (= नजदीक) नसध॰ 25:105.11)
1798 नजरबंद नसध॰ 28:124.14)
1799 नतीजा (~ सहना) नसध॰ 38:162.13, 14)
1800 नन्हकी (देखऽ तो, ई तोरे ~ के किताब न हवऽ ?) नसध॰ 42:185.20)
1801 नफा (नफे-नफा) नसध॰ 26:117.19)
1802 नबज (= नब्ज) नसध॰ 28:123.12)
1803 नयका (हमरा नयको अच्छा लगऽ हे आउ पुरनको) नसध॰ 11:48.23)
1804 नरक (~ के निकाल फेंके के चाहीं नऽ तऽ सउँसे गाँव के ~ बना देत) नसध॰ 14:61.7, 8)
1805 नरमाना (= नरम होना) नसध॰ 43:192.1; 45:200.12, 201.15; 46:203.16)
1806 नरस, नर्स (टरेनी करके नर्स अभी पहिले-पहिल नानी टोला के स्वास्थ्य-केन्द्र पर ~ कैलक हल; तू जानऽ हें कि नऽ बुधु, नरसवा कुआरे हउ आउ अकेले जीरवा के फूटल घर में रहऽ हउ) नसध॰ 28:124.19, 125.11)
1807 नरेटा (कुछ जवान ~ चीर के बोललन) नसध॰ 15:68.9)
1808 नरेटी (~ के घर्र-घर्र) नसध॰ 2:7.28; 23:96.23)
1809 नस्ता (= नाश्ता) नसध॰ 11:47.5; 29:129.29)
1810 नहर नसध॰ 30:130.15)
1811 नाँच (~ गाना) नसध॰ 36:152.28)
1812 नाँचना (= नाचना) नसध॰ 3:10.12)
1813 नाँव (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर ~ नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.14; 33:143.8)
1814 नाक (~ भौं सिकोड़ना) नसध॰ 38:163.22)
1815 नाकामयाब नसध॰ 36:153.21)
1816 नातिन-तिन्ना, धा-धा धिन्ना नसध॰ 26:117.6-7)
1817 नाद (= नाँद) (सब के बैल ~ पर सान्ही चभका रहलन हल) नसध॰ 37:159.11)
1818 नाध नसध॰ 26:113.8)
1819 नानी नसध॰ 1:1.1)
1820 नानी-उनी नसध॰ 25:103.29)
1821 नान्ह नसध॰ 1:2.29; 3:10.4; 46:203.12)
1822 नाम (~ न लेना; के ~ पर) (पानी छूटे के ~ न लेइत हल) नसध॰ 6:27.22; 28:125.23)
1823 नारद (नरदवा पर नजर) नसध॰ 4:14.4)
1824 नारदगिरी नसध॰ 14:63.22)
1825 नारा नसध॰ 36:153.5, 154.33)
1826 नारी (~ के अंक मे) नसध॰ 37:160.27)
1827 नाव (= नाम) नसध॰ 46:204.11)
1828 नास (= नाश) नसध॰ 37:161.4)
1829 नाहर (= नहर) नसध॰ 6:27.29)
1830 निकम्मा नसध॰ 27:120.10)
1831 निकलल (अन्हारे के ~ बिना पहर रात के न लौटथिन) नसध॰ 16:69.22)
1832 निगलना नसध॰ 25:109.8)
1833 निगलाना, निगला देना नसध॰ 29:126.25)
1834 निछड़ना नसध॰ 9:40.3)
1835 निछुक्का नसध॰ 3:9.13; 14:60.6)
1836 निठुर नसध॰ 49:212.9)
1837 निदान नसध॰ 38:162.15)
1838 निनुआना (निनुअयले में) नसध॰ 21:83.15)
1839 निपूती नसध॰ 5:22.2)
1840 निपूत्तर नसध॰ 5:22.9)
1841 निफिकिर नसध॰ 17:72.15; 33:143.4; 47:206.21)
1842 निबहना नसध॰ 23:93.31; 43:188.25)
1843 निमक नसध॰ 3:9.5)
1844 निमन (निमने बतिआना) नसध॰ 5:16.24)
1845 नियंत्रण (~ में लाना) नसध॰ 36:153.16)
1846 नियन नसध॰ 1:1.20)
1847 नियम (नियम-कैदा) नसध॰ 37:157.10)
1848 निरंग (~ पानी नियन हरहर पखाना हो रहलई हल) नसध॰ 34:148.9)
1849 निरनय (= निर्णय) नसध॰ 28:122.28; 37:160.29)
1850 निरबल नसध॰ 9:36.14)
1851 निरा (= निठाह, निछक्का) नसध॰ 40:174.12)
1852 निश्चित नसध॰ 35:151.10)
1853 निष्कर्ष (~ पर पहुँचना) नसध॰ 35:151.8)
1854 निसबद (पहरे भर रात जाइत गाँव ~ हो गेल) नसध॰ 35:150.1; 40:177.3)
1855 निसाना (~ बोझ के फेकना) नसध॰ 31:136.10)
1856 निसु (गिरहथ हार-दाव देख के परहे नियन ~ हो गेलन) नसध॰ 9:36.25; 14:62.23; 24:97.8)
1857 निसुनऽ (?) नसध॰ 5:16.29)
1858 निसेनी नसध॰ 39:165.1)
1859 निहचय (= निश्चय) नसध॰ 20:81.21)
1860 निहचल (= निश्चल) (ई निसबद रात में ईंजोरा पसरल छत पर दूगो ~ परानी अपन गाँव के दसा पर सोंच रहलन हल बाकि कोई बोल न रहल हे) नसध॰ 35:150.2)
1861 निहछल (~ परेम) नसध॰ 45:196.25)
1862 निहछलता नसध॰ 45:197.8)
1863 निहुरना, निहुर जाना (मिसिराइन देवाल धरके निहुर गेलन) नसध॰ 16:70.6)
1864 निहुरल (सोचते-सोचते खदेरन बहु घरे दने ~ चलल जाइत हल) नसध॰ 21:85.30)
1865 निहोरा (नानी के दू ~ कहे ला निहोरा कैल गेल) नसध॰ 15:67.14; 33:143.14; 47:205.28, 32)
1866 नीत (= नीति) नसध॰ 15:65.25; 30:134.2)
1867 नीन नसध॰ 2:7.7)
1868 नीन-उन नसध॰ 11:47.30)
1869 नीम-हकीम नसध॰ 39:165.28)
1870 नीलकंठ नसध॰ 30:131.10)
1871 नून (नून-तेल; नून-रोटी; नून-तेल-धनिया) नसध॰ 3:9.17; 17:72.14; 30:130.17; 41:184.1)
1872 नेकलाइट (= नक्सलाइट) नसध॰ 28:125.23, 25)
1873 नेकी (~ आउ पूछ-पूछ) नसध॰ 17:72.28; 38:161.16)
1874 नेत (~ बघारना) नसध॰ 2:8.17; 41:181.3)
1875 नेतागिरी नसध॰ 40:173.29, 177.28)
1876 नेनुआ (~ के तीना) नसध॰ 45:197.23)
1877 नेम (~ बनाना) नसध॰ 28:124.24)
1878 नेव (हमर एगो चहना हे कि ढेर दिना से अस्पताल के ~ देल हे ...) नसध॰ 27:121.7)
1879 नेवतइ (बरमा जी ~ प्रघट कैलन) नसध॰ 7:29.28)
1880 नेवतई, नेवतइ (बरमा जी ~ प्रघट कैलन; ऊ मेहता दने आँख फार के देखलक आउ बड़ी ~ से जूता लेके पेन्ह लेलक) नसध॰ 6:24.10; 7:29.28; 20:82.9; 28:123.17; 41:182.25)
1881 नेवतना (ब्राह्मण के नेवतलियो हे) नसध॰ 9:38.7)
1882 नेवाना (बरमा जी माथा नेववले चलल जाइत हलन) नसध॰ 47:206.10)
1883 नोकर (= नौकर) नसध॰ 28:124.4, 16)
1884 नोकरी (= नौकरी) नसध॰ 37:156.18)
1885 नोचना (दिन भर कसबा में रहत आउ रात भर खेत-खरिहान नोचत) नसध॰ 5:22.6; 23:93.24; 34:146.30; 35:149.4)
1886 नोन-तेल नसध॰ 5:19.32)
1887 नौकरी नसध॰ 22:88.21)
1888 नौजवान नसध॰ 22:88.21, 22)
1889 नौटंकी नसध॰ 26:117.5)
1890 नौह (= नोह, नख) नसध॰ 19:76.16; 23:95.25)
1891 पऽ, पे नसध॰ 1:2.24, 3.1)
1892 पँचवा नसध॰ 15:68.5)
1893 पंखा नसध॰ 8:31.20)
1894 पंखा (बिहारशरीफ के ठेठ मगही में 'बिन्ना') (~ हउँकना) नसध॰ 29:126.15)
1895 पंच नसध॰ 22:89.13)
1896 पंचाइत, पंचायत नसध॰ 22:89.11, 12, 90.8)
1897 पंजा (= पाँजा) (जउन आवे ओही एक ~ पोरा लेले आवे) नसध॰ 10:46.2; 27:118.29)
1898 पंडाल नसध॰ 15:67.3)
1899 पंडीजी नसध॰ 7:29.18)
1900 पंडुक नसध॰ 30:133.3)
1901 पइचा नसध॰ 12:54.25, 27)
1902 पइसा नसध॰ 3:9.5)
1903 पइसा-उइसा नसध॰ 7:30.22)
1904 पकड़ना, पकड़ले रहना नसध॰ 38:163.12, 16)
1905 पकड़ाना, पकड़ा जाना नसध॰ 38:163.15)
1906 पकरना (= पकड़ना) नसध॰ 3:9.25)
1907 पकवान (पाँच गो भूत-भूतनी ला बढ़िया ~ बना के रखिहें) नसध॰ 19:76.18)
1908 पकिया (~ बैठकबाज, ~ इयार, ~ गिरहथ, ~ नेता) नसध॰ 6:24.4; 14:60.19; 37:158.15; 40:174.7)
1909 पक्की (कच्ची खिअबहू कि ~ ?) नसध॰ 9:38.9; 36:153.5)
1910 पखाना (हरहर ~ होना) (निरंग पानी नियन हरहर ~ हो रहलई हल) नसध॰ 34:148.9)
1911 पखुरा (उनका ~ धर के उठावे लगल) नसध॰ 21:86.20; 23:95.20; 25:106.12; 26:117.31)
1912 पगडंडी नसध॰ 36:155.2, 9)
1913 पघिलना (सुरुज महतो के दया छोह से भरल हिरदा पघिल गेल) नसध॰ 36:154.28)
1914 पचरा (~ में रहना, ~ में पड़ना) नसध॰ 6:27.8)
1915 पचवन (अपन बात के ~ करे ला दोसरा के दोस मढ़इत हें ) नसध॰ 14:63.18)
1916 पचास नसध॰ 28:125.2)
1917 पचिष्टा (=प्रतिष्ठा) नसध॰ 43:189.6; 44:193.30)
1918 पचिष्ठा (इज्जत ~) नसध॰ 16:68.30)
1919 पच् पच् नसध॰ 4:14.29)
1920 पछ (= पक्ष) नसध॰ 31:137.26; 35:151.5)
1921 पछिम (पूरुब में उगे ओला सूरुज ~ भर लोकऽ हथ) नसध॰ 27:122.4; 35:151.19)
1922 पछेआ (~ के मलमली में सूरुज के बेमार देह काँप जाइत हल) नसध॰ 27:120.22)
1923 पजना (लोहार के भट्ठी में फार-कुदार पजे लगल हल) नसध॰ 6:28.8)
1924 पजल (~ कैची नियन) नसध॰ 1:1.20)
1925 पट (चित्त तइयो उनके, ~ तइयो उनके) नसध॰ 6:26.11)
1926 पटउआ नसध॰ 7:29.16)
1927 पटकना, पटक देना नसध॰ 33:145.4)
1928 पटघा (~ धरा देना) नसध॰ 7:31.9)
1929 पटना (अइसे काहे कहइत हऽ बाबू जी ? हमरा तो ~ से जादे मन इहईं लगऽ हे ।) नसध॰ 37:158.11)
1930 पटवन नसध॰ 9:41.25)
1931 पटाना (रेहट आउ लाठा चला के पटा लेब) नसध॰ 9:41.26)
1932 पट्टा (मील के चक्का पर बढ़का ~ चढ़ा के मसीन खोल देलक) नसध॰ 29:126.7, 8)
1933 पट्टी (~ बान्हना) नसध॰ 41:181.29)
1934 पट्ठा (सट्ठा तऽ ~) नसध॰ 7:31.12)
1935 पठरु नसध॰ 9:40.3)
1936 पठसाला नसध॰ 8:35.13)
1937 पड़िआइन नसध॰ 2:8.6)
1938 पढ़ना (पढ़े फारसी बेचे तेल, देखो रे किस्मत के खेल) नसध॰ 37:156.13)
1939 पढ़ल-लिखल नसध॰ 11:48.26; 15:67.15; 29:129.10; 41:181.12)
1940 पढ़ुआ (~ लइकन) नसध॰ 20:81.29)
1941 पत बात (तोहनी सब दिन बिन फीस के डागदर से देखैबो करऽ हे आउ ~ में महतो के दोस देहें) नसध॰ 28:125.7)
1942 पत साल (~ नियन उत्साह लोग में नऽ लोक रहल हल) नसध॰ 9:36.28)
1943 पतरा नसध॰ 6:23.11; 18:75.23)
1944 पता (~ चलना) नसध॰ 35:152.13)
1945 पतिवर्त्ता नसध॰ 1:4.1)
1946 पत्तल नसध॰ 9:38.11; 23:94.23)
1947 पत्थल नसध॰ 31:135.12; 36:155.10)
1948 पथिक नसध॰ 49:212.29)
1949 पनघट नसध॰ 4:14.24; 16:71.9; 24:97.5; 41:179.26)
1950 पनचोभा (एक-ब-इक ~ मोरी होवे लगल) नसध॰ 6:27.31)
1951 पनरह नसध॰ 28:124.19)
1952 पनहा (सब के पेट के ~ सब जानऽ हलन) नसध॰ 5:20.30)
1953 पनियाना (मुँह ~) नसध॰ 3:13.19; 31:137.6)
1954 प-प (= पाव-पाव) (महतो के खेत के आलू बड़े-बड़े हो हे, ~ भरके) नसध॰ 33:142.12)
1955 पम्हीं (अभी जवाने तऽ भेल हे । ~ फेंके लगलई हे ।) नसध॰ 17:72.16)
1956 परघट (= प्रकट) नसध॰ 6:26.26; 25:106.21; 29:127.30)
1957 परचा (~ भरना) नसध॰ 22:90.13)
1958 परचार (= प्रचार) नसध॰ 31:136.32; 36:152.29)
1959 परतछ (परतछे) नसध॰ 3:10.8)
1960 परती (ओतना मानी तऽ जमीन ~ हे) नसध॰ 14:64.10, 24, 28; 43:190.6)
1961 परतीत (~ करना) (तू बाबू जी दोसर के कहला पऽ काहे ला ~ करऽ हऽ ?) नसध॰ 14:63.27)
1962 परतूक (~ देना) नसध॰ 1:3.11)
1963 परदछ (= प्रत्यक्ष) नसध॰ 22:91.22; 26:113.29)
1964 परदा (~ उघार होना) (हम तऽ ~ उघार हो गेलियो) नसध॰ 13:57.17)
1965 परना (= पड़ना) (नजर ~) नसध॰ 4:14.4)
1966 परनाम-पाँती नसध॰ 20:81.7)
1967 परब-तेवहार नसध॰ 23:93.21-22)
1968 परमिट नसध॰ 36:152.25)
1969 परम्परा नसध॰ 35:151.1)
1970 परल-परल (= पड़ल-पड़ल, पड़े-पड़े) नसध॰ 12:52.1)
1971 परले-परले (= पड़े-पड़े ही) नसध॰ 14:60.22; 36:153.18)
1972 परवेस (= प्रवेश) नसध॰ 35:151.30)
1973 परसना (हमरा हथवा के परसल भतवा खथुन कइसे ?) नसध॰ 9:38.10)
1974 परसादी नसध॰ 6:28.6)
1975 परसान (= परेशान) नसध॰ 5:17.14; 29:127.14, 16, 129.24, 28)
1976 परहे नसध॰ 6:23.13)
1977 परान नसध॰ 5:22.7)
1978 पराना (ईंटा ~) (ईंटा परायले हे, सिमेंट के इंतजाम महतो जी कर देतन) नसध॰ 27:121.26)
1979 पराना (धूरी ~) नसध॰ 8:31.26)
1980 परानी (= प्राणी) नसध॰ 10:46.12)
1981 परानी (हमनी दू ~ के) नसध॰ 2:7.24)
1982 परापत (= प्राप्त) नसध॰ 10:44.15; 30:133.26)
1983 परिणति नसध॰ 37:161.2)
1984 परिणय नसध॰ 35:151.2; 37:161.2)
1985 परिणाय नसध॰ 35:150.32)
1986 परिवर्त्तन नसध॰ 35:151.11)
1987 परिवार नसध॰ 35:151.2; 36:152.30, 156.9)
1988 परिस्थिति नसध॰ 35:151.10)
1989 परी बिआह नसध॰ 8:33.28, 29)
1990 परीत (आधा से जादे खेत ~ रह जा हे) नसध॰ 37:157.26)
1991 परे (अनुभव से ~) नसध॰ 37:161.5)
1992 परेम नसध॰ 5:19.20)
1993 परेम-परसंग (= प्रेम-प्रसंग) नसध॰ 35:150.31)
1994 परेमी-परेमिका नसध॰ 37:161.3)
1995 परेसानी (= परेशानी) नसध॰ 38:162.19)
1996 परैटिस नसध॰ 26:114.19)
1997 परोहताई नसध॰ 49:211.25)
1998 पलंगड़ी नसध॰ 7:28.22)
1999 पलक (~ नीचे गिरना) नसध॰ 29:130.4)
2000 पवितर (= पवित्तर, पवित्र) नसध॰ 48:208.27)
2001 पवित्तर नसध॰ 14:61.7, 63.19; 29:130.3)
2002 पसरना (पसरल) नसध॰ 35:150.2)
2003 पसारना नसध॰ 6:23.19)
2004 पसीजना (मन ~) नसध॰ 17:73.27)
2005 पसेरी नसध॰ 12:53.28)
2006 पहचना जाना (अब हम तऽ पहचनाइये गेली) नसध॰ 13:57.14)
2007 पहर (अन्हारे के निकलल बिना ~ रात के न लौटथिन) नसध॰ 16:69.22; 35:151.21)
2008 पहिलका नसध॰ 1:2.26; 33:144.12; 46:202.22)
2009 पहिलही नसध॰ 4:15.8; 5:18.10)
2010 पहिलहूँ नसध॰ 5:18.9)
2011 पहिले नसध॰ 8:32.14)
2012 पहुना (दाल-भात घरइता खाय, हत्या लेले ~ जाय) नसध॰ 10:44.25; 37:156.23)
2013 पहुला (आवा के ~) नसध॰ 8:31.23)
2014 पाँख (~ जमना) नसध॰ 14:63.11; 27:122.13)
2015 पाँती (~ लिखना) नसध॰ 35:151.29, 152.9, 14)
2016 पाँव लागी नसध॰ 4:14.7)
2017 पाचक (चटपटी ~) नसध॰ 31:135.10)
2018 पाछे नसध॰ 1:2.31; 41:181.16)
2019 पाटी (= पार्टी) नसध॰ 26:114.13; 30:130.31)
2020 पाड़े नसध॰ 2:8.8)
2021 पान नसध॰ 26:117.5)
2022 पान (= पाँच) (~ सौ के फेरा हो गेल) नसध॰ 25:104.5; 26:117.2)
2023 पानी (एक हाल पनियो भे गेल; ~ चढ़ाना) नसध॰ 9:43.6; 34:146.24; 39:163.32)
2024 पानी-बूनी नसध॰ 13:59.24)
2025 पापड़ (सेवइ, पापड़, तिलौरी, दनौरी, कोहड़ौरी आउ बहुत काम हे जे बइठला में कैल जा सकऽ हे) नसध॰ 39:173.10)
2026 पार (~ होना) नसध॰ 30:132.31)
2027 पारना (सुरुज महतो कान्हा पऽ हर पारले लेले चलल आवइत हलन) नसध॰ 6:28.16)
2028 पारा-पारी नसध॰ 5:18.12-13)
2029 पालो (सुरुज महतो कान्हा पऽ हर पारले लेले चलल आवइत हलन । हाथ से पालो धैले हलन ।) नसध॰ 6:28.16)
2030 पाह (~ लगाना) (नगीना बोल के टिटकार रहल हल - "ठउरे घुर जो बेटा, एक ~ आउ लगा दे ..") नसध॰ 37:158.3)
2031 पाही (~ करना) नसध॰ 6:24.1)
2032 पिंसिन (= पेंशन) नसध॰ 32:138.19)
2033 पिंसिल (= पेंशन) नसध॰ 15:66.28)
2034 पिअराना, पिअरा जाना नसध॰ 32:140.27)
2035 पिआसल नसध॰ 30:133.3)
2036 पिचास (भूत-पिचास) नसध॰ 21:83.21)
2037 पिछड़ल नसध॰ 20:81.16; 28:124.25)
2038 पिछाड़ी (~ में तनी सान मैदान हइन) नसध॰ 16:70.1)
2039 पिछुआ (पतरा आरी पर धान में लुका के ~ खोल के बइठ गेलन) नसध॰ 40:175.29, 176.15, 25; 42:185.23)
2040 पिछुआना, पिछुआ जाना नसध॰ 41:181.16)
2041 पिछुती (तहिना मिसिर के ठकुरवारी के ~ माँस बनलवऽ हल आउ तोहनी दूनो लुका के ओहिजे खैलऽ हल से का कोई नऽ जानवऽ ?) नसध॰ 13:56.28; 34:147.26)
2042 पिटायल (कउची के ढिंढोरा ~ हे रानी ?) नसध॰ 13:56.27)
2043 पिडुरी (उनकर हालत बिगड़ रहल हल । हाथ-गोड़ में पिडुरी चढ़े लगल ।) नसध॰ 39:164.11)
2044 पियाना, पिया देना (बिहारशरीफ के मगही में 'पिलाना', 'पिला देना') (रिंग पिया देली तो तुरते सौ-पचास आ जायत) नसध॰ 31:135.22)
2045 पिराना (कान ~) (बूढ़ी बरजइत हलन कि कान पिरैतो बाकि लइकन काहे ला माने जाथ) नसध॰ 6:27.26)
2046 पिलेग (= प्लेग) नसध॰ 3:9.9)
2047 पिल्लू (~ नियन कबकबाना; वसाइत ~ आउ धुआँइत अदमी; देह में ~ पड़ना) नसध॰ 12:51.10; 25:103.26; 28:125.17; 39:169.13)
2048 पिल्लू-कानर (रोज लोग ~ नियन जनमइत आउ मरइत हथ) नसध॰ 27:119.13)
2049 पिल्लू-पताई (हैजा-मतवाही में तो मुफत मेम इलाज होयत ओकरा में अदमी ~ नियन मर जा हे) नसध॰ 27:121.22)
2050 पी जाना (बिहारशरीफ के मगही में 'पिल जाना') (ऊ रिंग उठा के ओंघड़ौलक तो रिंग एक रोपेआ में जाके पी गेल) नसध॰ 31:135.26, 29)
2051 पीअर (पीअर-पीअर ठाबुस तारा-ऊपरी चढ़ल टर्र-टर्र करइत हलन) नसध॰ 6:27.24)
2052 पीअराना, पीअराय लगना (चउठ के चान पीअराय लगल हल) नसध॰ 16:71.16)
2053 पीछलग्गा नसध॰ 14:60.16, 61.19)
2054 पीछवारा नसध॰ 4:16.3)
2055 पीछाँत (इनसाल नक्षत्र कुछ ~ हल) नसध॰ 9:36.28)
2056 पीछु (बात ~ महतो-महतो के रट लगावऽ हऽ) नसध॰ 27:121.27)
2057 पीछुआ (~ खोल के बइठ जाना) नसध॰ 3:11.10)
2058 पीछुआना (पीछुअवले चलना) नसध॰ 5:22.23)
2059 पीछुआर (पीछुअरवा जनानी मकान में) नसध॰ 3:11.19-20)
2060 पीठिया ठोक (रोहन जइसही घरे पहुँचल कि ~ बुधिया भी आ गेल) नसध॰ 17:73.1)
2061 पीठिये ठोक (= पीठ पीछे ही) नसध॰ 4:15.21)
2062 पीपर (रात खनी तऽ ऊ भूतहा पिपरो हमनी के पहरा दे हे) नसध॰ 8:36.10)
2063 पीयर (हाथ ~ करना, हाथ ~ होना) नसध॰ 5:20.11, 21.24)
2064 पीरा नसध॰ 5:22.12)
2065 पीसल नसध॰ 24:101.9)
2066 पीसल-कूटल (ढेंकी-जाँता के ~) नसध॰ 24:101.8)
2067 पुड़िया नसध॰ 31:135.10)
2068 पुतोह (पुतोहिया, पुतोहियन, पुतहिया, पुतहियन) नसध॰ 1:2.9; 3:11.20, 21)
2069 पुन्न (= पुण्य) नसध॰ 13:59.30; 43:191.4)
2070 पुरधान (जमुनी के भगा के ले गेल आउ आज ~ बनल हे) नसध॰ 22:91.2)
2071 पुरनका नसध॰ 9:37.31; 23:93.19)
2072 पुरनियाँ (बूढ़ ~) नसध॰ 36:153.8)
2073 पुरवइया, पूरवइया नसध॰ 6:25.17; 8:33.5; 22:88.32)
2074 पुरान (गाँव के ~ जमीदार, ~ हो के भी नया विचार रखना, बेद ~) नसध॰ 5:21.11; 8:33.24, 30)
2075 पुरुषार्थ नसध॰ 48:208.9, 10)
2076 पुरुषार्थी नसध॰ 45:197.13)
2077 पूँजीपति नसध॰ 33:144.22)
2078 पूजाना, पूजा देना (= पूरा करना) नसध॰ 5:21.19)
2079 पूरक नसध॰ 35:150.24)
2080 पूरजा (= पुर्जा) (मील के ~ खोलना) नसध॰ 29:126.6)
2081 पूरन (= पूर्ण) (हे माय, हमर हिच्छा ~ करी) नसध॰ 44:194.2, 5)
2082 पूरब नसध॰ 35:149.22)
2083 पूरबा नसध॰ 6:26.3)
2084 पूरुब (~ में उगे ओला सूरुज पछिम भर लोकऽ हथ) नसध॰ 27:122.4)
2085 पूर्वाग्रह नसध॰ 35:151.10)
2086 पेंदी (बिना ~ के लोटा) (नानी टोला के हरिजन तो बिना पेंदी के लोटा हथ) नसध॰ 46:202.20)
2087 पेट में अनाजे नऽ पचना (कहला बिना ~) नसध॰ 1:1.3-4)
2088 पेटकुनिये (~ परना) नसध॰ 5:16.14)
2089 पेड़-बगाद नसध॰ 35:149.30)
2090 पेन्हना नसध॰ 4:15.3)
2091 पेन्हना-ओढ़ना (पेन्ह-ओढ़ के) नसध॰ 25:105.1)
2092 पेन्हाना नसध॰ 25:104.30)
2093 पेन्हावा नसध॰ 25:106.28)
2094 पेरना (पेर खाना) (सब हमरा पेरलही हथ; रघुआ सउँसे टोला के पेर खैलक) नसध॰ 23:96.21; 24:97.18; 45:200.13)
2095 पेराना (तेल ~) नसध॰ 29:126.2)
2096 पेवस्त (खेल में पूरा ~ हो गेल) नसध॰ 26:118.1)
2097 पेसा नसध॰ 6:25.13)
2098 पेसाब नसध॰ 27:122.7)
2099 पैना (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली डंटा देके भूम्हरी में सुता के चुतर पर ~ से सोटवा दे हली; दू ~ देना; दू ~ हन देना; ~ तानना) नसध॰ 34:145.25; 45:199.27, 29, 30, 200.1, 2, 3)
2100 पैरवी नसध॰ 17:73.5)
2101 पैराकू (थकल ~ नियन फेन चाटना) नसध॰ 13:59.18)
2102 पोंगापंथी नसध॰ 6:27.1)
2103 पोखरा नसध॰ 30:133.2)
2104 पोछ (= पूँछ) (~ हिलाना) नसध॰ 9:36.21)
2105 पोछना नसध॰ 3:9.4; 37:159.15)
2106 पोछी (= पूँछ) (कुत्ता के ~ में डंटा बान्हे से का ओकर ~ सोझ होहे ?) नसध॰ 23:96.1; 34:146.10; 37:159.13)
2107 पोठिया (इचना-पोठिया) नसध॰ 24:98.2)
2108 पोता नसध॰ 9:42.30)
2109 पोथी-पतरा नसध॰ 2:8.18)
2110 पोरसन (नानी के बात सुनके सुक्खू ~ उछिले लगल) नसध॰ 13:59.26; 14:61.15)
2111 पोरा (= पुआल) नसध॰ 6:23.28; 8:35.26; 27:118.19, 29)
2112 पोल (~ खुलना) नसध॰ 12:55.13)
2113 पोलदारी नसध॰ 33:145.8)
2114 पोसुईं (~ कुत्ता) नसध॰ 1:5.16)
2115 पोसुवाँ (~ बाघ) नसध॰ 1:5.17)
2116 पौ (~ बारह) नसध॰ 9:41.27)
2117 पौडर-उडर नसध॰ 25:104.29)
2118 प्रघट (= प्रकट) (बरमा जी नेवतइ ~ कैलन) नसध॰ 7:29.28)
2119 प्रचार (~ करना, ~ में आना) नसध॰ 38:161.10, 12)
2120 प्रणय नसध॰ 35:150.32)
2121 प्रतिफलित नसध॰ 37:161.6)
2122 प्रयास नसध॰ 35:152.4)
2123 प्रसासन (जिला ~) नसध॰ 28:122.29; 36:153.21)
2124 प्रस्ताव नसध॰ 49:209.31)
2125 फँसल (तू सच-सच कहिहें, बरमा के बेटी मुखिया के बेटा नगीनवां के साथे ~ नऽ हे ?) नसध॰ 14:60.24)
2126 फक् दे (~ लहर जाना) नसध॰ 29:129.8)
2127 फक्की (जीरवा के दोकान के ~ आउ बरिया से कुछो नऽ पैदा लोक रहल हल) नसध॰ 19:76.1)
2128 फक्-फक् नसध॰ 25:107.22; 29:126.7)
2129 फचाक् नसध॰ 4:14.20)
2130 फजुल नसध॰ 33:144.4)
2131 फटल (~ फराँटी नियन मुँह से हावा निकालइत खदेरन कहलन) नसध॰ 27:118.21)
2132 फटेहाली नसध॰ 10:44.1)
2133 फटेहाली नसध॰ 7:29.2)
2134 फट्-फट् (~ के अवाज) नसध॰ 21:85.17)
2135 फड़फड़ाना नसध॰ 30:134.20)
2136 फड़फड़ाना (पंख ~) नसध॰ 30:131.11)
2137 फतिंगा नसध॰ 43:189.3)
2138 फतुही (~ उड़वले चलना) नसध॰ 23:92.13; 34:145.21; 41:182.1)
2139 फफक फफक के रोना नसध॰ 41:181.10; 42:186.9)
2140 फफकना, फफक उठना नसध॰ 41:181.31)
2141 फर (= फल) (~ के रस) नसध॰ 19:79.17; 30:133.18)
2142 फरक नसध॰ 8:34.30)
2143 फरकोल (गनौरी के बेटिया सुगिया बड़ा ~ निकलल हो । कसबा में रोज पढ़े भी जा हो ।) नसध॰ 40:175.11)
2144 फरज नसध॰ 12:54.27)
2145 फरना (= फलना) (बबूर के पेड़ लगैवऽ तऽ आम फरतवऽ कि कँटे गड़तवऽ) नसध॰ 47:206.15)
2146 फर-फर (~ हावा) नसध॰ 6:26.20)
2147 फर-फूला जाना नसध॰ 40:178.5)
2148 फरल (~ फसल उखाड़े में लाभ हे) नसध॰ 40:178.3)
2149 फरह (अब लड़ के ओहनी से ~ नऽ पयबें) नसध॰ 15:65.7)
2150 फरही (= फड़ही) नसध॰ 19:76.21; 46:204.1)
2151 फराँटी (फटल ~ नियन मुँह से हावा निकालइत खदेरन कहलन) नसध॰ 27:118.21)
2152 फरागत (~ करना) नसध॰ 34:145.14)
2153 फरियाना (हमनी के सब बात फरिया के बता देहूँ) नसध॰ 33:143.4)
2154 फल-मिठाई नसध॰ 49:211.18)
2155 फाँफर (टीन के ~ में, भीड़ तनी ~ पड़ना) नसध॰ 3:11.30, 12.1; 4:15.9)
2156 फाँसी (~ के फंदा) नसध॰ 15:68.6)
2157 फागुन (अब तो रब्बी कटाय के दिन आ गेल हे । भर ~ में कटाय लगत ।) नसध॰ 12:51.28)
2158 फाजिल नसध॰ 22:90.26; 41:183.17)
2159 फाटक नसध॰ 49:211.9)
2160 फाटना (= फटना) नसध॰ 3:9.28)
2161 फार (लोहार के भट्ठी में फार-कुदार पजे लगल हल) नसध॰ 6:28.8)
2162 फारसी नसध॰ 7:30.23; 37:156.13)
2163 फिकिर (~करना; खाय बनावे-खाय के ~) नसध॰ 13:59.5; 46:204.16; 49:210.5)
2164 फिकिर-चिंता नसध॰ 27:119.10)
2165 फिदा (सेवा में ~) नसध॰ 43:189.2)
2166 फिन नसध॰ 1:4.9)
2167 फिनो नसध॰ 1:1.29)
2168 फिफिहिया, फिफिहिआ नसध॰ 5:21.7; 19:76.21; 41:182.20)
2169 फीस (फीस-पइसा) नसध॰ 28:124.25, 26)
2170 फुदकना नसध॰ 9:36.21)
2171 फुरफुराना (फुरफुरा के उठ बइठल) नसध॰ 21:83.15)
2172 फुरसत, फुर्सत नसध॰ 3:11.22)
2173 फुलाना (काँस फुला के बरखा अपन बुढ़ारी के खबर जना देलक नसध॰ 9:36.20)
2174 फुसकना नसध॰ 4:14.4; 6:26.7)
2175 फुस-फुस (रोहन भी नगीना के साथ ~ करइत बरमदा में चल गेल) नसध॰ 16:71.24)
2176 फुसफुसाना नसध॰ 8:34.6)
2177 फुसुर-फुसुर (~ करना) नसध॰ 16:71.23)
2178 फुहड़ (मुँह के ~) नसध॰ 7:31.1)
2179 फूँकना (कस-कस के ~)‍ नसध॰ 29:129.2)
2180 फूटल (एगो ~ जमींदार के बेटी हे आउ एगो मुखिया के बेटा हे) नसध॰ 14:60.26; 28:123.9)
2181 फूटल-टूटल नसध॰ 30:131.3)
2182 फूल नसध॰ 35:151.25)
2183 फूलना, फूल जाना नसध॰ 29:129.4)
2184 फूलाना (फूल लगैबऽ तऽ फूलैतो आउ काँटा रोपवऽ तऽ गड़तो) नसध॰ 6:25.8)
2185 फूस (~ के मकान) नसध॰ 16:69.33)
2186 फेंकाना, फेंका जाना नसध॰ 29:126.8)
2187 फेंकायल (पीठ पर ~ अँचरा) नसध॰ 45:197.30)
2188 फेंकारी (~ भरना) नसध॰ 26:118.13)
2189 फेंटा (~ बान्हना) (नारद ओहनी दिन ~ बान्ह के कसबा दने निकललन) नसध॰ 19:76.26)
2190 फेन (डूबइत के ~ के सहारा भी एगो आसा उपजा देहे) नसध॰ 12:55.28)
2191 फेरना नसध॰ 28:125.1)
2192 फेरा (समय के ~) नसध॰ 7:30.17)
2193 फेराना, फेरा लेना नसध॰ 28:125.5)
2194 फेरी नसध॰ 30:130.23)
2195 फेरी-लदनी (तका हमरे किसमत में ~ लिखल हे) नसध॰ 30:131.5)
2196 फैदा नसध॰ 1:1.18; 37:157.11)
2197 फैलाना (फैलौले हल) नसध॰ 29:129.4)
2198 फैसला नसध॰ 47:205.25)
2199 फोकना, फुकना (= बैलून) नसध॰ 3:12.9; 8:35.5)
2200 फोड़ना नसध॰ 28:125.23)
2201 फोन नसध॰ 28:123.3)
2202 फोफिआना नसध॰ 2:7.28; 4:16.4; 21:83.13)
2203 फोरन नसध॰ 5:17.31)
2204 फोरना (= फोड़ना) (केकरो कदई परावे से आउ कुम्हार के आवा फोरे से पानी होवे लगे तऽ भेल ?) नसध॰ 6:27.2)
2205 फौज नसध॰ 9:43.1; 37:157.20)
2206 बँसवार (बँसवरिया के झोड़ार में) नसध॰ 3:9.21)
2207 बंडी (अब ऊ खादी के धोती आउ ~ पेन्हे लगल) नसध॰ 40:174.2)
2208 बंडील, बंडिल (एक ~ दतवन, एक ~ बीड़ी) नसध॰ 4:14.1; 41:183.15)
2209 बंडोबा (लगल कि कोई ~ ओकरा बरिआरी उड़ाके सुक्खू के मील में पटक देलक) नसध॰ 44:195.20)
2210 बइगन (~-मिचाई) नसध॰ 40:178.1)
2211 बइठक नसध॰ 33:144.27)
2212 बइठताहर नसध॰ 9:39.30)
2213 बइठल नसध॰ 9:39.31)
2214 बइठवेना (सूरुज ई जोजना सुन के एतना खुस भेलन कि बेमारी के हालत में उठके ~ कैलन) नसध॰ 39:173.14)
2215 बइठाना (बइठा के) नसध॰ 26:116.18)
2216 बइठुआ (घरे-घर के मेहरारू ~ में अगरबत्ती बना सकऽ हथ) नसध॰ 39:173.9)
2217 बइदगिरी नसध॰ 12:51.13)
2218 बइसाख नसध॰ 4:15.7; 34:145.11; 39:173.6)
2219 बउराना (बउरायल) नसध॰ 23:93.19)
2220 बउसाव, बवसाव, वउसाव (~चलना, ~ घटना) (अदमी के जब तक ~ चले तब तक हाथ से काम करे के चाही । ~ घट गेला पऽ तऽ दोसर के असरा करही परऽ हे ।) नसध॰ 21:84.4, 5; 23:92.15; 27:118.22, 120.14, 23; 41:183.24)
2221 बकरा-बकरी नसध॰ 26:116.22)
2222 बकरी नसध॰ 27:120.27)
2223 बकवास नसध॰ 25:108.14)
2224 बकसना (अब हमरा बकस दऽ) नसध॰ 14:63.21)
2225 बकसा, बक्सा (ऊ घड़ी लोग बूथ कंटोल आउ ~ चोरावे के हाल नऽ जानऽ हलन) नसध॰ 22:91.19; 28:125.3)
2226 बकार (~ न निकलना) नसध॰ 1:3.24; 4:16.1; 26:114.4; 44:194.11; 45:201.14)
2227 बकुआ (खुरपा-बकुआ) नसध॰ 26:116.23)
2228 बकुचाना (महतो पीठ पऽ दू पसेरी चाउर बकुचौले बरमा जी के दलान पऽ पहुँचलन) नसध॰ 12:54.21; 39:171.25; 46:204.2)
2229 बकुली (~ घुमाना, घेंची में ~ लगाना) नसध॰ 30:133.8)
2230 बकोटना नसध॰ 3:12.23)
2231 बक्-बक् (~ करना) नसध॰ 36:155.29)
2232 बक्सना (जान बक्स देना) नसध॰ 9:41.1)
2233 बखत-बेवखत नसध॰ 42:185.6)
2234 बखान (~ करना) नसध॰ 31:137.1)
2235 बखिया (~ उघरना, ~ उघराय के डरे) नसध॰ 1:4.12; 3:13.23)
2236 बखेड़ा नसध॰ 5:21.16; 37:158.29)
2237 बगल नसध॰ 36:155.9)
2238 बगुला-बगुली नसध॰ 40:178.26)
2239 बचना (बच के रहना) नसध॰ 37:160.28)
2240 बचल नसध॰ 10:43.26)
2241 बचाना नसध॰ 30:133.15; 38:161.24)
2242 बछर, बच्छर (गाँव पऽ गेला आज कै बच्छर हो गेल हे) नसध॰ 5:22.21; 8:35.12; 20:80.19; 25:103.23)
2243 बजर (~ परना) नसध॰ 30:133.3)
2244 बजरनियाँ (जहिना से सुक्खू के मील खदेरन के दू ~ देलक हे तहिना से कै आदमी के गमछा इया धोती के खूँट पट्टा मेम बझ गेल हे) नसध॰ 32:138.1)
2245 बजरमूठ (~ पकड़ले समझाना) नसध॰ 38:163.12, 15)
2246 बजार नसध॰ 1:5.20)
2247 बजारना (= बजाड़ना) (अंगना में खड़ाउ बजार-बजार के गरजे लगलन) नसध॰ 23:96.21)
2248 बझना (अरती पूजा में बझ गेल होयत) नसध॰ 10:46.8; 13:56.2; 42:184.27)
2249 बझाना (बात में ~; मछरी ~) (रोझना तोरा बात में बझौले हलउ) नसध॰ 23:94.27; 31:136.6; 40:175.14, 176.17; 42:185.10)
2250 बटइया नसध॰ 6:23.23)
2251 बटोरना नसध॰ 41:181.24)
2252 बड़ (के ~ के छोट) नसध॰ 29:128.14)
2253 बड़का (बड़कन) नसध॰ 2:7.21)
2254 बड़जना नसध॰ 3:10.10)
2255 बड़जाना नसध॰ 21:86.23, 26)
2256 बड़ी (~ कहला सुनला पऽ) नसध॰ 5:22.18)
2257 बढ़ (= बड़ा) (तोरा से दस बरस ~ हियो) नसध॰ 7:29.9)
2258 बढ़ंती नसध॰ 24:100.12, 13)
2259 बढ़का (= बड़का, बड़ा) नसध॰ 19:77.7; 47:204.23)
2260 बढ़ना (अगाड़ी बढ़लन तो देखइत हथ कि ..) नसध॰ 34:148.6)
2261 बढ़नी (खेत के आरी पर बरखा में झार बड़े बड़े हो जा हे, ओकर ~ बन सकऽ हे) नसध॰ 39:173.8)
2262 बढ़ही नसध॰ 6:28.8)
2263 बढ़ाई (= बड़ाई) नसध॰ 7:29.12)
2264 बढ़िया नसध॰ 7:31.2)
2265 बतकही नसध॰ 6:26.3; 22:90.10; 26:115.1; 41:179.26)
2266 बताना, बतावल करना नसध॰ 37:159.5)
2267 बतिआना नसध॰ 3:9.20; 29:129.20)
2268 बती (~ जराना) नसध॰ 35:151.27)
2269 बथान नसध॰ 14:64.4)
2270 बदमासी (पेट के ~) नसध॰ 14:63.14, 15)
2271 बदरी (~ कजराना; ~ कहँऊ सूरुज के छिपा के रात कर सकऽ हे ?) नसध॰ 6:25.18; 48:208.4)
2272 बदलना नसध॰ 35:151.11)
2273 बदलाम (= बदनाम) नसध॰ 42:186.13, 16)
2274 बदी (नेकी ... ~) नसध॰ 38:161.16)
2275 बदौलत नसध॰ 40:177.10)
2276 बधार (राते के मरल गाँव में नया जिनगी आ गेल हल जे ~ तक पसर गेल हल) नसध॰ 6:28.5; 33:145.4)
2277 बन (= बन्द) (केवाड़ी ~ करना) नसध॰ 4:15.19, 16.2, 4)
2278 बनरघुड़की नसध॰ 3:13.21)
2279 बनरी नसध॰ 38:163.3)
2280 बनल नसध॰ 8:34.6)
2281 बनवल (नानी के ~ गाँव) नसध॰ 22:91.1)
2282 बनावल (बात ~ छोड़ऽ; {बिहारशरीफ के मगही में} "बात बनावे ल छोड़ऽ" ) नसध॰ 8:32.6)
2283 बनिया (कल्हे बनिया आजे सेठ हो गेले रे ?) नसध॰ 11:50.31)
2284 बनियार (जमीदार के दमाद आउ खेत में बनियार के साथे चउकी देवे ? हे तो आखिर कोइरीये नऽ ?) नसध॰ 37:158.10)
2285 बन्हउवा (~ लाठी) नसध॰ 45:199.17)
2286 बन्हन (~ में बन्हना) नसध॰ 37:159.25)
2287 बन्हना (बन्हल) नसध॰ 3:10.12)
2288 बन्हाना, बन्हा जाना नसध॰ 19:77.20)
2289 बन्हाना, बन्हा जाना नसध॰ 42:184.16)
2290 बबुआ नसध॰ 9:40.20; 29:128.25)
2291 बम-बम (~ होना) (बेगारी में तोरा ओहनी 'भगत जी' कह देकथुन बस ~ हो गेलऽ) नसध॰ 22:88.14)
2292 बर (भूतहा ~ तर; ~ से लटकल बरहोर) नसध॰ 2:8.4; 40:175.29)
2293 बरख (= वर्ष) (हमर खनदान से आउ ईसरी के खनदान से बरखन लड़ाई चलल) नसध॰ 30:134.2)
2294 बरखना नसध॰ 6:26.25-26)
2295 बरखा नसध॰ 6:23.16; 39:173.8)
2296 बरखाना (बइसाख घर-घर में आग बरखा के चल गेल) नसध॰ 35:149.1)
2297 बरजना (बूढ़ी बरजइत हलन कि कान पिरैतो बाकि लइकन काहे ला माने जाथ) नसध॰ 6:27.25; 14:62.11)
2298 बरत नसध॰ 29:128.11)
2299 बरना (खीस ~, हँसी ~, ढिबरी ~) नसध॰ 1:3.24; 4:14.17; 7:30.30; 5:16.14; 16:70.11)
2300 बरबाद (~ करना) नसध॰ 31:137.27)
2301 बर-बेमारी नसध॰ 27:121.9)
2302 बरमदा (= बरामदा) नसध॰ 16:71.25)
2303 बरमा (= वर्मा) (~ के बेटी) नसध॰ 5:19.11, 19)
2304 बरस (= वर्ष) नसध॰ 7:30.1)
2305 बरहा नसध॰ 9:42.24)
2306 बरहोर नसध॰ 40:175.29, 31, 176.6, 10, 11, 177.25, 178.21, 29, 31, 179.8; 46:202.10; 49:211.5)
2307 बराना (खीस ~) नसध॰ 1:2.27)
2308 बराबर (= हमेशा) नसध॰ 22:92.1; 38:161.22)
2309 बरियार नसध॰ 40:178.7)
2310 बरियारी नसध॰ 3:13.18; 8:33.13; 23:95.26)
2311 बरिरारी (? बरियरी) (~ बिआह देना) नसध॰ 37:160.7)
2312 बरी (नीन के बरिया खाना; बेसन के बनावल बरी; ~ पारना) नसध॰ 23:96.23; 41:183.18, 21)
2313 बरोबर (कइसन ~ वेवहार करऽ हथ; अब हमनी सब ~ हो गेली हे) नसध॰ 23:94.22, 30)
2314 बरोबर (हमरो ललसा ~ रहलो कि ...; दू अदमी ~ खटइत हलन ) नसध॰ 5:21.30; 27:122.13; 42:184.22)
2315 बरोबरी नसध॰ 1:2.15)
2316 बल नसध॰ 36:153.22)
2317 बलुक नसध॰ 3:10.11; 42:185.1, 187.5)
2318 बवंडर (विचार के ~ में उड़िआय लगना) नसध॰ 38:162.19; 42:186.18)
2319 बवले (मुँह ~ निगलना) नसध॰ 12:51.21)
2320 बवसाय (खदेरन के कुछ ~ नऽ हल । से ऊ सबके पीछे में सटक के बइठ गेल आउ सुने लगल; अकिल बुध तऽ हे नऽ बवसावो थक गेल हे) नसध॰ 9:41.14; 11:48.20)
2321 बवसाव नसध॰ 24:100.20)
2322 बवाँरी (ओकर ~ आँख भी फरकइत हल) नसध॰ 39:167.14)
2323 बस (= वश) (अपन ~ में होना) नसध॰ 38:162.31)
2324 बसवरी (भूतहा ~) नसध॰ 3:12.16)
2325 बसवाड़ी नसध॰ 4:15.4; 48:208.19)
2326 बसाना, बसाय लगना (अइसे काहे बोलऽ हे टेनिया के माय । उनकर देह पर गेलइन हे तब हम बसाय लगली हे ?) नसध॰ 41:180.11, 181.21)
2327 बसायल (घरे-घरे ~ हो । जब ऊपरही के लोग बह बिला गेलन तऽ हमनी के का गतान हो ।) नसध॰ 16:69.14)
2328 बसिंदा नसध॰ 22:87.21)
2329 बसिंदा (हम तो ओहू गाँव के ~ नऽ हियो) नसध॰ 12:52.18)
2330 बसुला (कल से सब कमासुत लोग ओड़िया, कुदारी, कड़रनी, बसुला लेके अस्पताल के जमीन पर जुट जो) नसध॰ 27:121.25)
2331 बहकना, बहक जाना नसध॰ 38:163.19)
2332 बहर भूईला जाना नसध॰ 1:5.15)
2333 बहरभूई नसध॰ 3:10.15; 11:50.12; 14:62.3)
2334 बहराना (बहरा देना) नसध॰ 1:6.11)
2335 बहरी (= बाहर) नसध॰ 38:162.30; 41:179.22, 181.30)
2336 बहरीये (= बाहर ही) नसध॰ 3:11.18)
2337 बहादूर नसध॰ 8:34.11)
2338 बहादूरी नसध॰ 8:34.10)
2339 बहाने (ओकरे ~) नसध॰ 32:140.6)
2340 बहार नसध॰ 26:116.8)
2341 बहारना नसध॰ 1:5.13)
2342 बहिला (तोरा एको हो कि बहिले हें ?) नसध॰ 25:106.17)
2343 बाँढ़ (ओहनी के मरद ~ बनल चलऽ हथ आउ नानी टोला के हरजन के नेकलाइट बता के तंग करइत हथ) नसध॰ 46:203.12)
2344 बाँस नसध॰ 9:42.24)
2345 बाइज्जत नसध॰ 48:207.12)
2346 बाकि (= लेकिन) नसध॰ 1:1.24)
2347 बाकी (अब पहर भर रात से जादे ~ न हे) नसध॰ 35:151.21)
2348 बाघ (= बाग) (सउँसे गाँव चूटी नियन ~ में रेंगे लगल) नसध॰ 6:28.11; 8:33.20)
2349 बाघ (बाघ हो जाना) (मतारी दू पइसा ला दिनभर झूठ-सच करइत रहऽ हई आउ बेटा बाघ हो गेलई हे) नसध॰ 12:55.7)
2350 बात (~ लोकना, ~ उठना, मुँह के ~ छिनना) नसध॰ 6:24.11; 29:127.26, 29; 43:191.1)
2351 बात (माँईं के ~, ऊ एगो बीड़ी पीतो आउ भागतो; अरे रोझन के ~, अब मुखिया आउ सूरज महतो के छोड़ के हमरा कउन पूछऽ हे; भइया के ~, अब ओखरी में कपार धर देली तब एक चोट परे इया सौ चोट परे; रग्घू भाई के ~, हम जल्दीय कसबा छोड़के कलकत्ता जयबो; जीरवा के ~, अब तो उनखा नया जनम हो गेलइन हे; नेता जी के ~, नानी टोला सउँसे एक हे) नसध॰ 3:13.1; 9:37.29; 12:52.7; 17:72.20; 21:83.18; 26:114.24; 33:142.29; 39:169.8, 170.7, 172.7)
2352 बातचीत नसध॰ 37:159.20-21)
2353 बाती (जीवन ~) नसध॰ 35:151.14)
2354 बादर नसध॰ 6:26.4)
2355 बाधक नसध॰ 35:150.18)
2356 बाध-बधार नसध॰ 35:149.30)
2357 बान (= बाण) (एक बान से दूगो चिरई मारल चाहइत हे) नसध॰ 42:186.12)
2358 बान (लइकइया के ~) नसध॰ 8:32.1)
2359 बानी (~ के अमरीत टपकना) नसध॰ 27:120.17)
2360 बान्हना नसध॰ 3:9.2; 5:21.21; 37:159.12)
2361 बान्हना-छान्हना (बान्ह छान्ह के) नसध॰ 37:159.19)
2362 बाप-दादा नसध॰ 9:37.19)
2363 बाबा (~ अम्बेदकर) नसध॰ 22:87.21)
2364 बाबूजी नसध॰ 29:129.12)
2365 बामी (~ मछरी) नसध॰ 20:80.11)
2366 बाया नसध॰ 6:25.17)
2367 बायाँ (~ हाथ) नसध॰ 36:155.2)
2368 बार (= बाल) (कपार के ~) नसध॰ 17:74.12; 19:76.16)
2369 बारह (~ इंच) नसध॰ 30:133.22)
2370 बारी नसध॰ 5:19.18; 23:95.23)
2371 बालटी (बालटी-डोरी) नसध॰ 2:8.19)
2372 बाल-बच्चा नसध॰ 6:24.2; 26:116.17)
2373 बाला (~ पर पहुँचे में तनी देरी लग जा हल । गाँव से मील भर ला दूरी परऽ हल ।) नसध॰ 41:179.29, 31; 43:143.18)
2374 बावाँ (ई काम तऽ ~ हाथ के खेल हे) नसध॰ 14:61.24)
2375 बावाँ-दहिना (~ के खेल) नसध॰ 31:135.22)
2376 बासी (~ रोटी; कसबा जाय के बेरा हो गेलो । राते के ~ खा ले आउ जो ।) नसध॰ 17:73.31; 30:132.17)
2377 बाहर (~ आना, ~ बोलाना) नसध॰ 36:153.7, 19)
2378 बिआ-उआ नसध॰ 6:23.16)
2379 बिआना नसध॰ 3:10.5)
2380 बिआ-बाल नसध॰ 8:31.28)
2381 बिआह (~ करना, ~ देना) नसध॰ 5:19.12; 8:32.23)
2382 बिआहल (बिन ~ बेटा-पुतोह) नसध॰ 38:161.9)
2383 बिकना (आज जूतवा नऽ बिकलवऽ ?) नसध॰ 10:43.25; 26:116.20)
2384 बिकरी नसध॰ 31:137.1)
2385 बिख (= विष) (~ नियन लगना, ~ बुनना, ~ बुझाना) नसध॰ 37:156.20; 39:165.31, 166.3; 45:200.11)
2386 बिगड़ना, बिगड़ जाना नसध॰ 25:106.3)
2387 बिछल-बिछल (~ गारी देना) नसध॰ 6:26.31)
2388 बिजली नसध॰ 8:31.19)
2389 बिजुली नसध॰ 13:59.28; 28:123.6; 36:152.17; 41:180.28)
2390 बिदा (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.14)
2391 बिदुकाना (ऊ रोयल नियन ठोर बिदुकौले रोहन से गिड़गिड़ायल) नसध॰ 26:115.9)
2392 बिदोरना (दाँत ~) नसध॰ 22:91.24)
2393 बिन (~ जबाबे देले, ~ पूछले कहे लगना, ~ बिआहल) नसध॰ 4:14.8; 5:21.27; 38:161.9)
2394 बिरबिराना (बिरबिराइत भागना) नसध॰ 14:63.25)
2395 बिरहा नसध॰ 26:115.22, 116.1)
2396 बिराना (मुँह ~) नसध॰ 30:133.7)
2397 बिरी-बिरी (~ भागना) नसध॰ 30:133.11)
2398 बिलगाव नसध॰ 35:150.15)
2399 बिलाई (घर-घर के ~) नसध॰ 1:5.17; 16:71.11)
2400 बिलाना, बिला जाना (सपना ~) नसध॰ 2:8.18; 29:129.9)
2401 बिलार (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.14)
2402 बिलाला (हमर लइकन ~ होयतन तऽ अपनहूँ के दुख होयत) नसध॰ 36:154.26)
2403 बिलोक (= ब्लॉक) नसध॰ 22:90.12)
2404 बिसकूट (बिसकूट-लेमोचूस) नसध॰ 30:130.16)
2405 बिसवा मित्तर (= विश्वामित्र) नसध॰ 5:19.23)
2406 बिसवास नसध॰ 6:25.4)
2407 बिसुन (~ भगवान) नसध॰ 5:19.27)
2408 बिसेख (= विशेष) नसध॰ 42:185.9)
2409 बिस्टी नसध॰ 6:24.15)
2410 बिहन-बाल (एक हदाका चू जाय तऽ ~ हो जाय) नसध॰ 6:25.18)
2411 बिहनही नसध॰ 9:42.23)
2412 बिहने नसध॰ 2:8.10)
2413 बिहने-साँझ (~ जाँता पिसना) नसध॰ 43:191.18)
2414 बिहान नसध॰ 3:12.21; 14:61.30)
2415 बीघा (बीस ~ खेत) नसध॰ 9:39.4)
2416 बीच-बिचाव नसध॰ 11:50.27)
2417 बीच-बिचाव नसध॰ 23:95.9; 24:97.20)
2418 बीच-विचाव (~ करना) नसध॰ 43:192.8)
2419 बीछल (= बिछा हुआ) नसध॰ 10:45.1)
2420 बीछल-बीछल (~ गारी देना) नसध॰ 46:204.9)
2421 बीट नसध॰ 40:178.25)
2422 बीड़ी नसध॰ 20:81.30)
2423 बीता (= बित्ता) नसध॰ 3:9.28)
2424 बीन नसध॰ 32:140.2)
2425 बीया, बीआ (= बीज) नसध॰ 24:102.25, 27)
2426 बीस नसध॰ 37:157.19)
2427 बुक (एक ~ मिचाई के बुकनी आग में डाललक) नसध॰ 9:41.3)
2428 बुकनी (मिचाई के ~) नसध॰ 9:39.29)
2429 बुझना (हमरा एतना कमजोर बुझऽ हऽ ?) नसध॰ 27:120.32)
2430 बुझाना (तोरा का बुझा हो ?; दुख ~) नसध॰ 12:54.16; 27:120.6)
2431 बुझाना (बुझौनिया का बुझावइत हें खदेरन, खुलासा कह न) नसध॰ 12:55.1)
2432 बुझौनी (बुझौनिया का बुझावइत हें खदेरन, खुलासा कह न) नसध॰ 12:55.1)
2433 बुढ़उ नसध॰ 3:12.24; 29:128.27)
2434 बुढ़वा नसध॰ 9:40.1)
2435 बुढ़ारी नसध॰ 1:6.7; 3:12.26; 29:129.2; 37:159.4; 38:163.9; 41:184.7)
2436 बुढ़िया नसध॰ 8:34.1; 41:181.19)
2437 बुतना, बुत जाना नसध॰ 27:118.21)
2438 बुतरु नसध॰ 25:105.23)
2439 बुद्धू (देहाती ~) नसध॰ 25:106.20)
2440 बुध (= बुद्ध) नसध॰ 6:25.31)
2441 बुध (= बुद्धि) नसध॰ 24:102.28)
2442 बुध (= बुद्धि) (दू हूर्रा में बुधिया ठीक हो जतई हल) नसध॰ 12:55.11)
2443 बुधगर नसध॰ 11:48.2)
2444 बुनना (बिआ ~) नसध॰ 6:23.16)
2445 बुरुस (= ब्रश) नसध॰ 25:104.32)
2446 बूट, बूँट नसध॰ 3:13.7; 33:145.2)
2447 बूढ़ नसध॰ 9:42.18)
2448 बूढ़-ठूढ़ नसध॰ 7:30.13)
2449 बूढ़-पुरनिया नसध॰ 36:155.4; 41:182.9-10)
2450 बूढ़ा नसध॰ 3:12.20)
2451 बूढ़ा-बूढ़ी नसध॰ 38:163.9)
2452 बूढ़ामानी (गते-गते गाँव के ~ पहुँचे लगलन) नसध॰ 9:39.20)
2453 बूढ़ी नसध॰ 4:14.28)
2454 बून (लेहू के टपकइत ~, एको ~ पानी न बरसल)) नसध॰ 2:7.19; 6:23.9)
2455 बेंग नसध॰ 6:23.15; 35:149.23)
2456 बेआपना (= व्यापना) नसध॰ 48:207.16)
2457 बेइज्जत नसध॰ 5:18.13)
2458 बेकति (= व्यक्ति) नसध॰ 13:59.12; 23:93.22)
2459 बेकहल (~ निकल जाना) नसध॰ 18:74.26)
2460 बेकार नसध॰ 33:144.2; 35:151.32)
2461 बेकूफ (= बेवकूफ) नसध॰ 42:187.19)
2462 बेखदीबदी (~ के गारी देना) (बूढ़ हो गेली हे तो तू ~ के गारी देबे ?) नसध॰ 41:180.26)
2463 बेखैले (~ सुत जाना) नसध॰ 38:163.7)
2464 बेगारी नसध॰ 12:51.11; 22:88.13; 39:164.25; 40:174.14)
2465 बेचना (पढ़े फारसी बेचे तेल) नसध॰ 7:30.23; 37:156.13)
2466 बेचारी नसध॰ 29:127.10)
2467 बेजाय, वेजाय (~ का बकइत ही जीरवा) नसध॰ 21:84.8, 87.4; 40:174.11; 41:183.23)
2468 बेटा नसध॰ 7:30.21)
2469 बेटी नसध॰ 7:29.32)
2470 बेतहास नसध॰ 48:208.13)
2471 बेताब नसध॰ 42:185.9)
2472 बेपढ़ल नसध॰ 15:67.30)
2473 बेपढ़ल नसध॰ 25:107.15; 43:190.8)
2474 बेपार (= व्यापार) नसध॰ 36:155.31; 38:162.6)
2475 बेबनौले (ऊ ~ खैले जाके खटिया पर सुत गेल) नसध॰ 44:194.32)
2476 बेमाथ (~ के फौज) नसध॰ 23:92.24)
2477 बेमार नसध॰ 5:16.21, 23; 39:165.19, 171.3)
2478 बेमारी (= बीमारी) नसध॰ 19:76.1; 34:146.26)
2479 बेमारी-हेमारी (पटना में ऊ रोज बेमारे रहऽ हलन आउ जहिना से इहाँ अयलन हे सब ~ भाग गेल हे) नसध॰ 37:158.18)
2480 बेमेल नसध॰ 35:150.29)
2481 बेयान नसध॰ 1:2.29)
2482 बेयार नसध॰ 7:30.17)
2483 बेयालिस नसध॰ 29:126.28)
2484 बेर (~लुकलुकाना; किरिंगे फूटे से ~ डूबे तक) नसध॰ 3:11.21; 14:62.21; 30:134.13)
2485 बेरा (करे के ~, मरे के ~) नसध॰ 2:7.25; 5:17.8; 49:212.30)
2486 बेवस्था (एगो-दूगो के तोड़े से कहीं हजारन बरस के ~ टूटऽ हे ?) नसध॰ 37:158.31)
2487 बेवहार (~ के बात कहना) नसध॰ 37:161.1; 38:162.7)
2488 बेवाय (ओकर गोड़ में ~ फाटल हल) नसध॰ 10:45.26)
2489 बेविचार (= व्यभिचार) नसध॰ 25:107.31, 108.1)
2490 बेविचार (= व्यभिचार) (बेला नर्स हे कि रंडी हे ? गाँव में ~ फैला के छोड़ देलक हे ।) नसध॰ 46:203.11)
2491 बेस नसध॰ 5:18.17)
2492 बेसन (बेसन के बनावल बरी) नसध॰ 41:183.18)
2493 बेसबरी नसध॰ 48:208.24)
2494 बेहरी (हमनी ~ करके खरचा देबउ; बेटा, ~ लगाके एसो बरसात के पहले इस्कूल बना दे)) नसध॰ 13:58.30, 59.30)
2495 बेहाल (अफीम बिना/ ला ~ होना) नसध॰ 3:12.24, 27)
2496 बैर (बैर-भाव) नसध॰ 35:149.6)
2497 बैलगाड़ी नसध॰ 26:115.19; 30:130.25)
2498 बोझढोहा (ओने खेत में रोपनी धानो रोपऽ हलन आउ ... से कबरिया आउ ~ के खुस कैले रहऽ हलन) नसध॰ 24:100.24)
2499 बोझना (निसाना बोझ के फेकना) नसध॰ 31:136.10)
2500 बोझा (= बोझ) नसध॰ 47:206.9)
2501 बोड (= बोर्ड) नसध॰ 25:107.30)
2502 बोड़ा नसध॰ 3:11.5)
2503 बोथा (बहरी से जादे ठंढायल आवइत हऽ, सीत में सउँसे गोड़ ~ हो गेलवऽ हे) नसध॰ 27:119.6)
2504 बोरसी (रोझनी ~ लान के उनकर सउँसे देह सेके लगल) नसध॰ 27:120.26)
2505 बोरा (तोरी-तीसी के ~) नसध॰ 29:126.3)
2506 बोरिया बस्तर (~ उठा देना) नसध॰ 3:12.30-31)
2507 बोल (~ काटना) नसध॰ 24:97.13; 30:132.28)
2508 बोलना-बतिआना (बोले-बतिआय लगना) नसध॰ 39:166.20)
2509 बोलल-चालल नसध॰ 8:32.26-27)
2510 बोलाना (बोलौले आना) नसध॰ 37:157.30)
2511 बोली (~ चूआना) (तू पहिले देवास लगा के सब के आँख में धूरी झोकऽ हलें तब बात न निकलऽ हलउ आउ आज हम गलीय-गलीय रटऽ ही तो दू सेर चाउर मिलऽ हे तऽ घूमा के हमरा पर बोली चूआ रहले हें) नसध॰ 27:120.9)
2512 बौध (= बौद्ध) नसध॰ 6:25.30)
2513 बौना नसध॰ 36:152.21)
2514 ब्रह्म बाबा नसध॰ 11:50.6)
2515 भंग (तपस्या ~ करना) नसध॰ 37:160.27)
2516 भंजौठी (~ भाँजना) नसध॰ 21:87.2)
2517 भंटा नसध॰ 26:114.21)
2518 भइस (= भैंस) (जेकर लाठी ओकर ~) नसध॰ 4:14.9, 12; 27:122.1)
2519 भइसासुर नसध॰ 4:14.10)
2520 भउजाई नसध॰ 9:43.9)
2521 भक् दे (धुआँइत आग ~ लहर उठल) नसध॰ 19:77.14; 44:195.27)
2522 भक्तिन नसध॰ 5:17.8)
2523 भक्-भक् (गली-गुची ~ इंजोर हो गेल) नसध॰ 35:149.30)
2524 भगत नसध॰ 14:60.12)
2525 भगत-गुनी नसध॰ 13:56.25)
2526 भगवान (~ बुद्ध के मूरति बन जाना) नसध॰ 38:163.24)
2527 भगाना (एकरा हिआँ से जल्दी भगाव) नसध॰ 29:127.8; 41:181.5)
2528 भगाना, भगा देना नसध॰ 33:142.9)
2529 भटजुग, भठजुग, भठयुग नसध॰ 8:34.22, 23; 16:69.9; 30:133.21)
2530 भडँती (?) नसध॰ 26:117.9)
2531 भड़काना नसध॰ 37:156.25)
2532 भड़भड़ाना नसध॰ 3:13.9)
2533 भड़भड़िया (~ नानी आज बड़ा गम्भीर हल) नसध॰ 15:67.8)
2534 भड़सार (चूल्हा ~ में जाना) नसध॰ 23:96.12)
2535 भड़ुवा नसध॰ 42:186.16)
2536 भतरछोड़नी नसध॰ 1:2.10)
2537 भतार नसध॰ 1:2.1)
2538 भदई (पानी के कोई रंगत न हे, धान-भदई तऽ गेबे कयल, रबीओ चल जायत) नसध॰ 9:38.24)
2539 भदई-खरीफ नसध॰ 9:41.18)
2540 भद्दे (= भद दे) (अकास से ~ जमीन पर गिरना) नसध॰ 44:195.26)
2541 भनक (~ परना, ~ मिलना) नसध॰ 7:30.5; 14:63.10; 30:131.27)
2542 भभकना, भभक जाना (नानी सुन लेलक आउ भभक गेल; आग भभक गेल) नसध॰ 1:2.17; 27:119.2; 27:120.6; 49:210.29)
2543 भभकाना (तोहनी से आग न लहरतो, लाव हम दू फूँक में भभका दे हियो) नसध॰ 27:118.28)
2544 भभिस, भभीस (= भविष्य) नसध॰ 14:60.1)
2545 भभूत नसध॰ 9:42.29)
2546 भर (आज ~) नसध॰ 3:12.21)
2547 भरनठ नसध॰ 6:25.4; 23:94.17, 18; 27:122.3)
2548 भरनष्ट नसध॰ 42:187.23)
2549 भरना (खानल गड़हा में गिर गेल जेकरा में पानी भरल हल) नसध॰ 31:136.13)
2550 भरभराना (भरभरा के खड़ा हो जाना; मिसिर, बरमा के छोड़ के भरभरा के सब हाथ उठ गेल) नसध॰ 1:1.2; 9:42.5; 45:199.16)
2551 भरम (= भ्रम) नसध॰ 11:49.5; 35:150.24; 38:163.13)
2552 भरमाना नसध॰ 12:51.15)
2553 भरमार नसध॰ 35:150.30)
2554 भरल नसध॰ 29:126.4)
2555 भरल-पूरल नसध॰ 35:150.29)
2556 भला नसध॰ 22:88.15; 38:162.12)
2557 भलाई नसध॰ 34:145.27; 35:151.31)
2558 भला-बुरा नसध॰ 38:163.23)
2559 भवह (~ नऽ हलऽ, छुआ गेलऽ कि नऽ ?) नसध॰ 21:86.21)
2560 भविस (= भविष्य) नसध॰ 37:160.29)
2561 भाँय-भाँय (अब तक गरीब-गुरबा के बेटा-बेटी रहतो हल तऽ सउँसे गाँव में ~ हो जइतो हल) नसध॰ 14:60.26; 16:69.1)
2562 भाई-बंधु नसध॰ 37:157.22)
2563 भाखन (= भाषण) नसध॰ 9:41.17)
2564 भाखल (जान ~ होना) (भूतहा मील में कोई आटा पिसावे न जाय, न तोरी तीसी कोई पेरावे, जेकर जान ~ होय ओही जाय) नसध॰ 32:138.7)
2565 भाग (= भाग्य) (जेकरा ~ में जे रहऽ हे ओही हो हे) नसध॰ 5:18.24; 6:24.15)
2566 भागना, भाग जाना नसध॰ 28:125.25)
2567 भागसाली (= भाग्यशाली) नसध॰ 25:107.6)
2568 भात (हमर जत गेल आउ भातो न मिलल) नसध॰ 23:95.27; 29:129.31)
2569 भादो (भरला ~ सुखला जेठ) नसध॰ 6:24.30)
2570 भार (~ परना) नसध॰ 27:120.30)
2571 भारी (~ गलती कर देना) नसध॰ 38:163.26)
2572 भाव (अहंकार के ~) नसध॰ 35:150.16)
2573 भावी (~ संकेत) नसध॰ 38:161.20)
2574 भिंजना (भिंजल भूसा) नसध॰ 6:27.22; 37:159.14)
2575 भिखमंगा, भीखमंगा नसध॰ 6:24.11; 8:34.30)
2576 भिजुन नसध॰ 5:19.19; 37:159.14; 44:192.21)
2577 भिनसार (भिनसरवे से) नसध॰ 3:10.18)
2578 भिर नसध॰ 5:16.22)
2579 भिरु, भिरू नसध॰ 1:3.9; 3:9.1)
2580 भिरूआ (ओहनी के ~ गेला पर मिसिर जी पूछलन) नसध॰ 43:190.22)
2581 भी (= भिर, भिरु) (ऊ ताव में मिसिर जी भी पहुँचल आउ उनका गरिआवइत सीधे चमटोली पहुँच गेल) नसध॰ 14:63.30)
2582 भींजाना नसध॰ 1:3.2; 3:9.21)
2583 भीख (~ माँगना) नसध॰ 37:157.7)
2584 भीड़ नसध॰ 36:153.15)
2585 भीतरी नसध॰ 29:128.19)
2586 भीती (गेठरी से जूतन के खोल के ~ में गाड़ल कांटी में टांगे लगलन) नसध॰ 10:43.24)
2587 भीर (= भीड़) नसध॰ 6:28.1)
2588 भुँजना (मछरी ~) नसध॰ 29:129.32; 36:156.10)
2589 भुँजिया (~ आउ अँचार) नसध॰ 32:140.33)
2590 भुइयाँ नसध॰ 32:138.28)
2591 भुक (धुआँइत आग तनी ~ से लहरल) नसध॰ 27:118.20)
2592 भुकभुकाना नसध॰ 28:123.7)
2593 भुनभुनाना नसध॰ 3:10.14)
2594 भुरकुसनी (मारके ~ कर देना) नसध॰ 1:5.9; 45:199.19-20)
2595 भुला जाना नसध॰ 5:21.26; 37:157.20)
2596 भुलायल नसध॰ 27:120.12; 41:184.8, 9)
2597 भुसड़ी (नहर पर बेर लुकलुकाय लगल हल । ~ एतना उड़-उड़ के लोग के देह पर गद-गद बइठ रहल हल कि उहाँ अब ठहरना मोसकिल हो रहल हल ।) नसध॰ 30:134.13)
2598 भुसड़ी (पहिला पानी से ~ आउ दीआँ निकल के सगरो छत पर उड़इत हलन) नसध॰ 35:149.24, 25)
2599 भुहाना, भुहा जाना (अबरी रग्घू के सब तरक भुहा गेल आउ जमुना के कुहरले नियन बोलल) नसध॰ 37:157.28)
2600 भूअर ( ~ देह) नसध॰ 3:12.22)
2601 भूअर (छोटे-छोटे ~ आख ओली) नसध॰ 16:69.5)
2602 भूइयाँ नसध॰ 35:151.25)
2603 भूख-पिआस, भूख-पियास नसध॰ 28:122.25; 32:140.1)
2604 भूखा (भूखे मरना) नसध॰ 37:157.9)
2605 भूत (~ नियन रहना) नसध॰ 5:22.5)
2606 भूतनी नसध॰ 11:48.31)
2607 भूतनी नसध॰ 9:40.5)
2608 भूत-परेत नसध॰ 26:114.25)
2609 भूतहा नसध॰ 3:12.16; 8:36.10; 32:138.3)
2610 भूम्हरी (~ में सुताना) (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली डंटा देके ~ में सुता के चुतर पर पैना से सोटवा दे हली) नसध॰ 34:145.25)
2611 भूर (ओकर कपड़ा फाट के भूरे-भूरे भेल हल आउ ~ से बरफ नियन हवा समा के ओकर हिरदा कँपा दे रहल हल; नानी कहऊँ बिगड़ गेल तऽ कमासुत दल में ~ हो जायत लमहर) नसध॰ 7:28.25, 26; 10:44.27; 13:56.19; 18:75.25)
2612 भूसा नसध॰ 6:26.12; 37:159.14)
2613 भेजना (अभी भिखना के भेजलियो हे) नसध॰ 29:127.13)
2614 भेड़ारी नसध॰ 3:9.8)
2615 भेयंकर (= भयंकर) नसध॰ 38:162.13, 14)
2616 भेली (भेलिया) नसध॰ 3:10.18, 19, 21 )
2617 भेस (= वेष) नसध॰ 27:119.28)
2618 भोंकना (सूई ~) नसध॰ 29:126.24)
2619 भोज (कहाँ ... राजा भोज आउ भोजवा तेली) नसध॰ 30:131.30)
2620 भोमा (जीरवा नानी के कह देत आउ उहाँ से ~ नियन सउँसे गाँव में हलकारा मच जायत) नसध॰ 14:61.27)
2621 भोरहरिया (माघ के ~ में) नसध॰ 26:115.20)
2622 भौजी नसध॰ 27:120.32)
2623 मंगाई (तोहनी तो अब जान गेलें कि हम देहात से ~ छोड़ देली) नसध॰ 41:184.4)
2624 मंजल (= मंजा हुआ) (~ देबसिया) नसध॰ 32:138.3)
2625 मंतर (~ फूँकना; ~ पढ़ाना) नसध॰ 14:60.15, 61.19)
2626 मंत्र-मुग्ध नसध॰ 46:204.21)
2627 मंत्री नसध॰ 28:124.18)
2628 मइया नसध॰ 4:14.26)
2629 मइया-बेटिया (तीनो ~ गाँव में मटरगस्ती करऽ हइन) नसध॰ 16:69.20)
2630 मइल, मैल (= मैला) नसध॰ 3:9.1)
2631 मइसना (बरतन ~) नसध॰ 1:5.13)
2632 मउअत (जिनगी-मउअत के कउन ठिकाना) नसध॰ 11:48.12; 42:184.18)
2633 मउराना (सबके आँखो मउराय लगल हल) नसध॰ 5:23.1; 8:35.25; 44:195.1)
2634 मक्खी निगलना नसध॰ 6:24.20)
2635 मगज नसध॰ 26:117.21)
2636 मगन (ऊ ~ हल कि भौजी जंतर पेन्ह लेलक अब हमरा बिना ओकरा चैन कहाँ परत ?) नसध॰ 14:62.15)
2637 मचमचउवा (~ जूता पेन्हले) नसध॰ 40:174.9)
2638 मचमचाना (जुता ~) नसध॰ 37:156.14)
2639 मचलना (मचल उठना) नसध॰ 26:117.23)
2640 मचिया नसध॰ 1:2.21; 5:17.1)
2641 मच्छड़ नसध॰ 5:16.8; 37:159.13)
2642 मच्छी (सउँसे गाँव ~ निगलले हे । कोई ओकाइत हे ?; कुत्ता के पेट में घीव आउ अदमी के पेट में जीते मच्छी पचऽ हे ? ऊ उगिलवे करत ।; नाक पर ~ बइठे देना) नसध॰ 14:60.30, 61.2, 16)
2643 मछरी नसध॰ 6:25.26; 30:132.15)
2644 मछियाना, मछिया जाना (साँझ के बैलन मछिया गेल हे) नसध॰ 37:158.5)
2645 मजकिया नसध॰ 9:42.11; 36:152.21)
2646 मजगर नसध॰ 27:118.22)
2647 मजगूत (रोझन के जूता बड़ा ~ हो हल) नसध॰ 10:43.29; 17:72.19; 22:87.29)
2648 मजगूती नसध॰ 22:87.29)
2649 मजाक ( ~ सूझना) नसध॰ 3:13.15; 36:152.22)
2650 मजाल नसध॰ 7:30.13; 8:36.11; 34:145.11; 38:163.21)
2651 मजूर नसध॰ 33:143.29; 39:172.8; 49:210.5)
2652 मजूरा (= मजदूर) नसध॰ 18:74.17)
2653 मजूरी नसध॰ 33:144.10; 37:157.1; 40:174.15)
2654 मटकाना (आँख मटका-मटका के) नसध॰ 26:117.11)
2655 मटकी नसध॰ 3:12.7)
2656 मटखान (उहाँ के गोरकी माटी से देवाल खूब बढ़िया लिपा हल आउ गोर चमके लगऽ हल । से आजकल बाला पर जने-तने ढेर मानी ~ खना जा हल ।) नसध॰ 41:180.1, 2, 181.11, 13; 42:185.8; 43:190.13)
2657 मटमटाना नसध॰ 39:165.13)
2658 मटरगस्ती (तीनो मइया-बेटिया गाँव में ~ करऽ हइन) नसध॰ 16:69.20)
2659 मड़ोरनई नसध॰ 5:17.14)
2660 मढ़ाना (चानी सींग मढ़ैबो) नसध॰ 26:115.26)
2661 मतारी (मतारी दू पइसा ला दिनभर झूठ-सच करइत रहऽ हई आउ बेटा बाघ हो गेलई हे) नसध॰ 12:55.6)
2662 मति (~ मार देना) नसध॰ 24:97.3)
2663 मथना नसध॰ 35:151.9)
2664 मधेस (~ अदमी) नसध॰ 36:153.31; 49:210.18)
2665 मधेसा (तब हम टेनी के बाबूजी के सभापति बनावइत ही । ओही हमनी में मधेसा हथ ।) नसध॰ 33:143.7)
2666 मन (ओकर मन के साथे गोड़ भी मन-मन भर भारी उठ रहल हल; ~ टोना) नसध॰ 35:152.16; 40:175.27)
2667 मनकमना, मनकामना नसध॰ 5:21.12; 8:33.17)
2668 मन-परान (उनकर ~ बेला के सौ-सौ आसीर्वाद दे रहल हे) नसध॰ 39:166.12)
2669 मनबढ़ू (~ जवान) नसध॰ 31:136.1; 43:191.10)
2670 मनभोग नसध॰ 7:29.18)
2671 मनमोटाव नसध॰ 42:185.25)
2672 मनसूबा (~ बान्हना) नसध॰ 12:55.29)
2673 मनीता (= मन्नत) नसध॰ 6:26.24; 44:192.25)
2674 मनीता-उनीता नसध॰ 9:40.12)
2675 मनी-बटइया नसध॰ 9:39.7; 35:149.9)
2676 मने (दस ~ बिगहा चाउर) नसध॰ 6:23.28)
2677 मने-मने नसध॰ 5:21.12, 17; 29:127.25)
2678 मनोरोग नसध॰ 49:212.11)
2679 मन्नी नसध॰ 12:53.28)
2680 मन्नी (~ देना) नसध॰ 6:23.23)
2681 ममोरना नसध॰ 2:8.20; 5:16.18; 30:131.23, 24)
2682 मया (= माया) (महतो के ई कनकनी में खाली गोड़ जाइत देख के उनका ~ लगल) नसध॰ 10:45.7)
2683 मरद नसध॰ 1:2.16; 1:5.7)
2684 मरदाना (मरदनवाँ) नसध॰ 1:5.1, 6.8)
2685 मरनी-जीनी नसध॰ 11:49.4)
2686 मरमराना (मरमरा जाना) नसध॰ 1:1.28)
2687 मरल नसध॰ 3:9.7)
2688 मरलकन (~ लइकन) नसध॰ 1:6.17)
2689 मरहम-पट्टी नसध॰ 41:182.13)
2690 मरी (कल से महतो के ~ फेकना बंद कर दे) नसध॰ 23:96.16)
2691 मलकना (एक-ब-एक मलका मलके लगल) नसध॰ 6:27.13)
2692 मलका (एक-ब-एक ~ मलके लगल) नसध॰ 6:27.13)
2693 मलकिनी नसध॰ 39:171.2)
2694 मलपुआ नसध॰ 33:143.32)
2695 मलमली (अइसन ~ आउ कनकन सोरा हावा हमरा इयाद से न बहल हल) नसध॰ 27:118.17, 120.22)
2696 मलिकार (बड़ी दिना ओहनी ~ खैलन हे, अब हमनी करब) नसध॰ 32:138.14)
2697 मलिकारा (केतनो हथिन तो मलिकारे घराना के न हथिन हो) नसध॰ 37:156.15)
2698 मसवारा (= मशविरा) (राय ~ करना) नसध॰ 38:162.21)
2699 मसान (तेलिया ~ के हड्डी; ~ नियन सांति छा जाना) नसध॰ 19:76.17; 35:149.4; 36:153.23)
2700 मसानी (~ सांति) नसध॰ 47:206.3)
2701 मसीन (= मशीन) नसध॰ 29:126.7)
2702 मस्ती नसध॰ 26:116.1)
2703 महत (= महत्त्व) नसध॰ 22:89.27)
2704 महतवाइन नसध॰ 7:30.30; 8:32.24)
2705 मह-मह (~ महकना) नसध॰ 15:68.12)
2706 महात्मा नसध॰ 33:143.29)
2707 महादे नसध॰ 9:36.24)
2708 महान नसध॰ 36:153.20)
2709 महामारी नसध॰ 34:145.9)
2710 महासे (= महाशय) नसध॰ 28:123.29)
2711 महुआ नसध॰ 26:116.5)
2712 महौल (= माहौल) नसध॰ 27:120.19)
2713 माँई नसध॰ 5:17.9)
2714 माँग नसध॰ 36:153.5)
2715 माँगल (मुँह ~ मिलना) नसध॰ 13:59.27)
2716 माई (काली ~) नसध॰ 5:18.16)
2717 माउग (मरद-माउग) नसध॰ 37:157.2)
2718 माघ नसध॰ 26:115.20)
2719 माटी (~ पार लगना/ लगाना) नसध॰ 5:19.7, 9)
2720 माटी (~ भारी होना; ~ पलीद करना; ~ उठ जाना) नसध॰ 9:42.14; 13:57.10; 27:118.22-23)
2721 मातर (= मात्र) (देखते ~ अपन बेटा के लेके घर में घुस जाय, एक ~ बेटा) नसध॰ 5:22.9; 8:31.17; 35:151.24)
2722 मातल (खीस से ~) नसध॰ 1:2.25)
2723 मातवर (सुरुज महतो जब से बेमार पर गेलन हे, लगइत हे कि गाँव के कोई मातवरे नऽ हे) नसध॰ 23:92.12, 95.8; 34:147.10)
2724 मात्रा नसध॰ 35:151.13)
2725 माथा (~ ठनकना) नसध॰ 1:1.3; 7:30.14; 47:206.10)
2726 मान (ढोलक के थाप आउ अल्हा के ~ से रात के सन्नाटा भी सन् हो गेल हल) नसध॰ 27:121.2)
2727 मानना नसध॰ 6:25.4)
2728 मानवीय नसध॰ 35:150.27)
2729 मानिंद नसध॰ 22:89.31)
2730 मानी (ढेर ~, केतना ~) नसध॰ 3:12.14; 8:33.6)
2731 मानुख नसध॰ 7:30.20)
2732 माय (माय-माय) नसध॰ 2:8.9)
2733 मारना (रात ~) (दू घड़ी ~ मार के पूरब भर से अलसायल चान मुँह उघारलक) नसध॰ 35:149.20)
2734 मारल (~ चलना) नसध॰ 42:187.25)
2735 मारा-पिटी नसध॰ 8:35.23; 20:82.12)
2736 मारे (के ~) नसध॰ 29:129.4)
2737 माल (~ मारना, ~ पीटना) नसध॰ 6:24.16; 30:131.2)
2738 माला नसध॰ 26:116.23)
2739 मालिक (जब नेकलाइट के राज हे तो गरीब के राज हे, मजूर के राज हे । अब खेती ओलन, मील ओलन के मजूरी करे परत आउ हमनी खेत मील के ~ बनब) नसध॰ 32:138.13)
2740 मालिक-मोख्तार नसध॰ 25:107.5)
2741 मास्टरनी नसध॰ 40:179.2)
2742 माहिर नसध॰ 3:12.25)
2743 मिंझराना नसध॰ 33:145.5)
2744 मिचाई नसध॰ 9:39.30; 39:163.31)
2745 मिजाज (~ खुस हो जाना) नसध॰ 9:43.22)
2746 मित्र (सुभचिंतक ~) नसध॰ 35:151.7)
2747 मिनती (= विनती) नसध॰ 21:86.28)
2748 मिनमेख (~ गिनना) नसध॰ 6:26.6-7)
2749 मिरिकड़ाह (= मृगशिरा नक्षत्र) नसध॰ 6:23.9)
2750 मिलन नसध॰ 24:102.21)
2751 मिलना (तीसी मिलल करुआ तेल) नसध॰ 3:9.12)
2752 मिलल-जुलल नसध॰ 8:32.26)
2753 मिसतिरी (बिजुली के ~) नसध॰ 41:180.28)
2754 मिसरी नसध॰ 8:33.12)
2755 मिस्तीरी (= मिस्त्री) नसध॰ 29:126.5)
2756 मीटिंग-सीटिंग (गाँव-देहात में ~ तनी कमे होहे) नसध॰ 9:39.18)
2757 मीठबोलिया (~ जहर आउ कठबोलिया अमरीत) नसध॰ 27:119.30)
2758 मील (= mill) नसध॰ 29:126.1)
2759 मील-उल (~ गड़ाना) नसध॰ 25:108.10)
2760 मुँह (~ के बात छिनना) नसध॰ 43:191.1)
2761 मुँहजरा नसध॰ 4:14.27)
2762 मुँहलग्गो नसध॰ 5:18.17)
2763 मुँहें (पछिम ~) नसध॰ 48:207.23)
2764 मुखर (कल के मूक सुगिया आज मुखर में गेल हल) नसध॰ 40:179.16)
2765 मुखिया नसध॰ 8:31.17)
2766 मुखियागिरी नसध॰ 12:53.5; 14:61.5)
2767 मुझौंसा नसध॰ 4:14.22; 42:186.16; 45:200.16)
2768 मुट्ठी (दू ~ पोरा) नसध॰ 27:118.29)
2769 मुड़कटवा नसध॰ 39:170.17)
2770 मुड़ाना (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.13)
2771 मुड़ी (~ धुन-धुन के; केकरा दूगो ~ हे ?) नसध॰ 9:39.31; 14:60.27; 45:200.9)
2772 मुरई (= मूली) नसध॰ 26:114.21)
2773 मुरगा (~ नऽ बोलत तऽ बिहान नऽ होयत ?) नसध॰ 14:61.30; 24:97.10)
2774 मुरगी नसध॰ 26:116.22)
2775 मुरदघटिया नसध॰ 35:149.5)
2776 मुरदा (~ पऽ नौ मन ओइसने सौ मन भारी) नसध॰ 13:57.14)
2777 मुलमुलाना (आँख ~) नसध॰ 35:149.27)
2778 मुलुर-मुलुर (~ ताकना) नसध॰ 7:28.23)
2779 मुसलमान (नया ~ बनल हल तब जादे प्याज खयबे करत; जेतने जल्दी लोग ~ बनऽ हे ओतने जल्दी हिन्दू बने ला छटपटाय लगऽ हे; ओहनी बराबर रग्घू के पीठ ठोकल करथ आउ रग्घू नया मुसलमान बनके जादे पेयाज खाय लगल; हिन्दुओ ... मुसलमानो) नसध॰ 11:50.24; 13:58.19; 22:92.3; 34:145.30)
2780 मुसहरा (सरकारी अदमी हें त का बइठ के ~ लेबें ?) नसध॰ 34:147.28)
2781 मुसुकना, मुसुक जाना नसध॰ 11:48.14)
2782 मुहे (बिहारशरीफ के मगही में "मुहें") (चान पछिम ~ ढलना) नसध॰ 35:151.19)
2783 मूँगा (मूँगा-कौड़ी) नसध॰ 26:116.23)
2784 मूक नसध॰ 40:179.16)
2785 मूनना (आँख मून के) नसध॰ 5:17.27, 20.5; 47:206.2)
2786 मूरत नसध॰ 36:155.5)
2787 मूरति नसध॰ 43:188.5)
2788 मूरुख नसध॰ 5:18.14)
2789 मूलर-मूलर (रग्घू पेड़ के ऊपरे चढ़के ~ में बइठ गेल आउ मूलर-मूलर कसबा से आवे ओलन सब लोग के देखइत हल) नसध॰ 40:178.20)
2790 मूसर (बीच में, दाल-भात में ~ बन गेलें । जो खेल गल ।) नसध॰ 36:156.6)
2791 मेंकर, मेकर (हाथ मेंकर तमाकू ओकर मुँह पऽ फचाक् दे मार देलक; उनकर मसनद मेकर रूई फाट के बाहर हुलक रहल हल; गली मेकर सड़ल कदई; लोटा मेकर पानी; नानीये के बंस में कर न हथिन) नसध॰ 4:14.19; 7:28.24; 8:31.24; 11:47.1; 21:83.8; 27:119.22; 29:126.17; 41:181.13; 49:210.21)
2792 मेंहठा नसध॰ 3:13.29)
2793 मेटाना नसध॰ 38:163.14)
2794 मेड़राना (एक दने रग्घू सुगिया पर मेड़राइत हल जे रग्घू बहू के कपार पर ओड़िया उठा रहल हल) नसध॰ 43:190.18)
2795 मेराना (चाउर ~) नसध॰ 29:128.32)
2796 मेहठा (अनंद संतोख के ~ हे) नसध॰ 10:46.16)
2797 मेहनत (देह से ~ करना) नसध॰ 9:42.3)
2798 मेहमान नसध॰ 28:123.33)
2799 मेहर-छेहर नसध॰ 6:24.2)
2800 मेहरारू नसध॰ 1:2.24)
2801 मैदान (खुलल ~ में) नसध॰ 26:117.8)
2802 मोकदमा (~ दायर करना) नसध॰ 13:59.15; 46:203.1; 49:209.30)
2803 मोकदमा-उकदमा नसध॰ 14:63.21)
2804 मोका (तीन चार अदमी आउ ओहिजा अपन ठोर लेले असरा में हलन कि कदई में हेलावे के कखने ~ मिले) नसध॰ 34:148.3)
2805 मोगली (~ डंटा देना) नसध॰ 34:145.25)
2806 मोटका नसध॰ 7:29.29)
2807 मोटगर नसध॰ 4:14.2; 40:178.23)
2808 मोटरगाड़ी नसध॰ 26:115.19)
2809 मोटरी नसध॰ 6:25.22; 49:212.29)
2810 मोताबिक (मंत्री जी के कहे के मोताबिक) नसध॰ 28:124.18)
2811 मोमबत्ती नसध॰ 28:123.11)
2812 मोर (एगो नाँचइत ~ भी अपन पाँख फैलैले हल) नसध॰ 31:135.6)
2813 मोरना (खेत में पानी मोर के आयल हल) नसध॰ 32:139.25)
2814 मोराना (मोरायल) (खेत में पानी मोर के आयल हल । दोसर खेत में मोरायल कि नऽ ?) नसध॰ 32:139.25)
2815 मोरी (एक-ब-इक ~ मोरी होवे लगल) नसध॰ 6:27.31)
2816 मोसकिल नसध॰ 8:32.19; 47:205.9)
2817 मोसहरा (बिना ~ देले ऊ केकरो से काम ले हे ?) नसध॰ 21:83.25; 39:167.5; 40:174.3)
2818 मोहरमाला (~ बनौले रखना) नसध॰ 5:21.24)
2819 मौज नसध॰ 36:155.14)
2820 मौनी (खेसारी के दाल टूटल ~ में आन के) नसध॰ 7:29.29; 16:69.18)
2821 यथार्थ नसध॰ 37:161.6)
2822 येही नसध॰ 3:9.18)
2823 रंग (~ लाना) नसध॰ 14:63.1)
2824 रंगरेज (= अंगरेज) नसध॰ 20:81.24)
2825 रंगरेज (= अंगरेज) (मसनद लगा के, मुँह में पान डाल के, जखनी कचहरी लगावऽ हलन तब ~ भी बहरीय खड़ी रहऽ हल । मजाल का कि कोई बिना हुकुम के भीतरे घुस जाय ।) नसध॰ 7:29.10)
2826 रंगल (~ सियार) नसध॰ 24:97.22)
2827 रंडी नसध॰ 42:185.28, 29, 186.4, 187.3)
2828 रइअत नसध॰ 5:22.16; 39:173.26; 40:174.14)
2829 रईस (फूटल ~) नसध॰ 5:19.11)
2830 रउँदाना (लोग कीट-पतंग नियन रउँदाइत जाइत हथ) नसध॰ 48:208.14)
2831 रखनी (= रखैल) नसध॰ 40:175.6, 18)
2832 रखबारी नसध॰ 32:140.3)
2833 रखल नसध॰ 29:126.3)
2834 रगत, रंगत (~ होना, ~ लगना) नसध॰ 6:25.16, 22; 9:38.24)
2835 रगन-रगन के नसध॰ 6:24.17; 26:116.20, 117.4; 27:119.26; 30:130.27; 32:139.7; 36:152.27)
2836 रचनात्मक नसध॰ 35:150.31; 37:160.24)
2837 रछेया (सब दिना से हमनी के बाप-दादा के येहनी ~ कैलन हे; ~ बन्हन) नसध॰ 12:55.15; 44:196.2, 3)
2838 रछेया, रछेआ (हमनी के मिलके सनातन धरम के ~ करे के चाहीं) नसध॰ 23:94.33, 95.1; 26:114.14)
2839 रजधानी (= राजधानी) नसध॰ 28:123.2)
2840 रटना (= रहटना, रेहटना) (आज हम गलीय-गलीय रटऽ ही तो दू सेर चाउर मिलऽ हे) नसध॰ 27:120.8; 33:141.24)
2841 रटना (रटल बोली) नसध॰ 7:29.3)
2842 रड़ुआ नसध॰ 4:14.23)
2843 रतजगा (~ करना) नसध॰ 33:141.26)
2844 रत-रत भर (~ जागना) नसध॰ 5:16.8)
2845 रद (~ करना) नसध॰ 8:31.19)
2846 रद-दस्त (कल्हे न बुधुआ बहू के ~ होल हलई । खैर कह कि बेला उहाँ तुरते पहुँच के पानी चढ़ौलक न तो ऊ मरिय जाइत हल ।) नसध॰ 34:146.23)
2847 रद्दी (~ कागज) नसध॰ 39:173.10)
2848 रपट (हमनी अबरी थाना में ~ कर देबो कि रघुआ चोर डकैत के गिरोह बनौले हे) नसध॰ 34:146.13)
2849 रपेटना (उहईं रपेटलक आउ भिरु जा के बोलल) नसध॰ 14:62.4)
2850 रब्बी नसध॰ 9:41.18)
2851 रमतरोई (~-बइगन) नसध॰ 11:49.20)
2852 रमता जोगी नसध॰ 12:52.18)
2853 रमायन-उमायन नसध॰ 8:36.3)
2854 रविदास (जात सुधार जमात ~ संघ) नसध॰ 46:201.30)
2855 रहगीर (= राहगीर) नसध॰ 13:57.25; 41:181.26; 42:185.10)
2856 रहतब (कहऊँ तोर मुँह से कुछ बकार निकल गेलवऽ तऽ फिन हमनी के टोला पर ~ होयत ?) नसध॰ 26:114.4)
2857 रहता (~ नापना, ~ देखाना, ~ निकलना, ~ बताना, ~ पर आना) नसध॰ 3:10.24; 5:16.20, 22.15; 8:32.30; 33:143.25, 144.20; 43:190.3)
2858 रहन-सहन नसध॰ 25:106.28)
2859 रहस (= रहस्य) नसध॰ 45:199.23)
2860 रहाई (साइत जुर्माना से ~ हो जाय) नसध॰ 13:59.10; 47:205.24; 48:209.22)
2861 राँड़ नसध॰ 3:13.25)
2862 राई नसध॰ 9:37.8; 28:124.11)
2863 राख नसध॰ 7:30.18)
2864 राछस नसध॰ 12:52.6)
2865 राज (~ ईटा जोड़े लगल) नसध॰ 27:122.11)
2866 राज (= रहस्य) (एकरा पीछे जरूर कोई राज हे) नसध॰ 42:185.25)
2867 राज-काज नसध॰ 30:130.29)
2868 राजनीत नसध॰ 12:52.10)
2869 राजा (कहाँ ... राजा भोज आउ भोजवा तेली) नसध॰ 30:131.30)
2870 राजा-रंक नसध॰ 35:150.28)
2871 राड़-भूई (हम का ~ ही कि जेकरे-तेकरे साथे भाग जायब ?) नसध॰ 14:63.27)
2872 राड़ी नसध॰ 5:22.8)
2873 रात-बिरात नसध॰ 26:114.29; 38:163.6)
2874 राते नसध॰ 5:16.17; 8:33.6)
2875 राम भरोसे (~ सब काम छोड़ देना) नसध॰ 48:208.6)
2876 राम-राम (~, तोरा ई सब बात कहे में घिन न बरवऽ) नसध॰ 42:187.27)
2877 राम-सलाम (हमर तऽ रामो-सलाम छूट गेल) नसध॰ 13:56.13)
2878 राय नसध॰ 34:146.6; 37:160.1)
2879 राय-मसवारा नसध॰ 30:134.12)
2880 रास (~ रचाना) (सच-सच बताव, तोर ई रास सुक्खू साथे कब से चलइत हउ ?) नसध॰ 42:186.20, 21, 187.4, 18)
2881 राहत (~ के साँस लेना) नसध॰ 35:149.19)
2882 राही नसध॰ 49:212.26, 28)
2883 रिकसा नसध॰ 26:115.19)
2884 रिजाइन (नौकरी से ~ कर देना) नसध॰ 36:154.24)
2885 रिस्ता (= रिश्ता) नसध॰ 38:162.3)
2886 रीखी (= ऋषि) (रीखी-मुनी) नसध॰ 37:160.26)
2887 रीत (इहे तो दुनिया के रीत हे) नसध॰ 38:161.14)
2888 रीत-विध नसध॰ 15:68.7)
2889 रुई (= रूई) नसध॰ 32:138.28)
2890 रुढ़ (= रूढ़) नसध॰ 38:163.18)
2891 रुनक-झुनक नसध॰ 26:117.6)
2892 रुनझुन-रुनझुन (~ बजना) नसध॰ 26:115.21)
2893 रुपौठी (खखन में ऊ हाथ के बचल, बिआह के बेरा के ~ नारद के दे देलक) नसध॰ 19:76.29; 39:164.18, 28)
2894 रुसना (रुस जाना) नसध॰ 2:7.8; 44:194.15, 18, 25)
2895 रूआ (= रूई) नसध॰ 7:28.26; 39:165.16)
2896 रूख नसध॰ 7:30.17)
2897 रूखर नसध॰ 3:13.14)
2898 रूसना (रूसल नीन) नसध॰ 32:140.8; 44:194.17)
2899 रेघ (दूरा पर खड़ा होके घर से आवइत गीत के ~ सुने लगल) नसध॰ 20:80.10)
2900 रेड़ नसध॰ 6:25.8)
2901 रेडिओ नसध॰ 38:161.11)
2902 रेढ़ (~ बढ़ाना) नसध॰ 13:57.16)
2903 रेल-पेल (~ के रोकना) नसध॰ 36:153.15)
2904 रेवाज नसध॰ 11:48.21; 20:81.16, 19)
2905 रेसम नसध॰ 7:29.16)
2906 रेहट नसध॰ 9:41.26)
2907 रोआई नसध॰ 5:22.12; 42:186.27)
2908 रोकावट नसध॰ 8:35.22)
2909 रोख (~बिगड़ना, ~ बदलना, ठकुरबारी पुरुब ~ के हल) नसध॰ 3:10.2; 6:26.19; 31:137.20; 39:172.2; 42:184.27)
2910 रोगी नसध॰ 38:163.6, 21)
2911 रोज (रोज-रोज) नसध॰ 37:157.11)
2912 रोजगार नसध॰ 34:146.7)
2913 रोजगार (~ के साधन जुटाना) नसध॰ 37:157.4)
2914 रोजी नसध॰ 3:11.3)
2915 रोना-कलपना (रो-कलप के) नसध॰ 5:20.25)
2916 रोना-धोना (रो-धो के) नसध॰ 5:18.23)
2917 रोपना (साग-सबजी) रोपल) नसध॰ 25:108.9)
2918 रोपनी नसध॰ 24:100.23)
2919 रोपया, रोपेया, रोपेआ नसध॰ 3:11.15, 13.5; 8:33.11)
2920 रोपायल (दूनो में जिद्द ~ हल) नसध॰ 10:45.13, 16)
2921 रोब (~ जमना, ~ देखाना) नसध॰ 40:174.1; 41:181.12)
2922 रोब-दाब नसध॰ 7:29.14)
2923 रोवाँ (ई सोच के सुगिया के ~ कलप जाय) नसध॰ 44:193.10)
2924 रोवाँ (हमरा तो एको ~ न कहे बाकि का करीं ?) नसध॰ 26:115.15)
2925 रोवाई नसध॰ 41:181.11)
2926 रोसगदी (= रुखसत, गौना) नसध॰ 23:93.6)
2927 रोहन (= रोहिणी नक्षत्र) नसध॰ 6:23.9; 35:149.14)
2928 रोहन-फोहन नसध॰ 16:71.27)
2929 रोहनियाँ (~ मोरी) नसध॰ 35:149.16)
2930 लइकइया नसध॰ 8:31.22)
2931 लइकन-फइकन नसध॰ 1:2.10; 39:168.5)
2932 लइका (लइकन) नसध॰ 2:8.4)
2933 लइकाई नसध॰ 6:24.23; 8:32.26; 26:116.2; 40:177.9)
2934 लइकी नसध॰ 5:20.31; 47:204.23)
2935 लउझाड़ (समाज के कुरीत से लड़ना असान नऽ हे, बड़ी ~ हे) नसध॰ 12:52.11)
2936 लकवा (~ मार देना) नसध॰ 9:42.7)
2937 लगना (बढही हीं ~ आउ सबदल ठोकाइत हल) नसध॰ 6:28.9)
2938 लगबहिये (खदेरन के नाक-मुँह में गरगटाइन धुआँ घुस गेल । ऊ ~ खोखे लगलन ।) नसध॰ 19:77.14; 29:126.24)
2939 लगल (मुँह ~ बोलना; सेवा में ~ ओहिजे खड़ा हल) नसध॰ 4:15.30; 29:126.32)
2940 लगवहिये नसध॰ 39:164.6)
2941 लगाना (फूल लगैबऽ तऽ फूलैतो आउ काँटा रोपवऽ तऽ गड़तो) नसध॰ 6:25.8)
2942 लगावल नसध॰ 29:126.2)
2943 लचार (= लाचार) नसध॰ 40:179.17)
2944 लजायल नसध॰ 9:41.24)
2945 लटकल नसध॰ 6:23.19)
2946 लटकाना नसध॰ 35:149.30)
2947 लटपट (~ लगाना) नसध॰ 9:38.19)
2948 लटपट (में ~ चलना) नसध॰ 3:13.25)
2949 लठिआना (बूढ़-पुरनियाँ के सठिआवत-लठिआवत नऽ तऽ वोट कइसे मिलतई ?) नसध॰ 22:90.1)
2950 लड़ना (हमनी कउची ला लड़ब ?) नसध॰ 33:144.5, 11)
2951 लड़ाई नसध॰ 33:144.6, 8)
2952 लड्डू नसध॰ 6:26.10)
2953 लथेरना नसध॰ 6:25.29)
2954 लदनी नसध॰ 30:130.24, 25)
2955 लपकना (लपकल) नसध॰ 4:15.3; 41:181.17)
2956 लपटायल नसध॰ 13:56.2)
2957 लफार (~ मारना) नसध॰ 6:25.17, 26.4)
2958 लमहर नसध॰ 5:22.14; 26:117.2)
2959 लम्बाई (लम्बाई-चौड़ाई) नसध॰ 26:117.2)
2960 लय (सुर ~) नसध॰ 26:116.13)
2961 लरमाना, लरमा जाना नसध॰ 9:40.25)
2962 ललकारना नसध॰ 33:141.20)
2963 ललचना नसध॰ 5:22.5)
2964 ललचाना नसध॰ 5:19.27)
2965 ललटेन (= लालटेन) नसध॰ 32:140.30)
2966 ललसा नसध॰ 5:21.30; 27:119.12)
2967 लसगंध (ऊ ~ के बेमारी हे । तू अलग ही तनी बइठऽ । हमनी में सटल का आवइत हऽ ।) नसध॰ 41:180.8)
2968 लहजवान (बड़ा टंगरी तोड़े ओला बनल हे । अबरी ~ निकलने तो ठीक न होतउ ।) नसध॰ 41:180.25)
2969 लहना (कहईं न ~) नसध॰ 4:14.13)
2970 लहरना (आग ~, मिजाज ~) नसध॰ 10:44.7; 17:73.8-9; 27:118.28)
2971 लहराना (आग ~) नसध॰ 29:129.6)
2972 लहराना, लहरा देना (भूसा ~) नसध॰ 37:159.14)
2973 लहलहाना (लहलहाइत ~) नसध॰ 30:133.17)
2974 लहसुन नसध॰ 9:37.2)
2975 लाग फाँस (~ चलना, ~ लगाना) नसध॰ 5:21.14; 8:32.10)
2976 लाट (~ साहेब) नसध॰ 20:81.6; 25:107.17)
2977 लाठा (लाठा-कूड़ी) नसध॰ 9:41.26, 30)
2978 लाठी नसध॰ 9:42.23)
2979 लात-जूता (~ खाना) नसध॰ 33:144.30)
2980 लार (मुँह से ~ चूना) नसध॰ 17:73.15)
2981 लाल नसध॰ 26:117.6)
2982 लालटेन नसध॰ 32:141.9)
2983 लाली (जब पेट भरल तऽ मुँह पऽ ~ काहे नऽ चमकत ?) नसध॰ 12:51.29)
2984 लावल (आज के ~ मछरी) नसध॰ 36:156.9)
2985 लिआना (डगदर के लिआवे चल गेल) नसध॰ 29:126.16)
2986 लिखना नसध॰ 35:151.23)
2987 लिट्टी (~ पऽ टिकिया रखना) (अपन-अपन ~ पऽ सब कोई टिकिया रखऽ हे) नसध॰ 14:64.21)
2988 लिपाई-पोताई नसध॰ 41:179.21)
2989 लिलार नसध॰ 9:42.26)
2990 लीला (जिनगी के ~) नसध॰ 29:126.12)
2991 लुआ नसध॰ 3:11.7; 29:127.7)
2992 लुक-लुक (बेर ~ करना) नसध॰ 26:118.9)
2993 लुकलुकाना (बेर ~) नसध॰ 30:134.13; 40:178.24)
2994 लुकाना, लुकावल जाना (जेकरा छिपावल जाय ऊ न छीपे आउ जेकरा लुकावल जाय ऊ परघट हो जाय) नसध॰ 38:161.15)
2995 लुगा नसध॰ 3:9.27)
2996 लुग्गा नसध॰ 3:10.16)
2997 लुझना (लुझल) नसध॰ 25:107.24)
2998 लुझाना (उहाँ मीटिंग हे आउ इहाँ गाँव के सब लोग के लुझौले हऽ) नसध॰ 9:40.15)
2999 लुदकुनिये नसध॰ 3:9.1, 11.9-10)
3000 लुर (हमरा ठेर मत सिखाव, हम ठेर सीखले ही । सहर में तोहनी के एको दिन बास होतो । चले आउ बाले के ~ हो ?) नसध॰ 41:181.8)
3001 लुसफुसिआना (तोरो मन लुसफुसिआइत हवऽ ?) नसध॰ 22:89.18)
3002 लुसफुसियाना (मन ~) नसध॰ 26:117.12)
3003 लूक नसध॰ 4:15.8, 16.1; 34:145.10, 146.20)
3004 लेक्सन (= एलेक्सन, चुनाव) नसध॰ 21:83.30; 27:119.19)
3005 लेखा-जोखा नसध॰ 7:30.2)
3006 लेमोचूस नसध॰ 1:1.7)
3007 लेसराना, लेसरा जाना नसध॰ 4:14.17)
3008 लेसारना (हमरा कोई कदई में लेसार दे । हम तइयार ही।) नसध॰ 6:27.2)
3009 लेहाजे (जीरवा के ~ भिखना के चाचा भी खदेरन के जाल से छोड़ावे भिरु नऽ गेलन) नसध॰ 13:56.10)
3010 लेहू (~ के टपकइत बून) नसध॰ 2:7.17, 19; 37:158.15)
3011 लैला-मजनू नसध॰ 35:151.3)
3012 लोक-कथा नसध॰ 35:150.29)
3013 लोक-जीवन नसध॰ 35:150.29)
3014 लोकना, लोक लेना (ऊ ओकरा ऊपर ही लोक लेलक न तो जमीन पर गिरइत तो हड्डी-गुड्डी टूट जतई हल) नसध॰ 40:176.12, 177.31)
3015 लोकना, लौकना, लउकना (= दिखना) नसध॰ 3:13.14; 43:188.27, 29)
3016 लोकाना, लोका जाना (सुगिया रग्घू के गोदी में लोका गेल) नसध॰ 40:176.13)
3017 लोघड़ना, लोघड़ जाना नसध॰ 42:186.8)
3018 लोघड़नियाँ (~ खाना) नसध॰ 29:126.10)
3019 लोघड़ाना नसध॰ 3:13.6; 6:24.24)
3020 लोघड़ायल नसध॰ 6:26.21)
3021 लोटना (लोटल चलना, लोटे के मन करना) नसध॰ 8:32.2, 5)
3022 लोटा (बिना पेंदी के ~) नसध॰ 39:163.32; 46:202.20)
3023 लोटा-कटोरा नसध॰ 3:11.15)
3024 लोभाना, लोभा जाना नसध॰ 28:125.20; 36:155.25)
3025 लोर (~ पोछना, आँख में ~ भर जाना) नसध॰ 5:17.19, 20)
3026 लोराना (लोरायल) (माटी के चूल्हा में मकई के डंठा झोंकइत खदेरन बहु के आँख लोरायल हल) नसध॰ 29:129.1)
3027 लौंड़न-छौड़न नसध॰ 22:88.15)
3028 लौंडा (लौंडन के भीड़) नसध॰ 16:71.2; 26:117.8)
3029 लौंड़े-छवड़न नसध॰ 30:134.8)
3030 लौघड़ाना नसध॰ 31:135.28)
3031 वचन (~ देना) नसध॰ 36:154.22)
3032 वातावरण ("सुरुज महतो - जिन्दाबाज" के अवाज से ~ काँपे लगल) नसध॰ 36:154.29)
3033 वासना नसध॰ 35:150.32; 37:160.24)
3034 विआह, बिआह नसध॰ 1:4.4)
3035 विगहा, बिगहा (दस ~ खेत) नसध॰ 5:18.22)
3036 विघिन (= विघ्न) नसध॰ 43:191.5)
3037 विचार (~ एक होना) नसध॰ 37:159.24; 38:162.19)
3038 विचार-मंथन नसध॰ 35:151.9, 18)
3039 विद्वान-मूरख नसध॰ 35:150.28)
3040 विधान नसध॰ 35:150.32)
3041 विनास (= विनाश) नसध॰ 37:161.4)
3042 विपत नसध॰ 5:22.22)
3043 विपर (~ होना) (तनी गलती से गोड़ लगे ला छूट गेल तऽ ~ हो के साप दे देवे के चाहइन ?) नसध॰ 23:94.18)
3044 विभेद नसध॰ 35:152.5)
3045 विरोध नसध॰ 30:133.24)
3046 विरोधी नसध॰ 37:157.23)
3047 विलाप (करुणा ~) नसध॰ 36:154.27)
3048 विषय (चर्चा के ~ बनना) नसध॰ 35:151.1; 37:160.19)
3049 विसमता (= विषमता) नसध॰ 35:150.27)
3050 विसेख (= विशेष) नसध॰ 22:87.21)
3051 विस्तार (~ से बताना) नसध॰ 35:151.30)
3052 विहीन (वासना ~) नसध॰ 37:160.25, 26)
3053 वेस नसध॰ 1:1.18)
3054 वोकरना (आग ~) (चारो के बतियात अभी घंटा भर भी नऽ चढ़ल हल कि आग वोकरे लगल) नसध॰ 34:146.18)
3055 वोट-फोट नसध॰ 30:130.29-30)
3056 व्यक्त (~ करना) नसध॰ 35:150.13)
3057 व्यवहारिक नसध॰ 37:159.29, 30, 31)
3058 शरीर नसध॰ 35:151.9)
3059 सँझौती (~ देखाना) नसध॰ 28:123.7)
3060 संकेत (भावी ~) नसध॰ 38:161.20)
3061 संघार नसध॰ 10:44.16)
3062 संजम (= संयम) (~ खोना) नसध॰ 36:153.15)
3063 संडक (= सड़क) नसध॰ 28:124.19)
3064 संत नसध॰ 34:145.29)
3065 संतान नसध॰ 35:151.1)
3066 संतोख नसध॰ 2:8.12)
3067 संदर्भ (अकलुष ~ आउ गुन कर्म के चिंतन) नसध॰ 35:151.7)
3068 संयोग नसध॰ 35:151.1)
3069 संस्कारी (~ मन) नसध॰ 26:116.2)
3070 संस्कारी (गाँव के ~ मन) नसध॰ 20:81.14)
3071 सउसे, सउँसे नसध॰ 2:7.13; 3:11.9; 8:35.26)
3072 सक (= शक) नसध॰ 30:132.3)
3073 सकता (सब सकता में आ गेलन) नसध॰ 48:208.30)
3074 सकदम (जमुनी के पहिले-पहिले सहर में ~ लगे) नसध॰ 20:82.19)
3075 सकपकाना, सकपका जाना नसध॰ 34:148.19)
3076 सकरकन (= शकरकंद) नसध॰ 33:143.19; 36:155.22, 156.5)
3077 सकसकाना (माय दमा से सकसकायत हल) नसध॰ 25:106.1)
3078 सखी-सलेहर नसध॰ 42:185.8)
3079 सगरो नसध॰ 6:26.20; 8:34.17)
3080 सगुन (~ करना, ~ कराना) नसध॰ 6:26.5; 8:33.9)
3081 सगुन-तगुन नसध॰ 6:27.7)
3082 सचमुच नसध॰ 38:163.3, 24)
3083 सचाई नसध॰ 38:162.5; 39:163.30)
3084 सजना नसध॰ 26:117.5)
3085 सजावट नसध॰ 26:116.21)
3086 सटक सीताराम नसध॰ 1:5.5)
3087 सटल नसध॰ 41:181.25)
3088 सटले (ठकुरबारी के ~ ओहनी के फूस के मकान देखबे कयलऽ हे) नसध॰ 16:69.32)
3089 सटाना (छाती से सटौले हे) नसध॰ 26:115.14; 29:126.3)
3090 सट्ठा (~ तऽ पट्ठा) नसध॰ 7:31.12)
3091 सठियाना, सठिया जाना नसध॰ 22:88.12)
3092 सड़ना (सड़इत अनाज) नसध॰ 22:87.24)
3093 सड़ल (~ गरमी) नसध॰ 6:26.20)
3094 सड़ाइन (गाँव के गरमी ~ लगे) नसध॰ 8:31.20)
3095 सतगोटिया (~ खेलना) नसध॰ 30:132.26)
3096 सतजुग नसध॰ 41:182.1)
3097 सतभतरी नसध॰ 5:18.4, 6)
3098 सतमी नसध॰ 9:41.10)
3099 सतवंती, सतवती नसध॰ 4:14.26; 5:18.4)
3100 सतु (= सत्तू) नसध॰ 4:16.3)
3101 सनसनाना नसध॰ 27:122.5)
3102 सनिचरा (लगऽ हे इनसाल गाँव पर ~ के गरह हे) नसध॰ 34:147.29)
3103 सनेह नसध॰ 35:151.13)
3104 सन् (ढोलक के थाप आउ अल्हा के मान से रात के सन्नाटा भी ~ हो गेल हल) नसध॰ 27:121.3)
3105 सन्नाटा (ढोलक के थाप आउ अल्हा के मान से रात के ~ भी सन् हो गेल हल) नसध॰ 27:121.3)
3106 सन्नाटा, सन्नाट्टा नसध॰ 33:145.5)
3107 सन्यास (~ लेना) नसध॰ 37:160.8, 17)
3108 सन्यासी (= संन्यासी) नसध॰ 23:95.26)
3109 सपेरा नसध॰ 32:140.2)
3110 सपोट (= support) (~ करना) नसध॰ 6:25.1, 27.7; 39:172.1, 3)
3111 सफल नसध॰ 36:153.22)
3112 सफाचट नसध॰ 26:115.4)
3113 सफेदी नसध॰ 29:128.15)
3114 सब नसध॰ 36:155.13, 14)
3115 सबक (~ सिखाना) नसध॰ 15:66.7)
3116 सबद (= शब्द) (नानी के दू ~ कहे ला निहोरा कैल गेल) नसध॰ 15:67.14)
3117 सबदल (बढही हीं लगना आउ ~ ठोकाइत हल) नसध॰ 6:28.9)
3118 सबूत नसध॰ 49:209.23)
3119 सबेरही नसध॰ 4:15.8)
3120 सभा नसध॰ 33:143.6)
3121 सभापति नसध॰ 33:143.6)
3122 समजीरवा (~ में से सेर भर चाउर आउ रहर के दाल लेले आव) नसध॰ 7:29.25)
3123 समझना नसध॰ 36:155.29; 37:160.5)
3124 समझाना (जब नर्स ओकरा समझौलक तो लगल कि ई ओकर बेटी हे ...) नसध॰ 29:127.24)
3125 समटायल नसध॰ 47:206.10)
3126 समता नसध॰ 35:150.27)
3127 समधिआरो (बरमा जी के नऽ देखइत ही, ~ के करत ?) नसध॰ 15:66.16)
3128 समधी नसध॰ 15:68.4)
3129 समधीआरी नसध॰ 49:211.25)
3130 समय (तोरा अभी खेले-खाय के समय हो बेटी) नसध॰ 29:127.20)
3131 समयाना (= शामियाना) नसध॰ 15:67.13)
3132 समरपन (= समर्पण) नसध॰ 35:150.25; 37:160.24)
3133 समाधि (जब जोगी के समाधि लग जा हे तो उनकर देह पर ~ ढूह बना दे हे तइयो उनका कुछो पता न चले) नसध॰ 32:139.27, 28, 29; 45:198.22)
3134 समान (= सामान) नसध॰ 3:9.5; 19:76.20, 21)
3135 समान-उमान नसध॰ 19:76.23)
3136 समाना, समा जाना नसध॰ 4:15.15; 29:129.3)
3137 समियाना (= शामियाना) नसध॰ 15:67.4)
3138 समुंदर नसध॰ 9:36.17)
3139 समे (= समय) नसध॰ 6:23.20)
3140 समेआना (= शामियाना) नसध॰ 15:68.13)
3141 सम्बन्ध नसध॰ 38:162.8)
3142 सम्हरना (सम्हर के) नसध॰ 2:7.11; 22:90.3)
3143 सरकार नसध॰ 35:152.6)
3144 सरग (~ सिधारना, ~ बनाना) नसध॰ 5:18.23; 38:163.25; 39:173.16; 49:210.24, 25)
3145 सरगनई (जीरवा के ~ में सब मेहरारुन आउ सुसमा के साथे सब बेटी पुतोह इस्कूल पे चल अयलन) नसध॰ 24:99.13; 27:122.9; 33:144.27; 39:173.19, 20; 47:204.23; 49:209.25)
3146 सरगना नसध॰ 33:145.1)
3147 सरत (= शर्त) नसध॰ 28:122.30, 123.18)
3148 सर-समान नसध॰ 30:132.11)
3149 सराहना (सराहे जुकुर) नसध॰ 47:206.4)
3150 सरिआना नसध॰ 3:9.5; 14:63.21)
3151 सरियती (= कृतज्ञता) नसध॰ 7:29.31)
3152 सरियाना नसध॰ 4:15.18; 24:98.6)
3153 सलटाना (रोझन बात सलटौलन) नसध॰ 6:27.9)
3154 सलाई (= माचिस) नसध॰ 25:107.21)
3155 सलोक (= श्लोक) नसध॰ 6:24.31)
3156 सवँरकी (~ दीदी) नसध॰ 42:184.21, 186.9)
3157 सवदगर नसध॰ 31:135.2)
3158 सवनी-कजरी नसध॰ 24:100.23)
3159 सवांग (रमेसर, तू तो हमर सवांग नियन हो गेले हें, तोरा से हमरा का दुख छिपाव हे) नसध॰ 39:168.31)
3160 सवाद (= स्वाद) नसध॰ 45:198.3)
3161 सवार नसध॰ 35:152.8)
3162 ससपिन (= सस्पेंड) नसध॰ 28:123.2)
3163 सस्पेंड (अनसन करके मंत्री के बोला के हमरा ~ करावे से अपने के का मिलत ?) नसध॰ 36:154.25)
3164 सहकना (मन ~) नसध॰ 4:15.18)
3165 सहज (सहजे में) नसध॰ 6:23.29)
3166 सहना (नतीजा ~) नसध॰ 38:162.14, 15)
3167 सहबान (स्कूल के ~ में) नसध॰ 15:66.2; 37:159.16; 45:197.22)
3168 सहमत नसध॰ 38:162.12)
3169 सहमना (डोमन सहमते बोलल; भीतरे से दरोगा सहमल हल) नसध॰ 21:86.1; 46:203.7)
3170 सहर-तहर (~ में जाय के जरुरत न हो) नसध॰ 14:63.2)
3171 सहारा नसध॰ 29:129.13)
3172 सहियेसाँझ नसध॰ 26:113.1, 7)
3173 सही (ऊ ~ रूप में नर्स सबद के ~ अर्थ अपन जीवन में उतार लेलक हे) नसध॰ 35:152.12)
3174 साँच (~ के आँच का ?) नसध॰ 14:61.4)
3175 साँझ नसध॰ 29:128.5)
3176 साँझखनी नसध॰ 3:11.12)
3177 साँझा (सुख-दुख में ~ रहना) नसध॰ 35:150.12)
3178 साँझे नसध॰ 3:9.21)
3179 साँय-साँय नसध॰ 2:7.2)
3180 साँवर (हाथ-गोड़ कसल आउ रंग तनी साँवर-साँवर) नसध॰ 17:72.17)
3181 साँस (अपन कथा-व्यथा एके साँस में सुना देलक) नसध॰ 28:124.3)
3182 सांत (= शांत) नसध॰ 29:127.3)
3183 साइत (= शायद) नसध॰ 38:162.20, 163.1)
3184 साक्षात् (ऊ अउरत न, ~ देवी हे) नसध॰ 35:152.10)
3185 साक्षात्कार नसध॰ 35:151.12)
3186 साक्षी नसध॰ 49:212.22)
3187 साग-सबजी, साग-सब्जी नसध॰ 25:108.9; 26:116.22)
3188 साज-सुज आउ जात-जुत के परसना नसध॰ 45:196.30)
3189 साझा नसध॰ 35:150.23)
3190 साझीदारी नसध॰ 35:150.22)
3191 साझेदारी नसध॰ 35:150.15)
3192 साटी (= साँटी) (~ पड़ना) नसध॰ 43:191.18)
3193 सात (~ घाट के पानी पीना) नसध॰ 34:147.25)
3194 साथ (~ देना) नसध॰ 38:162.20)
3195 साथी नसध॰ 37:157.9)
3196 साथे नसध॰ 8:33.3)
3197 सादी नसध॰ 7:30.21)
3198 साधन (रोजगार के ~ जुटाना) नसध॰ 37:157.4)
3199 साधना (~ तो माटी के होयके चाही । अकास-फूल तो पेट न भर देत ।) नसध॰ 35:151.26)
3200 साधना (दम साध के अइसन फूँक मारलन कि आग भभक गेल) नसध॰ 27:119.1)
3201 साधरणीकृत नसध॰ 35:151.2)
3202 साधु नसध॰ 33:143.29)
3203 सान (तनी ~) नसध॰ 7:28.29; 16:70.1; 29:127.18; 39:169.8)
3204 सान्ही (~ में खोजे लगल तो लाठी मिलिए न रहल हल) नसध॰ 45:199.19)
3205 सान्ही (= सानी) (सान्ही-मट्ठा) नसध॰ 26:115.26; 37:159.11)
3206 साफ-साफ (~ कहना) नसध॰ 37:160.5)
3207 सामाजिक (~ अव्यवस्था) नसध॰ 37:160.20)
3208 सामान्य (~ लोग ओकरा न समझ सकऽ हथ) नसध॰ 37:160.22)
3209 सामिल नसध॰ 9:42.21)
3210 सार (मारलें न ~ के दू घूस्सा) नसध॰ 12:55.6; 33:142.11)
3211 सालन (आज फिनो ~ बनौलन आउ खदेरन के साथे खायला बोलौलन) नसध॰ 14:60.3; 16:70.2)
3212 साला (ऊ साला गुंडा के फेर में पड़ गेलें) नसध॰ 42:186.4)
3213 साले-साल नसध॰ 3:10.5)
3214 सावन नसध॰ 9:36.19; 26:116.8)
3215 सासन (= शासन) नसध॰ 36:153.19)
3216 सास्तर (= शास्त्र) नसध॰ 6:25.3)
3217 साहगिर्द नसध॰ 9:39.25)
3218 साहचर्य नसध॰ 32:139.5)
3219 सिअरसिंघी नसध॰ 26:118.13)
3220 सिआना, सिआ जाना (जब कभी अकेले बतिआय के मोका मिलऽ हे तो लगऽ हे कि एहनी के मुँह सिआ जा हे) नसध॰ 35:150.7)
3221 सिकंदर (~ किसमत; किसमत के ~) (जेकर किसमत ~ हो, ऊ ई खेल से रातो रात सेठ बन जा हे) नसध॰ 31:135.17, 30)
3222 सिकरी (तनी हमरा साथे चल । आज चोर सेन्हे पर पकड़ा गेलो हे । हम दूरा पर सिकरी लगा के अयलियो हे ।) नसध॰ 45:199.4)
3223 सिकरेट (= सिगरेट) (बीड़ी-सिकरेट) नसध॰ 20:81.30, 31, 82.1)
3224 सिकाइत (= शिकायत) नसध॰ 30:132.4; 37:156.19)
3225 सिकुड़ल नसध॰ 13:56.7)
3226 सिखावल (~ जाना; पाँच गो ~ लइकन के हाथ में माला लेके भेजलन) नसध॰ 15:68.1; 29:129.17)
3227 सिच्छा नसध॰ 29:128.10)
3228 सिटकीनी (केवाड़ी के ~) नसध॰ 40:177.12)
3229 सिटी-पिटी (~ गुम होना) नसध॰ 14:63.15)
3230 सिट्टी-पिट्टी (~ गुम होना) नसध॰ 4:15.22)
3231 सिनेह नसध॰ 5:21.20)
3232 सिमरिख (हाथ के नाड़ी में ~ रगड़े लगल) नसध॰ 39:165.11)
3233 सियर-भभकी नसध॰ 11:50.20-21)
3234 सियार, सिआर (कपार मुड़ा के चूना के टीका कर के गदहा पऽ चढ़ा के नऽ बिदा कर देलिअई तऽ हमर नाम नारद नऽ, बिलार, कुत्ता इया सियार) नसध॰ 14:62.14; 26:118.12)
3235 सिरिष्टी (= सृष्टि) नसध॰ 6:24.18)
3236 सिरे (ऊ हमनीये ~ खैतन आउ महतो के गुन गैतन) नसध॰ 28:124.8)
3237 सिरोकना (तड़तड़ाइत पसेना के हाथ से सिरोक के) नसध॰ 39:164.1)
3238 सिलाई नसध॰ 21:85.27)
3239 सिलेमा (= सिनेमा) नसध॰ 24:100.26; 25:106.25, 26)
3240 सिसुकना (= सिसकना) नसध॰ 44:194.3)
3241 सींघ (सींघ-पोछी) नसध॰ 38:163.19)
3242 सीज (~ के काँटा) नसध॰ 9:37.9)
3243 सीत (= शीत) (बहरी से जादे ठंढायल आवइत हऽ, ~ में सउँसे गोड़ बोथा हो गेलवऽ हे) नसध॰ 27:119.6)
3244 सीतला (~ माई) नसध॰ 20:81.13)
3245 सीधई (जादे ~ भी जीव के जंजाल हो जाहे) नसध॰ 43:189.12)
3246 सीधा (बाबू जी से ~ लेले नऽ उठतो) नसध॰ 8:34.29)
3247 सीरीं-फरहाद नसध॰ 35:151.4)
3248 सीरीराम (= श्रीराम) नसध॰ 6:24.27)
3249 सीसकी नसध॰ 8:35.27)
3250 सुखदीरी (दसहरा के बाद ~ के तइयारी सुरुम भे गेल) नसध॰ 41:179.20)
3251 सुखार (= सुखाड़) (ई ~ में भी हमर गाँव हरियर हे) नसध॰ 11:47.8)
3252 सुगबुगाना (मरल गाँव में जिनगी सुगबुगायल हे) नसध॰ 35:149.17)
3253 सुच्चा (= सच्चा) नसध॰ 39:172.20)
3254 सुतना, सुत जाना नसध॰ 2:7.29; 4:16.5)
3255 सुतरी नसध॰ 3:9.2)
3256 सुतल नसध॰ 1:5.12; 27:120.30)
3257 सुताना (काँटा पऽ सुता के) नसध॰ 6:24.24)
3258 सुध-बुध नसध॰ 1:2.7)
3259 सुधरना, सुधर जाना नसध॰ 25:106.3)
3260 सुधार (~ करना) नसध॰ 25:106.1)
3261 सुन (तनी ~ से) नसध॰ 1:5.11)
3262 सुनताहर नसध॰ 1:1.20; 5:20.4)
3263 सुनवाई नसध॰ 13:59.11)
3264 सुन्नर नसध॰ 5:21.13)
3265 सुबकना नसध॰ 42:186.18)
3266 सुबुधी (= सुबुद्धि) नसध॰ 30:133.19)
3267 सुभचिंतक (~ मित्र) नसध॰ 35:151.7)
3268 सुर (~ लय, ~ मिलाना) नसध॰ 26:116.9)
3269 सुरती (नारद जी ~ के पक्का भगत हलन । खदेरन खैनी आउ चुनौटी हरमेसे अपन धोती में खोसले रहऽ हल ।) नसध॰ 14:60.17)
3270 सुराज नसध॰ 15:68.13)
3271 सुरुज नसध॰ 5:22.21)
3272 सुरुम, सुरूम नसध॰ 1:6.8; 8:35.18; 19:77.3, 4, 7; 40:176.28, 177.8; 48:207.14)
3273 सुलगाना (धोकड़ी से सलाई निकाल के अपने सुलगौलक) नसध॰ 25:107.21)
3274 सुविधा नसध॰ 34:146.7)
3275 सुसोभित नसध॰ 29:128.12)
3276 सुस्ताना, सुस्ताय लगना नसध॰ 39:171.2, 6, 25, 28, 172.19)
3277 सूई-डोरा नसध॰ 21:84.20)
3278 सूखना (सूखल हड्डी) नसध॰ 6:27.29)
3279 सूखा-अकाल नसध॰ 9:39.14)
3280 सूच्चा नसध॰ 2:8.8; 33:144.15)
3281 सूटकेस नसध॰ 26:115.17)
3282 सूप (एगो दलान पर आठ-दस गो अदमी ~ में सुक्खा लेले केन के पतई से बीड़ी बना रहलन हल) नसध॰ 21:85.26)
3283 सूरदास नसध॰ 38:161.18)
3284 सूरूम (= शुरू) नसध॰ 12:53.23)
3285 सृष्टि नसध॰ 35:150.32)
3286 से (= इसलिए) नसध॰ 1:1.14, 19; 3:12.11; 4:15.1; 5:22.21; 6:23.26)
3287 से (= सो) नसध॰ 5:17.31)
3288 सेकना (रोझनी बोरसी लान के उनकर सउँसे देह सेके लगल) नसध॰ 27:120.26)
3289 सेकरा नसध॰ 9:42.24)
3290 सेत (= सेंत) (सेतिहे में) (सेतिहे में घर हो जतई तऽ ओहनी का नऽ लेथिन) नसध॰ 14:64.21; 37:157.16)
3291 सेना नसध॰ 30:130.32, 33; 33:144.31)
3292 सेनुर नसध॰ 5:22.19)
3293 सेनुर-टिकुली नसध॰ 1:6.8)
3294 सेनुरदान नसध॰ 2:7.18)
3295 सेन्ह (= सेंध) (तनी हमरा साथे चल । आज चोर सेन्हे पर पकड़ा गेलो हे । हम दूरा पर सिकरी लगा के अयलियो हे ।) नसध॰ 45:199.3)
3296 सेयान नसध॰ 6:28.6)
3297 सेवइ, सेवई (सेवइ, पापड़, तिलौरी, दनौरी, कोहड़ौरी आउ बहुत काम हे जे बइठला में कैल जा सकऽ हे; ~ पारना) नसध॰ 39:173.10; 41:183.14, 184.5; 48:209.12)
3298 सेवा-उवा नसध॰ 21:87.5)
3299 सेवा-परायनता नसध॰ 35:150.20)
3300 सेवा-बर्दास, सेवा-बरदास, सेवा-बरदास्त नसध॰ 19:78.25; 21:86.22; 23:96.25; 39:167.8)
3301 सेवार (लड़े ओला जाल ~ से अझुरा जा हे आउ कभी-कभी ओकरे से घुरमुड़िया के मर जा हे) नसध॰ 12:52.12)
3302 सेहत (भूखे रह के ~ बिगाड़ना) नसध॰ 36:154.9)
3303 सोआहा (= स्वाहा) (~ हो जाना) नसध॰ 27:121.23)
3304 सोखी (ओकर मन ~ हई) नसध॰ 43:191.9)
3305 सोच नसध॰ 38:163.19)
3306 सोचनई नसध॰ 38:163.20)
3307 सोचनी (=सोच) (ऊ ~ में चदर तान के खटिया पऽ पर रहल) नसध॰ 14:65.4)
3308 सोचनीय (= शोचनीय) नसध॰ 28:123.4)
3309 सोझ (~ होना) (ओझा महराज सब पकवान के बान्ह के ~ भे गेलन) नसध॰ 19:77.28)
3310 सोटवाना, सोटवा देना (हमर जमीदारी हल तो अइसन लोग के मोगली डंटा देके भूम्हरी में सुता के चुतर पर पैना से सोटवा दे हली) नसध॰ 34:145.25)
3311 सोर (ई सब हाली हटतई बेटी ! एकर ~ पताल में खिलल हे) नसध॰ 37:158.30)
3312 सोरही (एक जगुन कौड़ी से ~ जमल हल) नसध॰ 26:117.13)
3313 सोरा (अइसन मलमली आउ कनकन ~ हावा हमरा इयाद से न बहल हल) नसध॰ 27:118.17)
3314 सोलह (= सुलह) नसध॰ 13:58.28)
3315 सोहना (= निरौनी या निकौनी करना) (मालिक, आज साँझ तक एक बीघा धान सोहा जाय के चाही । नानी टोला के मजूर हड़ताल कैले हथ तो करे दिहीं । हम अकेले दस कट्ठा सोह देम ।) नसध॰ 39:168.29, 30, 169.3, 7, 170.31, 171.3, 14, 28, 30)
3316 सोहनी (रमेसर जल्दी-जल्दी धान में ~ कर रहलन हल) नसध॰ 39:172.27)
3317 सोहनी-मेहीवाल नसध॰ 35:151.4)
3318 सोहबत नसध॰ 30:131.1)
3319 सोहल (= सोहनी, निकौनी) ("मालिक, तनी कस के हाथ चलावऽ तो दिन अछते सोहल खतम हो जयतो ।" "अरे आज न सोहायत, कल सोहायत, एकरा में हड़बड़ाय के का जरुरत हे ।") नसध॰ 39:170.28)
3320 सोहाना (= सोहनी का काम होना) ("मालिक, तनी कस के हाथ चलावऽ तो दिन अछते सोहल खतम हो जयतो ।" "अरे आज न सोहायत, कल सोहायत, एकरा में हड़बड़ाय के का जरुरत हे ।") नसध॰ 39:170.29)
3321 सोहाना (ओकरा अइसहूँ बूढ़ लोग न सोहा हलन) नसध॰ 30:133.7)
3322 सौ (~ आउ पचास के नोट) नसध॰ 31:135.24; 37:157.19)
3323 सौख (= शौक) नसध॰ 20:81.30)
3324 सौख-मौज (~ के बेरा में लइका के का जरूरत हे ?) नसध॰ 25:106.18)
3325 सौदा नसध॰ 30:130.16)
3326 स्पर्स (= स्पर्श) नसध॰ 32:139.32)
3327 स्वभावतः नसध॰ 35:150.32)
3328 हँऽ (हँऽ में हँऽ मिलाना) नसध॰ 1:3.16; 6:25.17)
3329 हँकाना (नगीना बैल हँकावइत घरे दने चललन) नसध॰ 37:159.10)
3330 हँसुली नसध॰ 19:76.19)
3331 हँसुली-रुपौठी नसध॰ 19:78.7)
3332 हउँकना (पंखा ~) नसध॰ 29:126.15)
3333 हक-हिस्सा नसध॰ 30:134.2)
3334 हकासल-पिआसल, हकासल-पियासल नसध॰ 3:9.25; 18:75.9; 29:127.23; 34:148.18)
3335 हकीकत (अफवाह ~ में बदलना) नसध॰ 38:162.15)
3336 हगुआना नसध॰ 3:12.22)
3337 हड़कम्प नसध॰ 5:20.6)
3338 हड़ताल नसध॰ 23:95.12)
3339 हड़पना (सब हड़पते हथ तऽ तू हूँ नऽ काहे एगो झोपड़ी ओहिजे डाल दऽ) नसध॰ 14:64.5)
3340 हड़बड़ाना नसध॰ 5:16.28; 28:123.14; 42:185.12-13)
3341 हड़बड़ी नसध॰ 5:16.26)
3342 हड्डी नसध॰ 29:126.21, 22)
3343 हड्डी-गुड्डी (ऊ ओकरा ऊपर ही लोक लेलक न तो जमीन पर गिरइत तो ~ टूट जतई हल) नसध॰ 40:176.13)
3344 हड्डीतोड़ (~ मेहनत) नसध॰ 12:51.11)
3345 हत्या (दाल-भात घरइता खाय, ~ लेले पहुना जाय) नसध॰ 37:156.23)
3346 हथकंडा (चुनाव के ~ सिखाना) नसध॰ 22:91.18)
3347 हथिया (= हस्त नक्षत्र) नसध॰ 9:36.27)
3348 हथौड़ी नसध॰ 1:2.11)
3349 हदफदाना (ओकरा तनी डर लगल बाकि ऊ हदफदायल नऽ बलुक धीरजा से काम लेलक) नसध॰ 42:185.1)
3350 हदफुदाना (हदफुदायल) नसध॰ 40:175.28)
3351 हदहदाना (कल से बरखा हदहदा जायत, हदहदा के बरखा गिरल) नसध॰ 6:23.16; 8:31.27; 35:149.15)
3352 हदाका (एक ~ चू जाय तऽ बिहन-बाल हो जाय) नसध॰ 6:25.18)
3353 हन-हन करना (हन-हन करे तेज तरुआर) नसध॰ 40:177.21)
3354 हनहनाना (गैस-बत्ती हनहनाय लगल हल) नसध॰ 9:39.21)
3355 हप्ता (अबरी ~ से, ~ भर में) नसध॰ 28:123.26; 36:154.22)
3356 हमनी नसध॰ 1:1.2)
3357 हमनीयो नसध॰ 7:30.7)
3358 हमर नसध॰ 1:3.3)
3359 हमरा नसध॰ 1:1.28)
3360 हर (= हल) नसध॰ 6:27.31)
3361 हर-कुदारी नसध॰ 9:39.10; 37:156.19)
3362 हरजा नसध॰ 1:4.26; 8:34.8; 24:99.5; 37:159.23)
3363 हर-फार (गाँव में भी एतवार के ~ न चले से छुट्टी मिल जाहे) नसध॰ 37:158.21)
3364 हरमेसे नसध॰ 5:20.24, 22.26; 34:148.15)
3365 हरहर (~ पखाना होना) (निरंग पानी नियन ~ पखाना हो रहलई हल) नसध॰ 34:148.9)
3366 हरहराना, हरहराय लगना (हरहरा के गिरना) नसध॰ 30:131.14; 37:159.2)
3367 हरामखोरी नसध॰ 33:143.26)
3368 हरिजन नसध॰ 22:87.20, 32; 27:121.4; 28:124.25, 125.23; 33:144.16)
3369 हरियरी (खेत ~ से लहलहाना) नसध॰ 39:172.8)
3370 हलकारा (जीरवा नानी के कह देत आउ उहाँ से भोमा नियन सउँसे गाँव में ~ मच जायत) नसध॰ 14:61.27)
3371 हलुआ नसध॰ 29:130.1)
3372 हलुआइन नसध॰ 3:9.1)
3373 हलुक नसध॰ 5:21.19, 26, 27; 36:153.29)
3374 हल्ला नसध॰ 6:24.16)
3375 हल्ला उड़ा देना नसध॰ 5:16.25)
3376 हल्ला-गुल्ला नसध॰ 16:70.25)
3377 हल्ली-मोहल्ली (बी॰डी॰ओ॰ साहेब अपन ~ के साथे महतो जी के सामने गिड़गिड़ाइत हलन) नसध॰ 28:123.11)
3378 हवास गुम होना (ओहनी के हवासे गुम हो गेल) नसध॰ 1:3.1)
3379 हसोतना (हसोत-हसोत के) (इहे बेविचार फैलावऽ हे । गाँव ओलन खखुआयल रहऽ हथ हसोत-हसोत के ले जा हथ ।) नसध॰ 25:107.32)
3380 हहासल नसध॰ 5:16.12)
3381 हाँकना (हँकौले) नसध॰ 4:14.12)
3382 हाँफना (जीभ निकाल के हाँफइत कुत्ता) नसध॰ 6:27.29)
3383 हाईकोट (= हाइकोर्ट) नसध॰ 49:212.16)
3384 हाजती (~ केदी) नसध॰ 49:209.18)
3385 हाड़-माँस नसध॰ 27:119.8)
3386 हाड़ी नसध॰ 29:128.31)
3387 हाथ-गोड़ नसध॰ 29:126.11)
3388 हाथा-पाहीं नसध॰ 20:82.12)
3389 हाथा-बाँही (भिखना के चाचा जीरवा से ~ करइत हलन) नसध॰ 13:58.21)
3390 हाथी नसध॰ 28:125.19)
3391 हाथे (नारद बिना पइसा के खदेरन के ~ बिक गेलन) नसध॰ 14:61.21)
3392 हाय-हाय नसध॰ 42:187.20)
3393 हार (= माला) नसध॰ 30:132.22)
3394 हार-जीत (~ के खेल) नसध॰ 26:117.16)
3395 हार-दाव (गिरहथ ~ देख के परहे नियन निसु हो गेलन) नसध॰ 9:36.25; 9:43.15; 31:135.16; 42:185.18; 43:192.10)
3396 हाल (एक ~ पानी परना) नसध॰ 6:26.23)
3397 हालत (अपन मरद के ~ देख के तनी घबरा गेल) नसध॰ 29:127.24; 35:152.3)
3398 हाला-हाली (धन हे ऊ भूतहा बसवारी जहाँ रात तो रात दिनो में ~ लोग जाय के हिम्मत न करे) नसध॰ 8:36.9; 13:58.3; 42:186.11)
3399 हाली नसध॰ 19:76.6; 37:158.30; 45:196.20)
3400 हाली-हाली नसध॰ 2:8.1, 2; 5:16.21, 20.1; 27:122.14; 39:169.15; 42:186.10)
3401 हावा (~ के एगो झोंका; गाँव के ~ सहर के दावा से जादे फैदा करऽ हे) नसध॰ 5:16.12; 6:26.20; 8:33.5; 27:118.17; 37:158.17)
3402 हावा-पानी नसध॰ 24:102.26, 28)
3403 हिचकिचाना नसध॰ 9:40.10)
3404 हिचकी नसध॰ 42:186.28)
3405 हिचकोला नसध॰ 26:115.21)
3406 हिच्छा नसध॰ 8:33.8; 15:67.17; 44:194.2)
3407 हिन्दू (जेतने जल्दी लोग मुसलमान बनऽ हे ओतने जल्दी ~ बने ला छटपटाय लगऽ हे; हिन्दुओ ... मुसलमानो) नसध॰ 13:58.19; 34:145.30)
3408 हिफाजत नसध॰ 33:143.26, 28)
3409 हिम्मत (~बान्हना) नसध॰ 25:107.1; 32:140.20)
3410 हिम्मतपस्त नसध॰ 15:65.20)
3411 हिरदा नसध॰ 5:17.23; 38:163.18)
3412 हिसकी (देखा ~) (जे सिकरेट नहियो पीअ हलन ओहू देखा ~ सिकरेट सुलगा लेलन) नसध॰ 20:81.31)
3413 हिस्सा नसध॰ 30:132.8)
3414 हींग नसध॰ 9:37.9)
3415 हीर-राँझा नसध॰ 35:151.4)
3416 हुँकारी नसध॰ 9:37.24)
3417 हुकन (~ समाना) नसध॰ 25:108.25)
3418 हुकनी (~ के रोग) नसध॰ 30:133.31)
3419 हुकहना, हुकना (ई सब कुनेत देख के हुकहत-हुकइत बेमार पर गेलन हे) नसध॰ 30:133.31)
3420 हुकुम (= हुक्म) नसध॰ 19:76.13)
3421 हुबा (ऊ दिना से जे ई बेमार पड़लन हे से उठे के ~ न हइन) नसध॰ 27:119.20; 28:123.20; 36:153.18)
3422 हुमाद (बिहारशरीफ के मगही में "हुमाध") (होम करइत हाथ जर जा हे त का ~ देना बन्द कर दे हे ?) नसध॰ 34:146.2, 3)
3423 हुरपेटना नसध॰ 5:19.30)
3424 हुलकना (उनकर मसनद मेकर रूई फाट के बाहर हुलक रहल हल) नसध॰ 7:28.24; 34:147.6)
3425 हूँकना नसध॰ 25:108.25, 26)
3426 हूँकारी (~ भरना) नसध॰ 37:157.13)
3427 हूर्रा (दू ~ में बुधिया ठीक हो जतई हल) नसध॰ 12:55.11)
3428 हेंगा (~ आउ सिकड़) नसध॰ 37:159.10)
3429 हेंठ नसध॰ 7:29.16; 35:149.15)
3430 हेठ (गरमी ~ होना) नसध॰ 8:31.21)
3431 हेरी-बेरी (एक रोज पोल खुल जयतो हात में ~ लग जयतो) नसध॰ 31:137.19; 49:211.2)
3432 हेलना, हेल जाना नसध॰ 39:171.24; 41:180.3)
3433 हेलाना (तीन चार अदमी आउ ओहिजा अपन ठोर लेले असरा में हलन कि कदई में हेलावे के कखने मोका मिले) नसध॰ 34:148.3, 4; 37:157.1; 39:168.31)
3434 हैं तू हूँ (सीधे नऽ, घूमा के ओकर असर ~ अइसने बात बोलऽ हऽ) नसध॰ 43:189.14)
3435 हैजा नसध॰ 14:62.22; 28:125.9; 38:161.24)
3436 हैजा-मतवाही (~ में तो मुफत मेम इलाज होयत ओकरा में अदमी पिल्लू-पताई नियन मर जा हे) नसध॰ 27:121.21)
3437 हो (सुक्खू भईया, दौड़िहँऽ हो) नसध॰ 49:212.8)
3438 होटल-फोटल (इहाँ ~ भी न हे कि खायल-पीयल जाय) नसध॰ 28:124.9)
3439 होम (होम करइत हाथ जर जा हे त का हुमाद देना बन्द कर दे हे ?) नसध॰ 34:146.1)
3440 होल (जादू-जुगा ~ करना) नसध॰ 30:130.28)
3441 होली नसध॰ 12:51.29)
3442 होस-हवास नसध॰ 29:128.5)
3443 हौंसला नसध॰ 14:65.4; 26:117.21)

No comments: